نۇر-سۇلتاننىڭ تەرگەۋ سوتى دەنساۋلىق ساقتاۋ ەكس-مينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆتىڭ ءۇي قاماقتا قالۋ مەرزىمىن ۇزارتۋ تۋرالى ماسەلەنى قاراۋدى جالعاستىرىپ جاتىر. ول بۇگىن سوت وتىرىسىنا قاتىستى. ول ءوزىنىڭ سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىستارعا قاتىسى جوق ەكەنىن باسا ايتتى، دەپ حابارلايدى
Dalanews.kz.
كەزدەسۋ ونلاين رەجيمىندە Zoom ارقىلى ءوتتى.
ءبىرتانوۆ ءوز ءسوزىن ءبىر كۇن بۇرىن ءبىرقاتار بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى پروكۋروردىڭ وزىنە ايىپ تاققانى تۋرالى اقپارات تاراتقانىنان باستادى. ەكس-مينيستر بۇل اقپاراتتىڭ جاڭساق ەكەنىن، ويتكەنى وعان ءالى ايىپ تاعىلماعاندىقتان دا تەرگەۋ امالدارى جالعاسىپ، ازىرگە سوت ءۇيقاماق مەرزىمىن ۇزارتۋ ماسەلەسىن قاراستىرىپ جاتقانىن ايتتى.
سودان كەيىن ول تەرگەۋ-جەدەل توبىنىڭ باستىعى ءوزىنىڭ ەسەبىندە كورسەتكەن بۇزۋشىلىقتار تۋرالى اقپاراتتى تەرىسكە شىعارۋعا كوشتى (ءۇي قاماعىنىڭ مەرزىمىن ۇزارتۋ تۋرالى - رەد.).
بۇل اراداعى قۇجاتتا بيۋدجەت قاراجاتىن جىمقىرۋعا قاتىستى ماعان كەلتىرىلگەن كۇدىكتەردىڭ زاڭدىلىعى مەن نەگىزدىلىگىن راستايتىن ەشقانداي فاكت جوق ەكەنىنە باسا نازار اۋدارعىم كەلەدى. سەبەبى ۇرلىق فاكتىسى جوق. تاعى دا جاريا تۇردە بۇل ىستە دە، سول سەكىلدى مەنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى بولىپ تۇرعان كەزىمدە دە قانداي دا ءبىر سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىسىنا قاتىسىم بولماعانىن قاداپ ايتامىن. مۇندا جازىلعانداردىڭ بارلىعى ويدان قۇراستىرىلعان جانە قيسىنعا مۇلدە ساي كەلمەيتىن تۇجىرىمدارعا تولى، - دەدى بۇرىنعى مينيستر.
ءوز كەزەگىندە ءبىرتانوۆ جۇمىس ىستەيتىنىنىڭ دالەلى رەتىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءتولقۇجاتىنىڭ سكرينىن ەكراننان كورسەتتى، بۇل Ericsson Nikola Tesla جاساپ شىققان "اقپاراتتىق جۇيەلەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋ پلاتفورماسى"، ول جۇمىس ىستەپ تۇر، دەگەنمەن تەرگەۋ ول جۇمىس ىستەمەيدى دەپ مالىمدەيدى (ءبىرتانوۆ، نەگىزىنەن، ءدال وسى فاكت بويىنشا ايىپتالۋدا - رەد.) ...
مەن ەلەكتروندى ءتولقۇجاتتان ءۇزىندى كوشىرمەسىن جۇكتەي الامىن. ءتىپتى، ونى وسى ارادا اشىپ، كورسەتە الامىن، وندا مەنىڭ تىركەلگەن جەرىم بار، سونىمەن قاتار 2020 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا مەن ەكى اۋرۋحانادا COVID-19-عا قارسى اۋرۋحاناعا جاتقانمىن. الدىمەن بىرەۋىندە، سودان كەيىن ەكىنشىسىندە. ياعني ەلەكتروندى دەنساۋلىق ءتولقۇجاتىنىڭ فۋنكسيالارى جۇمىس ىستەپ تۇر. يا، تولىقتىرۋ جاعىنان ءالى دە ماسەلەلەر بار، ءبىراق بۇل پروسەسس ءوز جالعاسىن تابۋدا، ويتكەنى ەمحانالاردىڭ اقپاراتتىق جۇيەلەرى پلاتفورماعا كوبىرەك كەلىپ، قوسىلىپ جاتىر. ءبىراق ءبىز جاڭا عانا ەستىدىك جانە بۇل پروسەسكە تەرگەۋ كەدەرگى بولىپ وتىرعانىن بىلەمىز. وسىلايشا، كەلىسىمشارت زاڭدى تۇردە جاسالدى، بارلىق جۇمىس زاڭدى تۇردە جۇرگىزىلدى، - دەدى ءبىرتانوۆ.
