ەسكەرتكىش بىرنەشە ستەلادان تۇرادى. قارا مرامور پوستامەنتتەردە «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى قۇرباندارىنا»، «چەرنوبىل اپاتى قۇرباندارىنا» دەپ ويىپ جازىلعان.
كوپشىلىك قاۋىمنىڭ الدىندا ءسوز سويلەگەن تالدىقورعان قالاسىنىڭ اكىمى ەرنات ءبازىل وسىدان 37 جىل بۇرىن چەرنوبىلداعى رادياكتيۆتى زاقىمدانۋ اۋماعىندا 23 مىڭنان استام قازاقستاندىق بولعانىن تىلگە تيەك ەتىپ، سولاردىڭ ىشىندە جەتىسۋلىقتاردىڭ دا بولعانىن اتاپ ءوتتى.
– اسا ءقاۋىپتى ەكەنىنە قاراماستان، ولار ەرلىك كورسەتىپ، قايسارلىق تانىتتى. وكىنىشكە قاراي ولاردىڭ كوپشىلىگى بۇگىن ارامىزدا جوق. ءبىراق ولاردىڭ ەرتەڭگى ۇرپاق ءۇشىن جاساعان قاھارماندىق ىستەرى ءبىزدىڭ جادىمىزدا ماڭگى قالادى، – دەدى قالا اكىمى.
اسكەري گارنيزوننىڭ ۇرمەلى وركەسترى مەملەكەتتىك گيمندى ورىندالىپ، ەسكەرتكىشتىڭ اق جابىنى ءتۇسىرىلدى. قۇربانداردىڭ قۇرمەتىنە اۆتوماتتان ءۇش رەت توبەگە وق اتىلدى. قالا اكىمى ە.ءبازىل، «سەمەي – چەرنوبىل» مۇگەدەكتەرى مەن ارداگەرلەرى قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى راحات اقجولتايەۆ، قالالىق ءماسليحات ءتوراعاسى تەمىربولات احاجان مەموريالعا گۇل شوقتارىن قويدى. جۇرتشىلىق قۇربانداردى ءبىر مينۋتپەن ۇنسىزدىكپەن ەسكە الدى.
بۇدان ءارى جيىن وقۋشىلار سارايىنىڭ ءماجىلىس زالىندا سەمەي يادرولىق سىناعى مەن چەرنوبىل اپاتىنىڭ قۇرباندارىنا ارنالعان ەسكە الۋ شاراسىمەن جالعاستى.
قالا باسشىلىعى چەرنوبىل اپاتىنىڭ سالدارىن جويۋعا قاتىسقان ءبىرقاتار ازاماتتارعا وبلىس اكىمىنىڭ اتىنان العىس حات پەن قۇرمسەت گراموتاسىن تاپسىردى.
سەمەي پوليگونىنىڭ مۇگەدەكتەرى مەن ارداگەرلەرى قب ءتوراعاسى تولىبەك دانابەكوۆ جانە «قازاقستاننىڭ چەرنوبىل ارداگەرلەرى» قاۋىمداستىعىنىڭ ورتالىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى مۇستافا حۋسايىن دا قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى. ءىس-شارا قوناقتارىنىڭ كوپشىلىگى قاۋىمداستىقتىڭ قۇرمەت گراموتالارىمەن جانە توسبەلگىلەرىمەن ماراپاتتالدى. سالتاناتتى كونسەرتتىك باعدارلاما قورىتىندىلادى.
چەرنوبىل اپاتىنىڭ سالدارىن جويۋعا قاتىسقانداردىڭ ءبىرى قوڭىراتبەك جولبوسىنوۆتىڭ ايتۋىنشا، العاشقى شاقىرۋ كەزىندە 1986 جىلدىڭ قىسىندا تالدىقورعاننان ۋكرايناعا 100-گە جۋىق ادام اتتانىپتى.
– قاڭتاردا ءبىز بەلگىلەنگەن ورىنعا جەتتىك. جانىمداعى بىرنەشە جىگىتتەرمەن بىرگە مەنى دە 22ء-شى پريكارپات بريگاداسىنا جىبەردى، 1987 جىلدىڭ كوكتەمىندە 34 كۇن اپات بولعان ورىندا، قيراعان رەاكتوردىڭ ماڭىندا بولدىق. بۇگىن سول 100 شاقتى ادامنان تەك 15 ادامداي بارمىز. ءوزىم حيميك-دوزيمەتريست بولسام دا، ءزيان-قاۋپى تۋرالى كوپ ويلامادىم. ءبىز ونداي قاتەرلى ىسكە وتان ءۇشىن باردىق. سونى ءبىزدىڭ ۇرپاقتارىمىزدىڭ ءبىلىپ جۇرگەنى ءجون، – دەيدى چەرنوبىلدىق ارداگەر.
