تمد ينستيتۋتى جانىندا قازاقستاندى زەرتتەۋگە ارنالعان تۇتاس قۇرىلىم بار. وسى ورتالىقتىڭ جەتەكشىسى اندرەي گروزين «توقايەۆتىڭ «نۇر وتانعا» بۇيرەگى بۇرمايدى» دەگەن پىكىر ءبىلدىردى دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
بۇدان بولەك ەسكى گۆارديانىڭ ىعىسا باستاۋى، بيلىكتەگى بۋىن الماسۋ، ساياساتتاعى جاڭا ويىنشىلارعا قاتىستى باقسى-بالگەرلىك جاساپتى.
سونىمەن، گروزين نە دەيدى؟
«پارلامەنت سايلاۋىنىڭ قارساڭىندا بيلىكتىڭ ۇشار باسىندا جۇرگەن توپتاردىڭ تايتالاسى قىزا تۇسەدى»، – دەيدى گروزين.
ونىڭ ايتۋىنشا، الاۋىزدىقتىڭ بەلگىسىن ازىردەن-اق اڭعارۋعا بولادى.
«ەكىنشى پرەزيدەنت پەن تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ «نۇر وتانعا» كەلگەندەگى پوزيسياسى تۇيىسپەي تۇر. پارتيانى قايتا ءتىرىلتىپ، حالىق سەنىمىن قايتارۋعا تىرىسقان قارەكەتتەن تۇك شىقپادى. پرەزيدەنت توقايەۆ «نۇر وتانعا» نەمقۇرايدى قارايدى. نەگە؟ سەبەبى ونى شىڭعا شىعارعان پارتيا ەمەس. ول پارتياعا قارىزدار ەمەس.
«
قازاقستاندا قوس بيلىك ورنادى. توقايەۆتىڭ باس ەركىندىگى جوق. نازاربايەۆتىڭ نۇسقاۋىن ورىنداپ وتىر» دەيتىندەر وسى ارادا وڭباي قاتەلەستى. ەگەر الگى ءسوز راس بولسا «نۇر وتانداعى» قاتىپ-سەمگەن بيۋروكراتيانى توقايەۆتىڭ ءوزى تالقانداپ، پارتيانى ريەۆيزيالاۋعا تىرىسار ەدى. وندايدى كورىپ وتىرعان جوقپىز.
توقايەۆ پرايمەريزگە كوڭىل بولگەن جوق. كومانداسى دا ءسويتتى. وسى ارقىلى ول «نۇر وتانعا» بۇيرەگى بۇرمايتىنىن كورسەتتى»، – دەيدى ساياساتتانۋشى.
توقايەۆتىڭ تۇپكى ويى نە؟
سوندا توقايەۆتىڭ تۇپكى ويى نە؟ «نۇر وتانعا» نەمقۇرايدى قاراۋدىڭ استارىندا نە جاتىر؟
گروزيننىڭ سوزىنە قاراعاندا، پرەزيدەنت بيلىك پارتياسىنىڭ ءابسوليۋتتى مونوپوليسياسىن ىدىراتۋدى كوزدەيدى. «نۇر وتاندى» تولىق ليكۆيداسيالاي الماسى انىق، الايدا ىقپالىن ازايتۋ قازىرگى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ قولىنان كەلەر شارۋا.
«البەتتە، ول ءۇشىن جاڭا ۇيىم جانە جاڭا ەسىمدەر كەرەك. ازات پەرۋاشيەۆتىڭ «اق جولى»، كوساريەۆتىڭ كوممۋنيستەرىنە ارقا سۇيەي المايدى. ولارمەن الىسقا ۇزاي الماسىن توقايەۆ ءتۇسىنىپ وتىر.
الداعى سايلاۋعا دەيىن جاڭا ۇيىمدى تىركەپ، قاتارعا قوسا الماسى تاعى بەلگىلى. «نۇر وتاننىڭ» شەكسىز بيلىگىن «اق جول» نەمەسە كوممۋنيستىك پارتيانى پايدالانىپ، شايقاپ كورۋگە بولاتىن شىعار. ءبىراق بۇل جەتكىلىكسىز»، – دەيدى گروزين.
نازاربايەۆا ورالا ما؟
رەسەيلىك سپيكەر پارلامەنت سايلاۋىندا «نۇر وتاننىڭ» سويىلىن سوعاتىن ۇمىتكەرلەردىڭ ءتىزىمىن ءسۇزىپ شىعۋ كەرەك دەگەن پىكىردە. ءازىر ماجىلىسكە بارعىسى كەلەتىندەردىڭ اراسىندا استىرتىن كۇرەس ءجۇرىپ جاتىر. پارتيا ىشىندەگى ءتۇرلى توپتار ءوز كانديداتىن تىقپالاپ، تىزىمگە كىرگىزۋگە تىرىسۋدا.
ايتپاقشى، الداعى سايلاۋدا داريعا نازاربايەۆا توبە كورسەتۋى مۇمكىن. گروزيننىڭ پىكىرىنشە، بۇل وعان ساياساتقا قايتا ورالاتىن سوڭعى مۇمكىندىك.
«نازاربايەۆا ماقساتشىل، امبيسياسى اسىپ-تاسىپ تۇرعان تۇلعا. ونىڭ ساياسي كارەراسى تۇيىقتالىپ قالعانى راس، دەگەنمەن «داريعانىڭ داۋرەنى ءوتتى» دەپ كەسىپ ايتپاس ەدىم.