ول پلاتفورمانى پايدالانۋ 2020 جىلدىڭ ماۋسىمىندا ماقۇلداعانىن، ءبىراق تەرگەۋ ونى بىردەن جاۋىپ تاستاعانىن مالىمدەدى. كۇزدىڭ باسىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي ەل باسشىلىعىنا پلاتفورمانى بۇعاتتان بوساتۋ تۋرالى وتىنىشپەن جۇگىندى، ال پرەزيدەنت تەرگەۋگە پلاتفورمانى بۇعاتتان شىعارۋدى تاپسىردى.
پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى ورىندالماي قالدى، پلاتفورما اشىلماعان جانە ول بىرەسە جۇمىس ىستەيدى، بىرەسە جۇمىس ىستەمەي قالادى، - دەدى ەكس-مينيستر.
سونىمەن بىرگە ول بۇل ىسكە ەشقانداي قاتىسى جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
بۇل اراداعى باستى سۇراق نازاردان تىس قالىپ جاتىر: "اقشا قايدا؟" دەگەن. وسى جوبادان ەڭ قۇرماعاندا ءبىر تيىن العانىم دالەلدەندى مە؟ جوق، دالەلدەنبەيدى دە، ويتكەنى ونداي بولعان ەمەس. مەن كەز-كەلگەن سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتارعا قاتىسىم جوق ەكەنىمدى تاعى ءبىر مارتە مالىمدەيمىن، - دەدى ءبىرتانوۆ.
ەكس-مينيستر سوتتان ءوز قۇقىعىن قورعاۋدى سۇرادى.
مەن قازاقستاننىڭ تولىققاندى ازاماتىمىن. مينيستر بولىپ تۋا سالعان جوقپىن، وسى ەلدە ءوسىپ، تومەننەن باستاپ جوعارىعا دەيىن ءوستىم، ادال ەڭبەك ەتتىم، سالىق تولەدىم جانە بىردەي قۇقىقتارعا يە بولدىم. سوتتان مەنىڭ قۇقىقتارىمنىڭ ساقتالۋىن سۇرايمىن.
اعاما جانە جىلجىمايتىن مۇلىككە كەلەتىن بولساق. قۇجاتتا مەندە جىلجىمايتىن مۇلىك بار ەكەندىگى ايتىلادى (اۆستريادا - رەد.). مۇمكىن مەن بىردەڭەنى بىلمەيتىن شىعارمىن، ءبىراق سىزدەن وسىنى راستايتىن قۇجاتتاردى سۇراتۋىڭىزدى سۇرايمىن.
ال مەنىڭ جاقىن تۋىستارىمنىڭ تۇرۋعا ىقتيارحاتىن راستايتىن جىلجىمايتىن مۇلىگىم بار ەكەندىگىن راستايتىن قۇجاتتار بولماعان، تابىلماعان جاعدايدا، جوق قۇجاتتاردىڭ بولۋىن راستاعان تەرگەۋشى مەن پروكۋروردىڭ ارەكەتتەرىنە سىزدەن زاڭدى باعا بەرۋىڭىزدى سۇرايمىن، - دەدى ءبىرتانوۆ.
