ارمىسىزدار، دوستار!

مەن – تالعات ايان، بيلىكتى باسىپ الۋعا جانە ەلدىڭ كونستيتۋسيا قۇرىلىمىن قۇلاتۋعا ارەكەتتەندى دەپ ايىپتالدىم. بىرنەشە كۇننەن كەيىن ق ر قك-نىڭ 179-بابىنىڭ 3-تارماعى بويىنشا قىلمىستىق ءىستىڭ قوزعالعانىنا 2 اي تولادى.

بىرىنشىدەن، مەندە ءبارى جاقسى، دەنىم ساۋ ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. ءوزىمنىڭ كىناسىز ەكەنىمدى ايقىن سەزىنە وتىرىپ، تەرگەۋ بارىسى تۋرالى ويلارىممەن بولىسسەم دەيمىن.

بۇل حاتتى جۇرتشىلىققا بىزگە قارسى قويىلىپ وتىرعان ايىپتاۋدىڭ دالەلسىز ءارى ەسۋاستىق ەكەنىن كورسەتۋ ماقساتىندا جىبەرىپ وتىرمىن.

ون تەرگەۋشىدەن تۇراتىن تەرگەۋ توبى ەكى ايدان بەرى الدەنەنى ىزدەستىرۋدە، ءبىراق ەشتەڭە تابا المادى. مەن ءوز قۇقىعىمدى پايدالانىپ، قانداي دا بولماسىن تۇسىنىك بەرۋدەن باس تارتتىم.

سويتسەم، ۇقك جەدەل قىزمەتكەرلەرى ءبىز 2016 جىلدىڭ 24 ساۋىرىندە ميتينگكە شىعۋعا ءوتىنىش بەرگەن كەزدەن باستاپ بىزگە باقىلاۋ جاسالىپ، سويلەگەن سوزدەرىمىز تىڭدالىپ جۇرگەن ەكەن. 20-21 مامىردا ۇيلەرىمىزگە، كولىكتەرىمىزگە ءتىنتۋ جۇرگىزىلىپ، ۇيالى تەلەفوندارىمىزدى، كومپيۋتەرلەرىمىزدى، ەلەكتروندى تاسىمالداۋ قۇرالدارىمىزدى تاركىلەپ الدى، الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى جازعان حاتتارىمىزدى اشىپ تاستادى.

سوندا ولار نە تاپتى؟ ەشتەڭە!

بيلىكتى باسىپ الۋ، كونستيتۋسيا قۇرىلىسىن قۇلاتۋ، جاپپاي تارتىپسىزدىكتەر ۇيىمداستىرۋعا ارەكەت ەتۋ تۋرالى الشاقتان بولسا دا ۇقسايتىنداي ەشتەڭەنى تاپپادى. قارۋلاردىڭ قۇپيا قويماسىن دا، مولوتوۆ كوكتەيلىن دە، جوسپارلاردى دا، «ۋاقىتشا ۇكىمەت» ءتىزىمىن دە! ەلۋ شاقتى كۋاگەرلەردەن (ءساۋىر ميتينگىسىنە قاتىسۋشىلار) جاۋاپ الىندى، بۇل دا تەرگەۋ ىسىنە ەشتەڭە بەرە المادى. ويتكەنى باسقاشا بولۋى دا مۇمكىن ەمەس ەدى.

ەندى 26 ماۋسىمدا پسيحولوگيالىق-فيلولوگيالىق كەشەندى ساراپتاما تاعايىنداۋ تۋرالى 50 شاقتى قاۋلىنى جولدادى. ءاربىر قاۋلى الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى الدىن الا سكرينشوتتار جاسالعان (سونىڭ ىشىندە مەنىڭ) پاراقتاردى تەكسەرۋ ءۇشىن تاعايىندالعان. ءاربىر قاۋلى بويىنشا ساراپشىلار الدىنا بىردەي (10 شاقتى) سۇراقتار قويىلادى. ونىڭ ءمانىسى: ناقتى ءبىر پوستتار ەمەس، جالپى پاراقتار، وندا نە جاريالانعانى مەرزىمى كورسەتىلمەستەن تەكسەرىلەدى.