كەرىسىنشە، ونىڭ سايلاۋعا قاتىسپاۋىنان سەكەم الار ەدىم، سەبەبى ول مۇنى جاۋاپسىز قالدىرمايدى»، – دەيدى گروزين.
تۇڭعىش پرەزيدەنت كەتەرىن تىڭعىلىقتى ويلاستىرىپ كەتتى
ساياساتتانۋشى نازاربايەۆ قالاپ كەتكەن جۇيە كوپكە دەيىن مىزعىماي تۇرارىنا سەنىمدى. ونىڭ ويىنشا، تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى بۇرىن قامدانعان، ءتىپتى ومىردەن وتكەن كۇننىڭ وزىندە ساياسي ەليتا ول قۇرىپ كەتكەن جۇيەنىڭ نەگىزىندە ءالى تالاي كۇن كەشەدى.
«ءبىراق مۇنىڭ دا شەگى بار. بيلىك باسىنداعى توپتاردىڭ تەپە-تەڭدىگىن ساقتاپ، وسى كۇنگە دەيىنگى كيكىلجىڭدەردى كونسەرۆىلەپ كەلگەن نازاربايەۆ فاكتورى كوزدەن عايىپ بولعاننان كەيىن ەليتا ءبىرىن-بىرى قىرىپ-جويا باستايدى.
نازاربايەۆتىڭ توقايەۆتى تاعايىنداۋداعى تۇپكى ويى وسى تاۋەكەلدى ءسال دە بولسا جۇمسارتۋ، سول ارقىلى ەليتانى ساباسىنا ءتۇسىرۋ بولسا كەرەك. بۇل ەندى بولجام عانا.
قۇداي بىلەدى، توقايەۆتان ءوربيتىن بىرنەشە ساياسي جوسپار جاسالعان بولار. نازاربايەۆتىڭ مۇنى ويلاستىرماۋى مۇمكىن ەمەس. سونىڭ ءبىرى توقايەۆ بيلىگىن شەكسىز مەرزىمگە سوزىپ، پرەزيدەنتكە سىرتتاي ءجون سىلتەپ وتىرۋ. مۇنداي جاعدايدا قازىرگى پرەزيدەنتتىڭ ىقپالى ارتا تۇسەدى، ءبىر جاعىنان نازاربايەۆتىڭ بەدەل-مۇراسىنا نۇقسان كەلمەيدى»، – دەيدى گروزين.
رەسەيلىك ساراپشى قازاقستانداعى ساياسي وزگەرىستىڭ بىرنەشە ۆەرسياسىن العا تارتقان ەكەن. ونىڭ ءبارىن جىپكە ءتىزىپ جاتقاندى ءجون كورمەدىك.
ەسكى گۆارديانىڭ ورنىن كىم باسادى؟
گروزيننىڭ ءسوز اۋانىنان-اق اڭعاردىق، قازاقستان بيلىگىندەگى ءاۋىس-تۇيىس، بۋىن-الماسۋ پروسەسىن ءپۋتيننىڭ توڭىرەگى قالت جىبەرمەي باقىلاۋدا. ال گروزيننىڭ ءوزى ەسكى گۆارديانى ىعىستىرىپ جاتقان جاڭا بۋىننىڭ بيوگرافياسىنا قانىق سەكىلدى.
«بايبەك، ماۋلەن اشىمبايەۆ، ەربولات دوسايەۆ سەكىلدى جاڭا بۋىن كۇنى ەرتەڭ بولات وتەمۇراتوۆ، ادىلبەك جاقسىبەكوۆ، ءماسىموۆ مەن قۇلىبايەۆتىڭ ورنىن باسادى.
بۇلار ەكىنشى ەشەلون. بۇلاردان كەيىن ءىرىلى-ۇساقتى اگەنتتىكتەرگە جەتەكشىلىك ەتەتىن ءۇشىنشى ەشەلون بار. كەزەگىن كۇتىپ تۇر.
توقايەۆ ءوز گۆاردياسىن جاساقتاعىسى كەلسە، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى ەشەلوندى اسىقپاي ءسۇزىپ شىعۋى كەرەك. قازاقستانداعى جۇيەنىڭ ءوزى جاڭا، جاس بۋىنعا سۋساپ تۇر. قازىرگى جۇيەنىڭ عۇمىرىن ءسويتىپ قانا ۇزارتا الاسىز»، – دەيدى ساراپشى.
ونىڭ پىكىرىنشە، تاۋەلسىزدىكتىڭ ەلەڭ-الاڭىنان بۇگىنگى كۇنگە دەيىن نازاربايەۆپەن قاتار جاساسىپ كەلگەن ازاماتتار ساياساتتا ساناۋلى عانا قالدى. اراسىندا ابىقايەۆ سەكىلدى ىقپالىن جوعالتا قويماعان تۇلعالار بار.
گروزين ءازىر بيلىكتىڭ توبە باسىندا جۇرگەندەردىڭ 50-70 پايىزى الگى ابىقايەۆقا قارىزدار دەيدى. ونىڭ ىشىندە بايبەك پەن اسەت يسەكەشيەۆتى بولە-جارا ايتىپتى.
تاسماعامبەتوۆكە از-كەم توقتالىپ، ونىڭ ساياساتقا قايتا اينالىپ سوعارىنا كۇمان كەلتىرىپتى.
«يمەكەڭ ىقپالىن جوعالتقان جوق. ەگەر ساياساتقا ورالسا، ەلدەگى ەليتاارالىق تالاس-تارتىس قىزا تۇسەر ەدى»، – دەيدى گروزين.
ازىرلەگەن دۋمان بىقاي