2020 جىلدىڭ 3 قاراشاسىندا قارجى مونيتورينگى كوميتەتى ءبىرتانوۆتىڭ قاماۋعا الىنعاندىعى تۋرالى حابارلادى. ەكس-مينيسترگە بيۋدجەت قاراجاتىن اسا ءىرى كولەمدە ىسىراپ ەتتى دەگەن كۇدىك كەلتىرىلىپ وتىرعانى ايتىلدى. 7 قاراشادا ول ءۇي قاماعىنا الىندى. ەلجان ءبىرتانوۆ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى قىزمەتىنەن 2020 جىلى 25 ماۋسىمدا بوساتىلدى. ول پنيەۆمونياسىنىڭ اسقىنۋىنا جانە ەمدەلۋ قاجەتتىلىگىنە بايلانىستى جۇمىستان كەتۋ ءۇشىن ءوتىنىش جازدى.
قارسى تاراپتىڭ ارگۋمەنتى قانداي؟
بۇرىنعى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ پەن ونىڭ ورىنباسارى ولجاس ابىشيەۆ مەملەكەتكە 1،5 ملرد تەڭگە كولەمىندە شىعىن كەلتىردى دەگەن كۇدىككە ءىلىنىپ وتىر. بۇل تۋرالى Vlast سايتى جازدى.
سايتتىڭ حابارلاۋىنشا، 5 مامىردا تەرگەۋ سوتىندا پروكۋرور بۇرىنعى ءمينيستردىڭ ءۇيقاماق مەرزىمىن تاعى ءبىر ايعا سوزۋدى سۇراعان.
سارسەنبى كۇنى پروكۋرور تولەگەن جاراسبايەۆ كۇدىكتى ءبىرتانوۆتىڭ شەكتەۋلەرگە قاراماستان حات جولداپ، وتباسى، ادۆوكاتىنان باسقا ادامدارمەن ارالاسىپ، "ەرەجە بۇزعانىن" اتاپ وتكەن. ايىپتاۋ تارابى وعان مەديسينالىق مەكەمەدەن باسقا جاققا بارۋعا تولىق تىيىم سالۋدى، تەلەفون ارقىلى كەلىسسوز جۇرگىزبەۋدى، حات جولداماۋدى، وتباسى، ادۆوكاتىنان باسقا ەشكىممەن سويلەسپەۋدى مىندەتتەۋىن سۇراعان. ءۇيقاماق مەرزىمىن 14 ماۋسىمعا دەيىن سوزۋدى وتىنگەن. سوت 6 مامىردا جالعاسادى.
تەرگەۋ ورگاندارىنىڭ بولجامىنشا، 2015 جىلى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى حورۆاتتىڭ Ericsson Nikola Tesla كومپانياسىمەن قۇنى 17،8 ملن دوللار بولاتىن "دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى اقپاراتتىق پلاتفورمانى" ەلگە اكەلۋ بويىنشا كەلىسىم جاساسقان. ءبىرىڭعاي دەرەك قورى ساقتالادى دەلىنگەن پلاتفورما دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەنى بىرىكتىرۋى ءتيىس بولعان.
"دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ پلاتفورمانىڭ جۇمىس ىستەمەيتىنىن بىلە تۇرىپ، [بۇرىنعى ۆيسە-مينيستر] ولجاس ابىشيەۆپەن كەلىسىپ، 2018 جىلى 17 ەمدەۋ مەكەمەسىندە پلاتفورمانى پيلوتتىق تۇرعىدا پايدالانۋ تۋرالى بۇيرىققا قول قويعان". پروكۋرور ءىس جۇزىندە پيلوتتىق پايدالانۋ جۇزەگە اسپادى دەپ سانايدى.
