وبلىستا اۋىز سۋدىڭ تاپشىلىعى، اسىرەسە جاز ايلارىندا قاتتى سەزىلەدى. قاجەتتىلىك تاۋلىگىنە 51 000 م3 قۇراپ وتىر. ايماقتىڭ دامۋ دەڭگەيىن ەسكەرە وتىرىپ، 2025 جىلعا قاراي سۋعا دەگەن قاجەتتىلىك تاۋلىگىنە 250-260 مىڭ م3، ال تاپشىلىق تاۋلىگىنە – 100-110 مىڭ تەكشە مەتردى قۇرايدى دەپ بولجانۋدا.
مەملەكەت باسشىسى بۇعان دەيىنگى ماڭعىستاۋعا جۇمىس ساپارى بارىسىندا 2025 جىلعا قاراي سۋعا دەگەن قاجەتتىلىك وسەتىنىن اتاپ وتكەن ەدى. وسىعان بايلانىستى اقتاۋ قالاسىن سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن قاسىم-جومارت توقايەۆ ق ر ۇكىمەتى مەن وبلىس اكىمدىگىنە شۇعىل تۇردە "ماەك-قازاتومونەركاسىپ" كەشەنىن جاڭعىرتۋ جونىندەگى جەدەل ءىس-شارالار جوسپارىن ازىرلەۋدى تاپسىردى.
– مەن كەندىرلى اۋىلىندا سۋ تۇشىتۋ زاۋىتىن سالۋدى تاپسىردىم. ۇكىمەت «سامۇرىق-قازىنا» قورىمەن بىرلەسىپ زاۋىتتى 2024 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ىسكە قوسۋى ءتيىس. اۋىلدىق جەرلەردە ساپالى اۋىز سۋعا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى ءالى دە شەشىلگەن جوق. وبلىستا 12 اۋىل، ياعني اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ 20%-ى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتىلمەگەن. بيىل تەك 4 اۋىلدى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانۋدا. بۇل وتە تومەن قارقىن. ءوڭىر اكىمدىگىنە كەلەسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بارلىق 12 اۋىلدى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىرامىن، – دەدى پرەزيدەنت.
"كاسپيي" سۋ تۇشىتۋ قوندىرعىسىنىڭ قۋاتىن ارتتىرۋ
2019 جىلى وبلىس اكىمدىگى مۇنايلى اۋدانىنىڭ ەلدى مەكەندەرىندە جانە قاراقيا اۋدانىنىڭ قۇرىق اۋىلىندا سۋ تاپشىلىعى پروبلەماسىن شەشۋ بويىنشا جۇمىستى باستادى.
"نۇرلى جەر" مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 2019-2022 جىلدارى اقتاۋداعى "كاسپيي" زاۋىتىنىڭ سۋ تۇشىتۋ قوندىرعىسىنىڭ قۋاتىن تاۋلىگىنە 40 000 م3 دەيىن ۇلعايتۋعا 12،1 ملرد تەڭگە بولىنگەن. قازىرگى ۋاقىتتا قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە، اياقتالۋى - 2022 جىلدىڭ سوڭى. اتالعان نىساننىڭ قۇرىلىسى بىتسە، 220 مىڭعا جۋىق تۇرعىن اۋىز سۋمەن قامتىلادى. مۇنايلى اۋدانىنىڭ، ءتۇپقاراعان اۋدانىنىڭ اقشۇقىر جانە سايىن شاپاعاتوۆ اۋىلدارىنىڭ، قاراقيا اۋدانىنىڭ قۇرىق اۋىلىنىڭ، اگرارلىق اۋماق جانە "جىلى جاعاجاي" كۋرورتتىق ايماعى 100% ساپالى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتىلەدى.