جارايدى، قالاعاندارىڭىزشا تەكسەرە بەرىڭىزدەر، تەك ساراپشىلار الدىنا وتە كۇماندى سۇراقتار قويىلىپ وتىر. بۇل تەرگەۋ جۇرگىزۋشى قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكسىزدىگىن ايقىن كورسەتەدى.

ەندى ساراپشىلار الدىنا قويىلىپ وتىرعان سۇراقتارعا توقتالايىق. ويتكەنى، قاۋلىلار قازاق تىلىندە جازىلعان، ولاردى تۇپنۇسقامەن بەرىپ وتىرمىن.

1) «تالعات ايان» جەكە پاراقشاسىندا تابىلعان گرافيكالىق بەينەلەر جانە بەينە ماتەريالداردا جاسىرىن ماعىنا بار ما جانە جاريالانىمداردىڭ تەكستىك اقپارات رەتىندە (سونىڭ ىشىندە تۇسىنىكتەمەلەردە) ورتاق مازمۇندارىنىڭ باعىتى قانداي؟

2) ادامنىڭ (ادامداردىڭ) جاپپاي مىنەز قۇلىقتارىنا، پايىمداۋىنا، پىكىرىنە، جاعدايىنا، ساناسىنا، قانداي پسيحولوگيالىق ىقپال تيگىزۋدە

3) ۇلتتىق، الەۋمەتتىك، ءدىني ج/ە ت.ب ارازدىق تۋدىرۋ، قوزدىرۋ بار ما؟ (قىسقاشا)

4) زەرتتەۋگە ۇسىنىلعان ماتەريالداردا تۇرتكى بولاتىن ايتۋلار نەمەسە زاڭسىز ميتينگ نەمەسە وزگەدە زاڭسىز جاريا ءىس شارا ۇيىمداستىرۋ، نە ولارعا قاتىسۋعا شاقىرۋ بەلگىلەرى بارما؟

5) زەرتتەۋگە ۇسىنىلعان ماتەريالداردا تۇرتكى بولاتىن ايتۋلار نەمەسە جاپپاي تارتىپسىزدىكتى ۇيىمداستىرۋ، نە ولارعا قاتىسۋعا شاقىرۋ بەلگىلەرى بارما؟

6) زەرتتەۋگە ۇسىنىلعان ماتەريالداردا تۇرتكى بولاتىن ايتۋلار نەمەسە بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الۋدى، مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنە نۇسقان كەلتىرۋدى، نە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق قۇرىلىسىن كۇشپەن وزگەرتۋدى، مەملەكەتتى ىدىراتۋعا شاقىراتىن بەلگىلەر بار ما؟

7) زەرتتەۋگە ۇسىنىلعان ماتەريالدا تۇرتكى بولاتىن ايتۋلاردا كورىنەۋ جالعان اقپارات مالىمەتتەر بەلگىسى بار ما؟

وسى سۇراقتاردىڭ بارلىعى ساراپشىلار الدىنا قويىلعان. تۇلعانىڭ كىنالى نەمەسە كىناسىز ەكەنىن ساراپشى الدىن الا شەشە المايدى دەگەن ق ر قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ نورمالارىنىڭ بۇزىلىپ وتىرعانى ايدان انىق. قازاق تىلىندەگى ءماتىن دۇرىس قۇرىلماعان، سۇراقتاردىڭ كوپشىلىگىنىڭ بىزگە تاعىلىپ وتىرعان باپتارعا ەش قاتىسى جوق (ماسەلەن، الەۋمەتتىك ارازدىق تۋرالى).

مەنىڭ فەيسبۋكتەگى پوستتارىم ءاردايىم جاريا تۇرىندە بولدى، وندا زاڭعا قايشى نەمەسە بۇرمالاۋشى فاكتىلەر بولعان جوق – ءبارى كونستيتۋسيالىق «ءسوز ەركىندىگى» ءپرينسيپىنىڭ اياسىندا بولدى. مەن پوستتار مەن كوممەنتارييلەردە، كەرىسىنشە، سىن ايتۋدا ۇستامدى بولدىم، دەگەنمەن بيلىك سىن ايتۋعا ۇنەمى نەگىز بەرەتىن. ونىڭ ۇستىنە، بيلىكتى قۇلاتۋعا شاقىرعان ەشقانداي ۇندەۋ بولعان جوق. مەنىڭ پاراقشالارىمدى قاراساڭىزدار، بۇعان وزدەرىڭىز كوز جەتكىزەسىزدەر.

