سوتتالعانداردى الەۋمەتتىك وڭالتۋ ادىستەرىندەگى جاڭالىقتار تۋرالى جاريالانىمداردىڭ سەرياسىن جالعاستىرا وتىرىپ، العاشقى ناتيجەلەر شىعارۋعا بولادى.
ءادىسنامانىڭ سيپاتتامالىق بولىگى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ، ارنايى قىزمەتتەردىڭ بۇرىنعى قىزمەتكەرلەرى مەن ۇلتتىق ۇلاننىڭ اسكەري قىزمەتشىلەرى ءۇشىن ورتاشا قاۋىپسىزدىك قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى مەكەمەسىنىڭ مىسالىنا نەگىزدەلەدى – شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى ق ر ءىىم قاجد وۆ 156/17.
ستاتيستيكالىق قۇرامداس كورسەت-كىش: وتكەن ەسەپتى كەزەڭدە سوتتالعانداردىڭ جالپى ورتاشا جىلدىق سانى 250-240 ادام شەگىندە وزگەردى – العاشقى ناتيجە-لەردى شىعارۋ ءۇشىن قولايلى ستاتيستيكا-لىق اراقاتىناس.
مەكەمەدە ۇستالاتىن ارنايى كونتينگەنتتىڭ الەۋمەتتىك قۇرامى دا ىڭعايلى ەمەس، وعان ءتان:
ا) جوعارى ورتا جاس 30 جاستان جوعارى ياعني قالىپتاسقان جانە قالىپتاسقان ۇقساستىقتارى بار ادامدارعا پسيحولوگيالىق-تاربيەلىك ىقپال ەتۋ تۋرالى ءسوز بو-لىپ وتىر؛
ب) تۇراقتى الەۋمەتتىك – تۇرمىستىق جاعداي مەكەمەدە ۇستالاتىن ادامداردىڭ باسىم كوپشىلىگى قامتاماسىز ەتىلگەن جانە الەۋمەتتىك ءوزىن-وزى قامتاماسىز ەتىلگەن؛
ۆ) ءبىلىمى مەن كاسىبي دايارلىق دەڭگەيى ورتادان جوعارى؛
گ) الەۋمەتتىك ۇيىمشىلدىقتىڭ، بايلانىستىلىقتىڭ، كەيدە وتباسىلىق جانە قوعامدىق بايلانىستارعا تاۋەلدىلىكتىڭ جوعارى دەڭگەيى.
سونىمەن، جوعارىدا اتالعان كىرىسپە جانە الەۋمەتتىك-ستاتيستيكالىق دەرەكتەر اياسىندا مەكەمەنىڭ تاربيە جانە الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق جۇمىسى جونىندەگى بولىمشەسى 2019 جىلعى جۇمىس ناتيجەلەرىن جاريا ەتىپ، ولاردى وتكەن جىلداردىڭ كورسەتكىشتەرىمەن سالىستىردى.
ماسەلەن، سوڭعى جىلدارى مەكەمەنىڭ ارنايى كونتينگەنتىنىڭ ورتاشا جىلدىق سانى قۇرادى:
| 2017 ج. | 2018 ج. | 2019 ج. |
| 371 ادام | 300 ادام | 245 ادام |
مەكەمەنىڭ ىشكى ءتارتىبىن بۇزۋعا جول بەرىلگەن جىلدىق ساندار:
| 2017 ج. | 2018 ج. | 2019 |
| 129 | 91 | 36 |
ءبىراق قاساقانا بۇزۋشىلىقتار بويىنشا ستاتيستيكا.
| 2017 | 2018 | 2019 |
| 17 | 16 | 6 |
مەكەمەدە سوڭعى 2 جىلدا اكىمشىلىك وكىلدەرىنە باعىنباۋ فاكتىسى تىر-كەلمەگەن.