ايىپتاۋ تارابىنىڭ ايتۋىنشا، بۇرىنعى مينيستر مەملەكەت باسشىلىعىنا پلاتفورمانىڭ 17 مەكەمەدە سىنالعانى جايلى اقپارات بەرىپ، جاڭىلدىرعان. ال ۆيسە-مينيستر ابىشيەۆ "مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى" زاڭعا جۇگىنبەي 2018 جىلى قازان ايىندا Ericsson Nikola Tesla كومپانياسىمەن 9 ملن دوللارعا كەلىسىم جاساسىپ، جۇمىس اتقارىلماسا دا جەلتوقسان ايىندا اكتىگە قول قويىپ، Ericsson Nikola Tesla كومپانياسىنا 6،8 ملن دوللاردى اۋدارعان. بىلتىر اقپان ايىندا ءبىرتانوۆ پلاتفورمانى ونەركاسىپتىك پايدالانۋعا ەنگىزۋ تۋرالى بۇيرىققا قول قويعان. ءبىراق پلاتفورما ءالى ىسكە قوسىلماعان دەيدى ايىپتاۋ تارابى. پروكۋرور وسىلايشا ءبىرتانوۆ، ابىشيەۆ جانە وزگە تۇلعالاردىڭ ارەكەتىنىڭ سالدارىنان مەملەكەتكە 1،5 ملرد تەڭگە كولەمىندە شىعىن كەلدى دەپ سانايدى.
بۇعان دەيىن ءبىرتانوۆتىڭ ادۆوكاتى دميتريي كۋرياچەنكو تەرگەۋ ورگاندارىندا بۇرىنعى ءمينيستردىڭ كىناسىن دالەلدەيتىن بۇلتارتپاس ايعاقتار جوعىن العا تارتىپ، "تەرگەۋ ورگاندارىنىڭ ارەكەتى ءىستى وبەكتيۆتى جۇرگىزۋگە ەمەس، ءبىرتانوۆتى قۋدالاۋعا باعىتتالىپ وتىر" دەپ مالىمدەگەن ەدى. ادۆوكات داۋلى پلاتفورمانىڭ جۇمىس ىستەپ تۇرعانىن، ىسكە پلاتفورمانى جاساعان Ericsson Nikola Tesla وكىلدەرى، نە مەردىگەر، نە پلاتفورمانى قابىلداعان كوميسسيا مۇشەلەرى تارتىلماعانىنا نازار اۋدارعان. ادۆوكات پلاتفورمانى قابىلداۋ-پايدالانۋ اكتىسىنە قول قويماعان ءبىرتانوۆتىڭ زاڭسىز قۋدالانىپ جاتقانىن، ونىڭ ءۇيقاماقتا زاڭسىز وتىرعانىن دا ايتقان.
بىلتىر قاراشادا ءبىرتانوۆتىڭ "ءىرى كولەمدە قارجى جىمقىرۋ" كۇدىگى بويىنشا ۇستالعانى بەلگىلى بولعان. سول كەزدە ءبىرقاتار جەرگىلىكتى ب ا ق ەكس-مينيستردىڭ سيفرلاندىرۋعا بولىنگەن 526 ميلليون تەڭگە كولەمىندە (1،2 ميلليون دوللار) قاراجاتتى "يەمدەندى" دەپ ايىپتالعانىن جازدى.
ءبىرتانوۆ ۇستالعاننان كەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە ونى قولداۋ اكسيالارى ءوتتى. قولدانۋشىلار بيلىكتەن ونى بوساتۋدى سۇراعان.
بۇعان دەيىن ادۆوكاتى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆقا ۇندەۋ جولداپ، ەكس-مينيستردىڭ "زاڭسىز قۋدالانۋىن" باقىلاۋىنا الۋدى وتىنگەن.
50 جاستاعى ەلجان ءبىرتانوۆ 2017 جىلدىڭ قاڭتارىنان 2020 جىلدىڭ ماۋسىمنىڭ سوڭىنا دەيىن دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى قىزمەتىن اتقارعان. ول كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعاندار سانى كۇرت كوبەيىپ، اۋرۋحانالاردا ورىن جەتپەي قالعان تۇستا وتستاۆكاعا كەتكەن. ونىڭ ورنىنا الەكسەي سوي قىزمەتكە كەلدى.
ءساۋىر ايىندا تەرگەۋ سوتى ونىڭ ءۇيقاماق جاعدايىن جەڭىلدەتىپ، 8.00 بەن 19.00 ارالىعىندا قوعام مەن وتباسىنا پايدا كەلتىرۋ ءۇشىن ۇيدەن شىعۋعا رۇقسات ەتكەن. جاقىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي ونىڭ "كوممەرسيالىق مەكەمەدە" جۇمىس ىستەيتىنىن ايتقان.