ساراپشى-ساياساتتانۋشىلارعا قويىلاتىن قالعان سۇراقتاردى ادۆوكاتتارعا قالدىرامىن. تەك ۇقك-نىڭ ساراپتاماعا جولداناتىن ماتەريالداردىڭ بىردە-بىرەۋىمەن ءبىزدى تانىستىرماعانىن، بىزگە بەرمەگەندىگىن ايتقىم كەلەدى (پوستتار مەن بەينەروليكتەر تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر). مىنە، ولاردىڭ بىزدەن جاسىرعان قۇپياسى وسى.

ساۋىردەگى ميتينگتە سويلەگەن ءسوزىم بويىنشا دا ساراپشىلار الدىنا وسىعان ۇقساس سۇراقتار قويىلعان. مۇندا مەنىڭ «ەگەر ءبىز مۇنى ءقازىر توقتاتپاساق، وندا ءبىزدىڭ ۇكىمەتىمىز قىتايمەن بىرگە ءبىزدى جويىپ جىبەرەدى» دەگەن ءسوزىم جالپى ماتىننەن ءۇزىپ الىنعان. ال ەگەر ءسوزدىڭ بۇكىل ماتىنىنە قاراسا، مەن بيلىكتى الىپ تاستاۋدى ەمەس، بيلىكتەن جەردى ساتۋدى، جالعا بەرۋدى جويۋدى تالاپ ەتۋدى ۇسىندىم.

ەندى، ءارى قاراي جۇرەيىك. بىزگە، وندا دا تەك ماعان نەمەسە ماكسكە ساۋىردەگى ميتينگتى ۇيىمداستىردى دەپ اۋدارا سالۋعا بولا ما، ويتكەنى، ميتينگ جاساۋ يدەياسى بۇعان دەيىن ەكى اپتا بۇرىن ويىما كەلىپ، ءوتىنىشتى بىرگە اپارىپ بەردىك (جانە باس پروكۋراتۋراداعىلار دالەلسىز ايتىپ وتىرعان الدەبىر وليگارح تولەشوۆتىڭ بۇل جەردە ەشقانداي قاتىسى جوق). ال 24 ءساۋىردى جاقىن اراداعى جەكسەنبى بولعاندىقتان تاڭدادىق. 21 مامىردا ميتينگ وتكىزۋگە ەشكىمگە مۇمكىندىك بەرمەيتىندىگىن ايقىن بىلگەندىكتەن، وسى يدەيا ويىما كەلدى. ۋاقىت مەنىڭ ايتقانىمنىڭ دۇرىس بولىپ شىققانىن كورسەتتى. ەگەر ساۋىردەگى العاشقى ميتينگ بولماعاندا، باسقا قالالار دا بولماعان بولار ەدى. تيىسىنشە، «جەر كوميسسياسىنىڭ» ءموراتورييى دە بولماس ەدى.

ءبىز ميتينگكە اشىق دايىندالدىق، ەشقانداي دا قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋعا شاقىرمادىق. ادامدار بەيبىت تۇردە شىعىپ، وزدەرىنە قۇلاق اسۋدى تالاپ ەتتى. نوعايەۆتىڭ جالعان كەپىلدىگىن قابىلداپ، بەيبىت تاراسىپ كەتتى. ماكس ايتقانداي، بىردە ءبىر شام سىنعان جوق!

ءبىز بىرەۋدىڭ، ەڭ بولماسا، الدەبىر ءمينيستردىڭ وتستاۆكاعا كەتۋىن تالاپ ەتتىك پە؟

مىڭداعان قاتىسۋشىلار قول قويعان جەر ميتينگىسى حاتتاماسىنىڭ بارلىق 4 تالابى جەر ماسەلەلەرىنە ناقتى قاتىستى بولدى: جەر كودەكسىندەگى وزگەرىستەردى جويۋ، جەرىمىزدەگى شەتەلدىك اسكەري پوليگونداردى جابۋ، كەزەكتە تۇرعان 69 000 اتىراۋلىققا ولاردىڭ زاڭدى 10 سوتىق جەرلەرىن بەرۋ، وتاندىق اگرارييلەردى ناقتى قولداۋ.

