بۇگىن وكق الاڭىندا شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ 2025 جىلعى ءوڭىردىڭ دامۋى تۋرالى باياندادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
شىعىس قازاقستان 2025 جىلعا تەك ستاتيستيكادا عانا ەمەس، تۇرعىنداردىڭ ومىرىندەگى ناقتى وزگەرىستەردە دە بايقالاتىن قارقىنمەن قادام باستى. ءوڭىر ەكونوميكاسى تۇراقتى ءوسىم كورسەتۋدە. بيۋدجەتتىڭ وزىندىك كىرىستەرى 13%-عا ءوسىپ، 200 ملرد تەڭگەگە جۋىقتادى. بۇل — جاي عانا سان ەمەس، مىڭداعان وتباسى ءۇشىن جاڭا جۇمىس ورىندارى، تۇراقتىلىق جانە سەنىمدىلىك. وبلىستا 23 مىڭ جۇمىس ورنى اشىلدى، ونىڭ 17 مىڭى — تۇراقتى. جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 4،6% شاماسىندا ساقتالىپ وتىر، ورتاشا جالاقى 9،5%-عا ءوستى.
جىل قورىتىندىسى بويىنشا جالپى وڭىرلىك ءونىم 5،5 ترلن تەڭگەدەن اسادى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل شىعىس قازاقستان ۇزاقمەرزىمدى دامۋعا، ينۆەستيسيا تارتۋعا جانە تۇرعىنداردىڭ ءومىر ساپاسىن ناقتى جاقسارتۋعا باعىتتالعان جاڭا ەكونوميكالىق كونتۋر قالىپتاستىرىپ جاتقانىن كورسەتەدى.
نەگىزگى نازار نەگىزگى كاپيتالعا ينۆەستيسيا تارتۋعا باعىتتالعان. ءوڭىر ۆكو-نىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ، الەۋەتتى ينۆەستورلارعا قولايلى جاعداي جاساۋ، اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتۋ جانە پەرسپەكتيۆالى بيزنەس-يدەيالاردى قولداۋ باعىتىندا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر.
«بۇگىندە وبلىستىڭ ينۆەستيسيالىق پورتفەلىندە قۇنى ءبىر ترلن تەڭگەدەن اساتىن 81 جوبا بار. ونىڭ 64ء-ى ىسكە اسىرىلۋدا، ال جالپى سوماسى 55 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 15 جوبانىڭ بيىل ىسكە قوسىلۋى جوسپارلانۋدا. بۇل — 400-دەن استام جاڭا جۇمىس ورنى، جاڭا كاسىپورىندار، جەرگىلىكتى وندىرۋشىلەر مەن مەردىگەرلەر ءۇشىن سۇرانىس، شاعىن جانە ورتا بيزنەس ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر»، — دەدى شقو اكىمى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ بريفينگ بارىسىندا.
ينۆەستيسيالىق جۇمىسقا ەرەكشە سەرپىن بەرگەن «التاي ينۆەست» فورۋمى وسى كۇزدە ءوتىپ، 10 ەلدەن 300-دەن استام قاتىسۋشىنى جينادى. 740 ملرد تەڭگەگە 40 مەموراندۋمعا قول قويىلدى. بۇل ءوڭىردىڭ قازاقستانداعى ەڭ پەرسپەكتيۆالى ينۆەستيسيالىق الاڭداردىڭ بىرىنە اينالىپ كەلە جاتقانىن دالەلدەيدى.
ءوڭىر تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا كەشەنىن دامىتۋعا ايرىقشا ءمان بەرەدى. سەبەبى بۇل — ءوڭىر ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى سالاسى، جۇمىس ورىندارىنىڭ ەداۋىر بولىگى مەن سالىق تۇسىمدەرىنىڭ تىرەگى. ءقازىر نوۆو-لەنينوگور، دوليننوە، چەكمار جانە باسقا دا پەرسپەكتيۆالى ۋچاسكەلەردى يگەرۋگە دايىندىق قىزۋ ءجۇرىپ جاتىر. تارباعاتاي اۋدانىندا تاۋ-كەن بايىتۋ كومبيناتىنىڭ قۇرىلىسى، ۇلان اۋدانىندا «الاتاۋ ليتيي» مەن Creada Corporation جوبالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا. شىعىس — سيرەك جەر مەتالدارىنىڭ باستى ورتالىعىنا اينالۋدا. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ اتاپ وتكەندەي، ليتيي — «ەكىنشى مۇناي». حۆوستوحرانيليششەلەردەن باعالى مەتالداردى تەحنوگەندىك تۇردە ءوندىرۋ ەكولوگيالىق جانە جوعارى تەحنولوگيالىق جاڭا باعىت اشادى.
ءوڭىر اتوم سالاسىندا دا پوزيسياسىن نىعايتىپ كەلەدى: «ءۇلبى-تۆس» كاسىپورنى جوبالىق قۋاتىندا جۇمىس ىستەپ، ۇلتتىق اتوم ەنەرگەتيكاسى ءۇشىن نەگىزگى وتىن جەتكىزۋشىسى بولۋعا دايىن. بۇل — بولاشاقتىڭ سالاسى، ال شىعىس قازاقستان ونىڭ دامۋىنىڭ ورتاسىندا تۇر.