اقتاۋدىڭ جاڭا شاعىن اۋداندارى اۋىز سۋمەن قامتىلادى
مۇنايلى اۋدانى حالقىنىڭ جىل سايىنعى ءوسىمىن جانە اقتاۋ قالاسىنىڭ سولتۇستىك باعىتىنىڭ بەلسەندى دامۋىن ەسكەرە وتىرىپ ( جاڭا 7 شاعىن اۋداندا شامامەن 100 000 ادام تۇراتىن بولادى) قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 60 مىڭ م3 بولاتىن "كاسپيي" سۋ تۇشىتۋ زاۋىتىنىڭ III كەزەگىن سالۋعا دايىندىق باستالدى. جوبالاۋشى - "قازنۇر" جوبالاۋ-قۇرىلىس ينستيتۋتى 2022 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ساراپتاماعا تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمە ۇسىنۋدى جوسپارلاپ وتىر. جوبانىڭ بولجامدى قۇنى - 25 ملرد. تەڭگەنى. جوبانى ىسكە اسىرۋ مەرزىمى - 2022-2025 جىلدار. وسىلايشا، "كاسپيي" زاۋىتىنىڭ ونىمدىلىگى تاۋلىگىنە 100 000 م3 بولادى.
MAەKء-تىڭ قۋاتتىلىعى جەتپەگەندىكتەن وزگە نۇسقالار قاراستىرىلۋدا
اقتاۋ مەن وعان ىرگەلەس ەلدى مەكەندەر ءۇشىن اۋىز سۋدىڭ نەگىزگى وندىرۋشىلەرىنىڭ ءبىرى - قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 52 مىڭ تەكشە مەتر بولاتىن "ماەك-قازاتومونەركاسىپ" ج ش س. وبلىس ورتالىعىنىڭ 205 مىڭ تۇرعىنىن سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بۇل نىساننىڭ قۋاتى جەتپەيدى. اتالعان كاسىپورىننىڭ نەگىزگى جابدىقتارى وتكەن عاسىردىڭ 60-90 جىلدارىندا پايدالانۋعا بەرىلگەن. نەگىزگى جابدىقتىڭ فيزيكالىق توزۋى ءقازىر 80،7% قۇرايدى.
كاسىپورىندا تەڭىز سۋىن تۇشىتۋ ءۇشىن ەسكى جابدىقتالعان بەس ديستيللياسيالىق تۇشىلاندىرۋ قوندىرعىسى جانە جاڭارتىلعان ءۇش كولدەنەڭ-قۇبىرلى بۋلاندىرعىش پايدالانىلادى. جابدىقتىڭ پايدالانۋ رەسۋرسىنا 20 جىل بولسا دا، قوندىرعىلاردى پايدالانۋدىڭ ناقتى مەرزىمى 31 جىلدان 40 جىلعا دەيىن.
حالىقتى اۋىز سۋمەن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا №7 جانە 8 (جالپى قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 16 مىڭ م3) ديستيللياسيالىق-تۇشىلاندىرۋ قوندىرعىلارىن پايدالانۋدان شىعارىپ، ونىمدىلىگى تاۋلىگىنە 24 مىڭ م3 جاڭا متپي – 4ا، 4ب جانە متپي-5ا، 5ب قۇرىلعىلارىن ورناتۋ جوسپارلانۋدا.
جوبا مەملەكەتتىك ساراپتاماعا بەرىلدى. وڭ قورىتىندى العاننان كەيىن ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمدىگى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن قارجىلاندىرۋعا ءوتىنىم بەرەتىن بولادى. قۇنى 18،7 ملرد. تەڭگە بولاتىن جوبانى ىسكە اسىرۋ 2023-2024 جىلدارعا دەپ جوسپارلانعان.
ءتيىمدى باعىتقا ينۆەستيسيا سالۋ
اقتاۋدا جەكە ينۆەستورلار قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 20 000 م3 تۇشىتۋ قوندىرعىسىن سالۋ بويىنشا جوبا جۇرگىزۋدە، ونى 2023 جىلى اياقتاۋ جوسپارلانعان. جوبانىڭ قۇنى - 4 ملرد تەڭگە. نىسان اقتاۋدىڭ جاڭا شاعىن اۋداندارى، سونداي-اق اقشۇقىر جانە سايىن شاپاعاتوۆ اۋىلدارىنىڭ تۇرعىندارىن اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس.