تاربيە جانە الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق جۇمىستىڭ وسى كەزەڭىندە دۇرىس قورىتىندى جاساۋ وتە ماڭىزدى:
- مەكەمە اكىمشىلىگى قىزمەتىنىڭ قانداي باعىتتارى وڭ ناتيجە بەردى؛
- وسىنىڭ ارقاسىندا سوتتالعانداردىڭ مىنەز-قۇلقىنا تەرىس اسەرىن تومەندەتۋگە باعىتتىلىعى ءۇش جىل بويى ساقتالادى، ال ونىڭ قارقىنى تومەندەمەيدى؛
- جۇمىستىڭ وڭ باعىتتىلىعى الداعى ۋاقىتتا دا تومەندەمەۋى ءۇشىن نە ىستەۋ قاجەت؟
– ءبىرىنشى كەزەكتە سوتتالعانداردى تۇزەتۋدىڭ جالپى كورسەتكىشتەرىن كوتەرۋ ترەندى سوتتالعاندارعا ۋاجدەمە بەرەدى، – دەپ ءوز پىكىرىن مەكەمە باستىعى ادىلەت مايورى ساعاندىقوۆ نۇرلان دۇلەتباي ۇلى ءبىلدىردى. – ءبىز سوتتالعانداردىڭ باسىم كوپشىلىگى تۇزىلگەن، ءبىر نەمەسە بىرنەشە جوعارى نەمەسە مامانداندىرىلعان ءبىلىمى بار، اۋقىمدى جۇمىس تاجىريبەسى بار فاكتىگە سۇيەنەمىز.
تيىسىنشە، ءاربىر سوتتالعاننىڭ مەرزىمىنەن بۇرىن شارتتى تۇردە بوساتۋ، جازانىڭ وتەلمەگەن بولىگىن اۋىستىرۋ، قولدانىستاعى زاڭنىڭ ادامگەرشىلىگىنە بايلانىستى سوتتالعانداردىڭ مىنەز-قۇلقىنا تىكەلەي تاۋەلدىلىككە قويىلعان ۇستاۋ رەجيمىنىڭ وزگەرۋى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ جۇمىسى-ماسەلەنى ءتۇسىنۋدىڭ كىلتى.
ياعني، مەكەمەگە تۇسكەن ادامدار، ەڭ الدىمەن، مەكەمە اكىمشىلىگى قاماۋداعىلارعا كومەك كورسەتۋگە ءوزى مۇددەلى، ءبىراق ولاردىڭ كومەگىنسىز جانە ءوزىن-وزى تۇزەتۋسىز مۇنداي كومەك كورسەتۋ زاڭ مۇمكىن ەمەس دەپ ءتۇسىنۋى ءتيىس.
ەكىنشىدەن، تۇزەلۋ جولىنا قالىپتاسۋ تۋرالى دەربەس تاڭداۋ جاسايتىن سوتتالعاندار اكىمشىلىكتەن قانداي تاسىلدەرمەن نەمەسە ۋاجدەمەلەرمەن ناقتى جانە انىق تۇسىنىك الۋى ءتيىس، ولار مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋعا جانە قاۋىپسىزدىگى بارىنشا تومەن مەكەمەگە، ۇستاۋدىڭ جەڭىلدەتىلگەن جاعدايلارىنا ارنالعان ءۇي-جايعا اۋىسۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزە الادى.
ۇشىنشىدەن، اكىمشىلىك سوتتالعان ادامداردىڭ ۇلگى مىنەز-قۇلقىنا، ەڭبەككە، مەكەمەنىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزى بار شارالارىنا بارىنشا ۋاجدەلەنەتىن جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس.
سوتتالعانداردىڭ نەگىزگى ۋاجدەمەسى ەڭبەكپەن قامتىلۋ. 2019 جىلدىڭ باسىندا مەكەمەدە تۇرمىستىق قىزمەت كورسەتۋ نۇكتەلەرىنەن (اسحانا، مونشا-كىر جۋۋ كەشەنى، شاشتاراز) باسقا، ونىڭ ازدىعىنا قاراماستان، سەگىز ءتۇرلى شاعىن ءوندىرىس جۇمىس ىستەدى: اعاش وڭدەۋ بويىنشا ءۇش سەح، اعاش وڭدەۋ جانە توكارلىق شەبەرحانالار، دانەكەرلەۋ سەحى، شاعىن ۇستا، ەلەكتر سەحتارى. سانتەحنيكا جۇمىس ىستەيدى.