ەلدىڭ سىرتقى ەكونوميكالىق ساياساتى دا جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋدا. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ اقش-قا ساپارى ناتيجەسىندە الەمدىك جەتەكشى كومپانيالارمەن كەلىسىمدەرگە قول قويىلدى. شىعىس قازاقستان ءۇشىن بۇل حالىقارالىق ۋاعدالاستىقتاردى ناقتى وندىرىستەرگە، ەكسپورتتىق كەلىسىمدەرگە جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىنا اينالدىرۋ مۇمكىندىگى. ءوڭىر پرەزيدەنت باستامالارى اياسىنداعى جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا كىرىسىپ، 2030 جىلعا باعىتتالعان دامۋ ستراتەگياسىن قالىپتاستىرۋدا.
«شىعىس قازاقستان — تابيعي رەسۋرستار، ونەركاسىپتىك قۋات جانە ادامداردىڭ تالانتى بىرەگەي ءوسۋ پلاتفورماسىن قالىپتاستىراتىن ايماق. مۇندا الەمدىك دەڭگەيدەگى كاسىپورىندار جۇمىس ىستەيدى: "قازسينك"، وسكەمەن تيتان-ماگنيي كومبيناتى، ءۇلبى مەتاللۋرگيا زاۋىتى. اۋىل شارۋاشىلىعىندا وبلىس كۇنباعىس ەگىسى بويىنشا كوش باستاپ، ەلدىڭ وسىمدىك مايىنا دەگەن سۇرانىسىن تولىق قامتاماسىز ەتەدى. التاي بالى حالىقارالىق برەندكە اينالدى، ال ەت-سۇت باعىتىنىڭ دامۋى فەرمەرلەر مەن قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارى ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىپ وتىر»، — دەپ اتاپ ءوتتى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ.
ءوڭىر ستراتەگياسى ون باسىم باعىتتى قامتيدى. ەڭ ماڭىزدىسى — ادام، ءتيىمدى باسقارۋ جانە زاماناۋي ينفراقۇرىلىم. ماقسات — جاستار، ماماندار، كاسىپكەرلەر ءۇشىن تارتىمدى ءوڭىر قالىپتاستىرۋ. تۇرعىنداردىڭ وسىندا قالعىسى كەلۋى، ال جاڭا ادامداردىڭ ءومىرى مەن جۇمىسى ءۇشىن شىعىس قازاقستاندى تاڭداۋى ماڭىزدى.
ونەركاسىپ سالاسىندا يندۋستريالىق جانە اگروپاركتەر قۇرۋعا، بوس تۇرعان الاڭداردى ءتيىمدى پايدالانۋعا، اۋىل شارۋاشىلىعىنان باستاپ تاۋ-كەن سەكتورىنا دەيىنگى نەگىزگى سالالار ءۇشىن تەحنيكا مەن جابدىق وندىرۋگە جەكە ينۆەستيسيا تارتۋعا باسىمدىق بەرىلەدى. بۇل جەرگىلىكتى ءوندىرىستىڭ دامۋىنا، بيزنەس ءۇشىن جاڭا تاپسىرىستارعا، قازاقستاندىق مازمۇن ۇلەسىنىڭ ارتۋىنا جانە يمپورتقا تاۋەلدىلىكتىڭ تومەندەۋىنە ىقپال ەتەدى.
ەنەرگەتيكادا باسىمدىق شاعىن گەس-تەرگە بەرىلەدى — ەكولوگيالىق تازا، تۇراقتى جانە سەنىمدى نىساندار. اۋىل شارۋاشىلىعىندا — ەگىس القاپتارىن ءارتاراپتاندىرۋ، جوعارى رەنتابەلدى داقىلدارعا باسىمدىق بەرۋ، سۋارمالى جەرلەردى كەڭەيتۋ جانە سيفرلاندىرۋ. شىعىس قازاقستان ەكولوگيالىق تازا، تەرەڭ وڭدەلگەن ونىمگە باسىمدىق بەرۋدە.
لوگيستيكانى دامىتۋ — ستراتەگيانىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى باعىتى. قازاقستان، رەسەي، جۇڭگو جانە موڭعوليا تۇيىسكەن جەردە ورنالاسقان ءوڭىر ەۋرازيانىڭ جاڭا كولىك ءدالىزىن قالىپتاستىرۋدا. شەكارا وتكەلدەرىن جاڭعىرتۋ، تەمىرجول جانە اۆتوكولىك باعىتتارىن جانداندىرۋ، سۋ كولىگىن قايتا دامىتۋ مۇمكىندىگى — مۇنىڭ ءبارى بيزنەس ءۇشىن جاڭا پەرسپەكتيۆالار اشادى. وسكەمەن ماڭىندا ءىرى كولىك-لوگيستيكالىق حاب قۇرۋ قاراستىرىلۋدا. سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن كاتونقاراعاي جانە زايسان اۋداندارىندا ەكى اۋەجاي سالۋ جوسپارلانۋدا. جاڭا اۋە ايلاقتارى تۋريستەر اعىنىن قامتاماسىز ەتىپ، جاڭا لوگيستيكالىق تىزبەكتەردى قالىپتاستىرادى.
