شقو-دا ءۇرجار اۋدانىنداعى الاكول كولىنىڭ جاعالاۋىنىڭ تۋريستىك ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋ بويىنشا اۋقىمدى شارالار قابىلدانىپ، ىسكە استى. تۋريستىك ولكە وبلىستار بولىنگەنگە دەيىن شقو قۇرامىنا بولدى. كىرەبەرىس جانە ىشكى جولدار جوندەلدى، كول جاعالاۋى، ساۋدا پاۆيلوندارى ورنالاسقان "اربات" اباتتاندىرىلدى. 3700 ورىندىق كورەرمەندەر زوناسى بار كونسەرتتىك الاڭ اشىلدى.
سونىمەن قاتار، 2017 جىلى اباي اۋدانىنداعى قوڭىر اۋليە ۇڭگىرىندە تۋريستىك ينفراقۇرىلىم جاقسارتىلىپ، تارباعاتاي اۋدانىنداعى ىرعىزباي (اۋليە) كەسەنەسىنىڭ اينالاسى اباتتاندىرىلدى. ءتۋريزمدى دامىتۋدا 2016 جىلدان باستاپ شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ارحەولوگيا سالاسىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارى باعدارلاماسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى ۇلكەن ءرول اتقاردى.
وسى باعدارلامانىڭ ارقاسىندا قازاقستاننىڭ جەتەكشى ارحەولوگتارى زەينوللا ساماشيەۆ پەن ابدەش تولەۋبايەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن شىعىس قازاقستاننىڭ بىرەگەي ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىشتەرى – بەرەل، شۋ، جايداق، تاۋتەكەلى، ەلەكە سازى، شىلىكتى، اقجايلاۋ، اقباۋىر، قىزىل تاس – زەرتتەلدى.
جۇمىس ناتيجەلەرى بويىنشا قولا ءداۋىرى، ەرتە تەمىر ءداۋىرى، ەرتە جانە كەيىنگى ورتا عاسىرلاردى سيپاتتايتىن قۇندى جادىگەرلەر انىقتالدى. وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايىنىڭ قورى 30 مىڭنان استام جادىگەرمەن تولىقتى.
سولاردىڭ ءبىرى – كاتونقاراعاي وڭىرىندەگى بەرەل قورىمىنداعى الەمگە ايگىلى «التىن پاتشايىم». بىرەگەي پاتشالار القابىندا شىنى ساركوفاگ تۇرعىزىلدى، اشىق اسپان استىنداعى مۇراجاي سالىندى.
زەرتتەۋشىلەر سونىمەن قاتار زايسان ءوڭىرىنىڭ شىلىكتى القابىنان قورىم تاپتى. تارباعاتاي وڭىرىندە ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى VII عاسىرعا جاتاتىن ەلەكە سازى II قورىمىنىڭ قورىمدارى، اباي وڭىرىندەگى قولا جانە ەرتە تەمىر داۋىرىندەگى قىرىقۇڭگىر قورىمدارى، 18 عاسىرداعى جوڭعار بەكىنىس-موناستىرى ابىلايكيتتان تابىلدى.
زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بۇكىل ەۋرازيا كەڭىستىگىندەگى عىلىمي قاۋىمداستىقتاردا تانىلدى. حاكىم ابايدىڭ تاريحي-مادەني مۇرا وبەكتىلەرىن ساقتاۋ، مۇراجاي قۇرۋ، "اباي الەمى"كىتاپتار سەرياسىن شىعارۋ بويىنشا كەشەندى شارالار جۇزەگە اسىرىلدى.