جىل بويى وسى شاعىن وندىرىستەرگە قوسىمشا مەكەمە اكىمشىلىگى سوتتالعاندارعا ارنايى كونتينگەنتتىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن تەگىن زاڭ كەڭەسىن اشۋعا كومەك كورسەتتى.
ەندى مەكەمە اۋماعىندا تاۋىق پەن قويان وسىرەتىن بولادى. زاماناۋي جيھاز سەحى اشىلدى.
ال قازىرگى ۋاقىتتا ەكسپەريمەنت رەتىندە سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قىزمەتتەردىڭ كەلىسۋىمەن تەز تاماقتانۋدىڭ جەكە نۇكتەسىن اشۋ جوباسى جۇرگىزىلۋدە.
بۇل رەتتە سوتتالعاندارعا وسى وندىرىستە تۇراقتى جۇمىس ىستەيتىن بولۋى مىندەتتى ەمەس. كەز كەلگەن ادام وندىرىستىك ۇدەرىسپەن تانىسۋ ءۇشىن كاسىبي تاعىلىمدامادان وتە الادى.
ەكىنشى ۋاجدەمەلىك فاكتور – بۇل ەلدە ءوتىپ جاتقان قىلمىستىق اتقارۋ زاڭىن گۋمانيزاسيالاۋ، سونىڭ سالدارىنان ولاردى ىزگىلەندىرۋ تەتىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ بويىنشا اكىمشىلىكتىڭ اعارتۋشىلىق فۋنكسياسى بولىپ تابىلادى.
– ال ءبىزدىڭ مەكەمەدە كەز كەلگەن سوتتالعان ادام جۇمىس كۇنى ىشىندە قانداي دا ءبىر قيىندىقتارسىز كەز كەلگەن سۇراقتارمەن ماعان كىرە الادى، – دەپ تاجىريبە بولىسەدى مەكەمەنىڭ تاربيە جانە الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق جۇمىستار ءبولىمىنىڭ باسشىسى اداموۆ ماقسات سەرىك ۇلى، – ال مەنىڭ مىندەتىم سوتتالعاندى بارىنشا قاراپايىم جانە پراكتيكالىق تۇسىندىرۋمەن قامتاماسىز ەتۋ.
ءبىز جەكە ءتاسىلدى ۇستانۋعا تىرىسامىز. ەگەر سوتتالعان ادام كاسىبي قىزمەتكە تىلەك بىلدىرسە، وندا ول مەكەمەنىڭ ونەركاسىپتىك ايماعىنىڭ كەز كەلگەن ءوندىرىسى، تۇرمىستىق قىزمەت كورسەتۋ نۇكتەلەرى كەزىندە كەدەرگىسىز جۇمىس الادى.
ءوز ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ ءبولىم ەڭبەكتى قورعاۋ جانە جۇمىسقا ورنالاستىرۋ بولىمىمەن بىرلەسە وتىرىپ، ۋاكىلەتتى ورگانداردا، «ەمگەك-وسكەمەن» رمك، شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا قاجد تولىق ۇيىمداستىرۋشى-لىق جانە قۇجاتتامالىق سۇيەمەلدەۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
ارينە، ءبىز مۇنداي جاعدايدا سوتتالعاندى زاڭعا سايكەس ونى ءتيىستى ۇستاۋ رەجيمى بار جاساققا اۋىستىرۋ ارقىلى جەڭىلدەتىلگەن جاعدايلارعا اۋىستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە تىرىسامىز.
وسىنداي قارىم-قاتىناستا ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىندا ءبىز وترياد باستىقتارىنىڭ فۋنكسيونالىنا، وترياد تاربيەشىلەرىنىڭ كەڭەسىنە ەرەكشە ءرول بەرەمىز.