ءبىر قىزىعى، قىلمىستىق كودەكس ميتينگتى ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى قاراستىرمايدى. اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە كەلەر بولساق، وندا ءبىز ءوزىمىزدىڭ 15 تاۋلىگىمىزدى وتىرىپ شىقتىق.

ەندى مەنىڭ ىس-ارەكەتىمدى سارالاۋ تۋرالى ۇقك قاۋلىسىنا توقتالايىن. ول تەرگەۋشىلەردىڭ جاۋحارىن ەمەس، ارزان سارى باسىلىمدى نەمەسە جەلىدەگى دۇمشە-تروللدەردى ەسكە سالدى.

مىنە، ءبىزدى وسى قاۋلىدا «جەر كوميسسياسىنا» قاتىسۋدان باس تارتتى دەپ ايىپتاپ وتىر. «جەر كوميسسياسىنا» قاتىسۋ زاڭ تالاپتارىنان شىققان الدەبىر مىندەت سەكىلدى. قالاساق قاتىسامىز، قالاماساق قاتىسپايمىز، بۇل ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز عوي!

قاۋلىدا ءبىزدى، سونداي-اق، قوعامدىق پىكىردى الداپ-ارباپ، ۇكىمەت قىتايعا جەر ساتۋدا دەگەن ويعا حالىقتى سەندىرىپ وتىر (ءبىز گيپنوزشى سەكىلدى) دەپ ايىپتايدى. رەسۋرستارى، قارجىسى، بايلانىسى جوق 8 ادام ەل تۋرالى ايتپاعاننىڭ وزىندە، تۇتاس ءبىر قالانى قالايشا الداپ-ارباي الادى! تەرگەۋ جورامالى بويىنشا، 8 ادام بۇكىل ەلگە دۇربەلەڭ تۋعىزىپ، ال بالەنباي ميللياردتاعان ب ا ق كورپوراسيالارى ولارعا قارسى ەشتەڭە قويا الماعان بولىپ وتىر. سوندا تەرگەۋ ءىسى ءوز ازاماتتارىن اقىماق كورگەنى مە؟ ەندەشە نەلىكتەن جەر كوميسسياسىن قۇردى، بىرنەشە ءمينيستردى وتستاۆكاعا جىبەرىپ، جەر كودەكسىندەگى وزگەرىستەرگە موراتوريي جاريالادى؟ انىقتاڭىزدار، تەرگەۋشى مىرزالار.

تەرگەۋ ءىسى، سونىمەن قاتار، 8 مامىردا الماتىعا بارعان دەمالىسىمدى الماتىدا ميتينگ ۇيىمداستىرۋعا ارەكەت ەتتى دەپ ايىپتاپ وتىر. مەن الماتىعا بارعانىمدى قۇپيا قىلماي كوپشىلىككە جاريا ەتىپ، الەۋمەتتىك جەلىلەردە بۇل تۋرالى پوست شىعارىپ، الماتىداعى دوستارىممەن تۇسكەن فوتوسۋرەتتەرىمدى جاريالادىم. ونىڭ ۇستىنە، الماتىعا بارعان كەزدەن باستاپ 10 اۆتوكولىك تاۋلىك بويىنا مەنىڭ ىزىمە ءتۇستى. ولاردىڭ نومىرلەرىنىڭ بارلىعىن ءوزىمنىڭ فب پاراقشاما جاريا ەتتىم. ءتىپتى، بەت-الپەتتەرىنىڭ فوتوسۋرەتتەرى بار. ياعني، الماتىداعى مەنىڭ باسقان ءاربىر قادامىم بەلگىلى بولدى، ءاربىر كەزدەسۋىم، تاڭعا دەيىنگى ءاربىر ساۋىق-سايرانىم جەدەل توپ قىزمەتكەرلەرىنىڭ نازارىندا بولدى. ەندى مىناداي سۇراعىم بار: تەرگەۋ ءىسىنىڭ مەن الماتىدا الدەنەنى ۇيىمداستىردى دەپ ۇيعارعانى قاي ساسقانى؟