ءتۇپقاراعان اۋدانىنداعى سۋ تۇشىتۋ قوندىرعىسى
الداعى ەكى جىلدا ءتۇپقاراعان اۋدانىنىڭ ءۇش ەلدى مەكەنىندە سۋ ماسەلەسى شەشىلەتىن بولادى. جىل سايىن جازعى كەزەڭدە فورت-شيەۆچەنكو تۇرعىندارى مەن اقشۇقىر جانە سايىن شاپاعاتوۆ اۋىلدارىنىڭ تۇرعىندارىنا كەستە بويىنشا سۋ بەرىلەدى.
سۋ تاپشىلىعىن جويۋ ءۇشىن ءتۇپقاراعان اۋدانىنىڭ اكىمدىگى 2022-2023 جىلدارى فورت-شيەۆچەنكودا قۋاتى تاۋلىگىنە 5 مىڭ تەكشە مەتردى قۇرايتىن سۋ تۇشىتۋ قوندىرعىسىن سالۋعا جسق ازىرلەدى.
بۇدان باسقا، 2023-2024 جىلدارى اقشۇقىر جانە سايىن شاپاعاتوۆ اۋىلدارىندا قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 10 مىڭ م3 سۋ تۇشىتۋ قوندىرعىسىن سالۋعا جسق ازىرلەۋ جوسپارلانعان.
جاڭاوزەن تۇرعىندارىنا سۋ كەستە بويىنشا بەرىلمەيتىن بولادى
سۋ تاپشىلىعىن جاڭاوزەن قالاسىنىڭ تۇرعىندارى مەن ىرگەلەس ەلدى-مەكەندەردىڭ 156 مىڭعا جۋىق ادامى دا كورۋدە.
"استراحان-ماڭعىشلاق" ماگيسترالدىق قۇبىرى ارقىلى تاۋلىگىنە 25 مىڭ م3 سۋ بەرىلەدى. جاز ايلارىندا جاڭاوزەن قالاسىنىڭ كەي ەلدى مەكەندەرىنە سۋ كەستە بويىنشا بەرىلەدى. سانيتارلىق نورمالار مەن ەرەجەلەرگە سايكەس اۋىز سۋعا دەگەن جالپى قاجەتتىلىك – تاۋلىگىنە 42-43 مىڭ م3.
جاڭاوزەن قالاسىنىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى دامۋىن ەسكەرە وتىرىپ، اۋىز سۋعا دەگەن قاجەتتىلىك تاۋلىگىنە 50 مىڭ م3 قۇرايتىن بولماق.
بۇل ماسەلەنى كەندىرلى اۋىلىندا قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 50 مىڭ م3 سۋ تۇشىتۋ زاۋىتىن سالۋ ارقىلى شەشۋ جوسپارلانعان. جوبانىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسىنە مەملەكەتتىك ساراپتاما قورىتىندىسى الىندى. جوبانىڭ جالپى قۇنى - 87،8 ملرد تەڭگە. جوبانى ىسكە اسىرۋ مەرزىمى - 2022-2024 جىلدار. جوبانى بىرلەسىپ ىسكە اسىرۋ ءۇشىن حالىقارالىق ينۆەستورلارمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلۋدە.
ماڭعىستاۋدا جەر استى سۋ كوزدەرىن پايدالانۋ جوسپارلانۋدا
بەينەۋ اۋدانى بورانقۇل اۋىلىندا 2024 جىلى ونىمدىلىگى - 80 مىڭ م3 سۋ تۇشىتۋ زاۋىتى مەن سۋ سورعى ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى بويىنشا جوبانى ىسكە اسىرۋ باستالادى. جاڭا نىسان بەينەۋ اۋدانىنىڭ بەينەۋ، ەسەت جانە بورانقۇل اۋىلدارىنىڭ، جاڭاوزەن قالاسىنىڭ، قاراقيا اۋدانىنىڭ جەتىباي جانە مۇنايشى اۋىلدارى، ەدىل سۋىن پايدالاناتىن ماڭعىستاۋ اۋدانىنىڭ سايوتەس اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىنىڭ اۋىز سۋعا قول جەتكىزۋىن ەداۋىر جەڭىلدەتەدى. زاۋىت ءوندىرىس پروسەسىندە توڭىرەكشىڭ كەن ورنىنىڭ جەر استى سۋلارىن پايدالاناتىن بولادى. ب
ۇل جەر بورانقۇل اۋىلىنان 60 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان. كەن ورنى تاۋلىگىنە 104 مىڭ تەكشە مەتر سۋ بەرە الادى، تۇزدىلىعى ءبىر ليترگە 3-4 گرامم.