شىعىس قازاقستان وبلىسى جارما اۋدانى پروكۋراتۋراسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى وسىنداي ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن قۇقىقتىق تۇرعىدان جۇرگىزىپ كەلەدى. ولار اۋدان پروكۋرورىمەن بىرگە سوتتالعانداردى جۇيەلى تۇردە قابىلداپ، تاربيەشىلەر وت-ريادتارىنىڭ وتىرىستارىنا قاتىسادى».
ءۇشىنشى ۋاجدەمەلىك فاكتور-قىلمىستىق جازانى وتەۋ جاعدايلارىن جاقسارتۋ.
كورنەكى مىسال رەتىندە، ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ «قىلمىستىق – اتقارۋ جۇيەسى مەكەمەلەرىنىڭ ىشكى ءتارتىپ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى «2014 جىلعى 17 قاراشاداعى №819 بۇيرىعىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋ»رالى» 2019 جىلعى 10 قىركۇيەكتەگى №789 بۇيرىعىن تىركەۋ».
بۇل نورماتيۆتىك قۇجاتپەن سوت-تالعانداردىڭ ومىرىنە ەلەۋلى وزگەرىستەر ەنگىزىلدى: ا) رۇقسات ەتىلگەن ەڭ جوعارى سالماعى 20 كەلىگە دەيىن، ياعني ۇشتەن ارتىق؛ ب) تەلەفونمەن سويلەسۋ سوتتالعاننىڭ جازباشا ءوتىنىشى نەگىزىندە كەزەكتىلىك تارتىبىمەن جانە كەستە بويىنشا ساعات 9.00-دەن 21.00-گە دەيىن بەينە بايلانىس جۇيەسى ارقىلى دا جۇرگىزىلۋى مۇمكىن.
شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا قىلمىستىق – اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى ق ر ءىىم قاجد وۆ-156/17 مەكەمەسىنىڭ تاربيە جانە الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق جۇمىس ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرلەرى سوتتالعانداردى تۇزەۋ، ولاردى قايتا الەۋمەتتەندىرۋ بويىنشا جۇمىستى ۋاجدەمەلىك باعدارسىز جۇرگىزۋ وتە قيىن ەكەنىنە سەنىمدى.
مەكەمە باسشىلىعى اتاپ وتكەندەي، مەكەمەنىڭ ارنايى كونتينگەنتىنىڭ ءجۇز پايىزى الەۋمەتتىك بايلانىستاردى تۇراقتى جانە تۇراقتى تۇردە قولدايدى. تيىسىنشە، بۇيرىقپەن ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر بارلىق ۇستالاتىن تۇلعالارعا اسەر ەتەدى.
قاج-دى ىزگىلەندىرۋ بويىنشا قوسىمشا شارالاردى ەنگىزۋ جالعاسۋدا: ءىىم قاجك وسىنداي ۋاجدەمەلىك شارالاردىڭ كەلەسى پاكەتىن، سونداي-اق سوتتالعاندار ءۇشىن بەينە بايلانىس قۇرالدارىن جاپپاي ەنگىزۋگە قويىلاتىن نورماتيۆتىك-تەحنيكالىق تالاپتاردى ازىرلەيدى.
وسىلايشا، شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى ق ر ءىىم قاجد وۆ-156/17 مەكەمەسى اكىمشىلىگى قولداناتىن تاربيە جانە الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق جۇمىسقا ۋاجدەمەلىك كوزقاراس 2019 ەسەپتى كەزەڭنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ايتارلىقتاي ناتيجەلەر بەرەدى. جۇمىستىڭ وسى كەزەڭىندە ارالىق ناتيجەلەر ارنايى كونتينگەنت اراسىنداعى بۇزۋشىلىقتاردى تومەندەتۋگە باعىتتالعانىن كورسەتەدى. ستاتيستيكالىق ناتيجەلەر ءۇش ەسەپتى جىل ىشىندە ءوز قارقىنىن ساقتايتىن ورنىقتى وڭ باعىتتى انىقتايدى.
الداعى جىلى وسىنداي قارقىنداردى ساقتاۋدىڭ نەعۇرلىم كۇردەلى مىندەتى اياسىندا ودان ارعى ناتيجەلەر قانداي بولادى؟ ۋاقىت كورسەتەدى.