اقتوبەدەگى قايعىلى وقيعالار تۇرعىسىنان الىپ قاراساق، ارنايى قىزمەتتىڭ وراسان زور كۇشىنىڭ مەنىڭ ىزىمنەن قالماي، مەنى تاڭعى ساعات 6-عا دەيىن كافەنىڭ، ساۋنانىڭ جانىندا كۇتىپ تۇراتىن بۇل ارەكەتتەرى وتە سۇمدىق كورىنەدى. ال ناعىز قىلمىسكەرلەر ءبىر جەرلەردە ءوز ىستەرىن دايىنداپ، جۇزەگە اسىرىپ جاتادى. تىڭشىلارمەن، لاڭكەستەرمەن كۇرەسۋى ءتيىس ارنايى قىزمەتتىڭ شىنايى بولمىسى ءۇشىن بۇل وتە ۇيات، لايىقسىز ارەكەتتەر.

قاۋلىداعى قىلمىستى سارالاۋ تۋرالى تاعى ءبىر تارماق مۇلدەم اقىلعا قونبايدى جانە بىزبەن تانىس ەمەس جانداردىڭ كەيبىرىن جاڭىلىستىرعان شىعار! بۇل ءبىز جاپپاي تارتىپسىزدىكتەردى، اكىمشىلىك عيماراتتاردى باسىپ الۋدى، ورگاندارعا قارۋلى قارسىلىق كورسەتۋدى، ۋاقىتشا ۇكىمەتتى جاريالاۋدى جانە بيلىكتى حالىقتان شىققان جەرگىلىكتى وكىلدەرگە تابىستاۋدى جوسپارلادى دەگەن جورامال. نە كۇلەرىمدى، نە جىلارىمدى بىلمەيمىن! وسىناۋ ەشقانداي نەگىزسىز اقىماقتىق بولجامدارعا قاتىستى سەزىمدەرىم تۇسىنىكسىز بولىپ وتىر. بۇل الدەبىر پسيحيكالىق دىمكاس اقىل-ويدىڭ نەمەسە الدىن ويلامايتىن جانە ەلدىڭ 8 پاتريوتىن وتىرعىزعانى ءۇشىن گەنەرال پوگونىن تەزىرەك الۋدى ويلاعان ۇقك-نىڭ پروۆينسيالدى باسشىلارىنىڭ ارەكەتىنىڭ ناتيجەسى بولار. 21 مامىر الدىندا جانە كەز-كەلگەن ميتينگتەردىڭ الدىندا حالىقتىڭ ۇرەيىن ۇشىرۋ سەكىلدى باسقا دا جورامالدار بولۋى مۇمكىن.

ەگەر وسى جورامالداردىڭ كەز-كەلگەنى راس بولسا، وندا كوپ تۇرعىدا بىزگە قارسى تاعىلىپ وتىرعان ىشكى جانە حالىقارالىق ايىپتاۋلاردىڭ قاتەلىگىن، زياندىعىن ۇعىناتىن ءسات تۋدى. ءبىزدى بيلىكتى باسىپ الۋشىلار دەپ ەسەپتەۋگە بىردە ءبىر قۇقىقتىق نەگىز جوق.

الدەبىر تۇلعالارمەن جەكە حات الماسۋلاردا بيلىككە ايتىلعان سىندار بولعان شىعار. ءبىراق مۇنىڭ ءبارى كونستيتۋسيالىق نورما شەڭبەرىندە ەلدەگى ساياسي احۋالدى قىلمىس قۇرامىنسىز جەكە تالقىلاۋ بولىپ تابىلادى. بۇدان دا وتكىر پىكىرتالاستار كۇن سايىن اسۇيلەردە عانا ەمەس، رەسمي تۇردە ب ا ق بەتتەرىندە دە جاريالانىپ جاتادى. جالپى، سىن ايتۋ قىلمىس بولىپ تابىلمايتىن قالىپتى قۇبىلىس.