سۋ تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشۋدەن باسقا، كاسپييدە تەحنوگەندىك اپاتتار بولعان جاعدايدا، نىسان اقتاۋ مەن جاڭاوزەن ءۇشىن اۋىز سۋدىڭ رەزەرۆتىك كوزى بولۋعا كومەكتەسەدى. جوبانىڭ قۇنى - 90 ملرد تەڭگە.
"استراحان-ماڭعىشلاق" سۋ قۇبىرى
ماڭعىستاۋ وبلىسىنا اۋىز سۋدىڭ ءبىر بولىگى رەسەي فەدەراسياسىنان "استراحان-ماڭعىشلاق"سۋ قۇبىرى ارقىلى كەلەدى. تاۋلىگىنە 17،5 مىڭ تەكشە مەتردى سۋ قۇبىرىنان "قاراجانباسمۇناي" ونەركاسىپتىك جانە شارۋاشىلىق قاجەتتىلىكتەرىنە الاتىن. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن كومپانيا اۋىز سۋدى الماستىرا الاتىن سۋ وندىرەتىن زاۋىت سالدى.
بۇدان باسقا، "قازترانسويل" اق 1988 جىلى پايدالانۋعا بەرىلگەن "استراحان-ماڭعىشلاق" سۋ قۇبىرىن جاڭعىرتۋدى قارجىلاندىرۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋدا. اتالعان سۋ قۇبىرىنىڭ توزۋ دەڭگەيى ءقازىر 87%. بۇگىنگى تاڭدا سۋ قۇبىرىن قايتا قۇرۋ جوباسىنىڭ تەحنيكا-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسى ازىرلەندى. جوبانىڭ قۇنى - 421،6 ملرد. تەڭگە، ونىڭ ىشىندە 1-كەزەك - 147،5 ملرد تەڭگە.
ەكى ملرد تەڭگەدەن استام ينۆەستيسيا
جاقىندا Freedom كومپانيالار توبى مەن ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمدىگى "قۋاتتى وڭىرلەر – ەل دامۋىنىڭ درايۆەرى" ۇلتتىق باعدارلاماسى اياسىندا اقتاۋداعى سۋ تۇشىتۋ زاۋىتىنان №4 ورتالىق سۋمەن جابدىقتاۋ تورابىنا دەيىنگى اۋماقتا سورعى ستانسياسى مەن سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىنىڭ قۇرىلىسىن قارجىلاندىرۋ بويىنشا مەموراندۋمعا قول قويدى.
بۇل جوبانى قارجىلاندىرۋ 2،12 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. ينجەنەرلىك قۇرىلىستار سالۋ اقتاۋ قالاسىنىڭ، سونداي-اق ءتۇپقاراعان اۋدانىنىڭ اقشۇقىر جانە ساين شاپاعاتوۆ اۋىلدارىنىڭ تۇرعىندارىن ساپالى اۋىز سۋمەن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ناتيجەسىندە 230 مىڭعا جۋىق تۇرعىن اۋىز سۋمەن قامتىلادى. جوبا بويىنشا قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ ماڭعىستاۋ وبلىسى ەنەرگەتيكا جانە تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ "كاسپيي جىلۋى، سۋ ارناسى" مكك-نا جۇكتەلگەن.
قۇرىلىستى اياقتاۋ 2023 جىلعا جوسپارلانعان.