مەنىڭ بۇل حاتىمدى باس پروكۋراتۋراعا، ۇقك باسشىلىعىنا جازعان حاتىم دەپ ەسەپتەۋدى وتىنەمىن. ءبىزدىڭ ىسىمىزبەن، ءىس ماتەريالدارىمەن جەكە تانىسىپ، قۇقىقتىق باعا بەرىپ، قىلمىستىق ءىستى توقتاتۋلارىڭىزدى سۇرايمىن. كەز-كەلگەن زاڭگەر ايىپتاۋدىڭ دالەلسىز ەكەنىن بىردەن تۇسىنەدى. كەزەكتى سىرعىتپا جاۋاپتى بەرمەي، ناقتى شارالار الساڭىزدار!

ەڭ باستىسى، ءبىزدى قولداۋشىلارعا، ۋايىمداپ، كومەكتەسكەن جاندارعا العىسىمدى بىلدىرگىم كەلەدى! سىزدەرگە راحمەت، وتباسىلارىڭىز امان بولسىن!

ءبىز ءۇشىن اشتىق جاريالاعان رامازان ەسىرگەپوۆكە جەكە العىس ايتامىن. ەگەر ناتيجە بولماسا، كەشىكپەي مەن دە سىزگە قوسىلامىن. سىزگە راحمەت، ءوزىڭىزدى كۇتىڭىز! رامازان اعا، ەگەر ماڭدايىمىزعا زاڭسىز جازا مەرزىمىن الۋ جازىلسا، جەرىمىزدى قورعاۋ جولىندا ارداقتى، قاسيەتتى ءىس ءۇشىن وتىردىق دەپ، كوڭىلىمىزگە مەدەۋ ەتەمىز. ءبىزدىڭ اكەلەرىمىز وتان ءۇشىن جاندارىن قيدى! قانداي قاۋىپ-قاتەر بولماسىن، مەنىڭ جۇرەگىم دە ءدىر ەتپەيدى.

مۇنى وسى حات جاريالانعاننان كەيىن تەرگەۋ ارەكەتىن اشكەرەلەيتىن باسقا حاتتاردىڭ بولۋىنان قاۋىپتەنىپ، ءبىزدى كىممەن بولسا دا بايلانىستان مۇلدەم وقشاۋلاۋى مۇمكىن بولعاندىقتان جازىپ وتىرمىن.

تەرگەۋ يزولياتورىنا سالەم-ساۋقات بەرۋگە كەلەتىن، ءبىزدى قورعاۋ ءۇشىن فلەشموبتار، قوزعالىستار ۇيىمداستىرىپ، ءبىزدىڭ بوستاندىققا شىعۋىمىزعا قول جەتكىزۋگە تىرىسىپ جۇرگەن اتىراۋدىڭ ۇل-قىزدارىنا العىس بىلدىرەمىن. بارشاڭىزعا قولداۋ سوزدەر جازىلعان جەدەلحاتتار ءۇشىن راحمەت! ولارعا ۇقك قىزمەتكەرلەرى قىسىم كورسەتكەنىنە قاراماستان. بۇكىل قۇقىققورعاۋشىلارعا، ساياساتكەرلەرگە جانە ازاماتتارعا ءبىزدىڭ تاۋقىمەتىمىزدى جارىققا شىعارۋداعى بەلسەندى پوزيسيالارى ءۇشىن العىس ايتامىن. «اراشا كوميتەتىنە» جانە گۇلجان حاميتقىزىنا، رىسبەك سارسەنبايۇلىنا، جانبولات مامايعا جانە باسقالارعا جەكە راحمەت ايتامىن!

پروبلەما تۋىنداماس ءۇشىن، بۇل حاتتى مەن تەرگەۋ يزولياتورىنان بوساپ شىققان ادام ارقىلى بەرىپ جىبەرگەنىمدى حابارلايمىن. شىنايىلىعىن راستاي الۋى ءۇشىن ءماتىندى الدىن الا ادۆوكاتىما كورسەتتىم. وكىنىش ءبىلدىرۋ تۋرالى ءتۇرلى تالاستار جونىندە ايتارىم – مۇنداي مۇلدە ويىمدا دا جوق، بۇعان ۇمىتتەنۋدىڭ دە كەرەگى جوق.

كەشىكپەي كورىسەمىز دەپ ۇمىتتەنەمىن

تالعات ايان

11.07.2016

azh.kz