ارتەفاكتىلەردى ارحەولوگ، پروفەسسور ابدەش تولەۋبايەۆ جەتەكشىلىك ەتكەن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءبىر توپ عالىمدارى تاپتى. تابىلعان زات - ساق قوعامى بيلەۋشىسىنىڭ ات ابزەلدەرىنىڭ اشەكەيلەرى. بارلىعى 850 التىن بۇيىم تابىلدى، ونىڭ ىشىندە ات ابزەلدەرىنىڭ فراگمەنتتەرى. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، قازىنا ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى V-IV عاسىرلارعا ءتيىستى.
"قازىنا قورعاننىڭ وزىنەن تابىلعان جوق. بۇل كوسەمنىڭ زيراتى عيبادات ورنى بولعانىن كورسەتەدى. كوشباسشى قايتىس بولعاننان كەيىن ۇزاق ۋاقىت بويى ادامدار وسى قاسيەتتى ورىنعا كەلىپ، ارۋاقتارعا - اتا-بابا رۋحتارىنا قۇرباندىقتار قالدىردى. ساكوسكيفتەر مەن كەيىنگى تۇركى تايپالارىندا ادەت-عۇرىپ بولعان. وسىعان بايلانىستى ءبىز مۇندا بيلەۋشى جەرلەنگەنىنە سەنىمدىمىز"، - دەدى ابدەش تولەۋبايەۆ.
بارلىق تابىلعان بۇيىمدار اڭ ستيلىندە جاسالعان. دايىنداۋ تەحنولوگياسى، ماتەريالدارى، نىساندارى مەن سيۋجەتتەرى بويىنشا التىن اشەكەيلەر ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى V-IV عاسىرلارعا جاتادى جانە تارباعاتاي ساقتارىنىڭ ونەر ەسكەرتكىشتەرى بولىپ تابىلادى.
"ەجەلگى شەبەرلەر ءبىر-بىرىن كوشىرمەگەن دەپ ناقتى ايتا الامىز. ءار شەبەردىڭ ءوز قولتاڭباسى بولدى. بارلىق تابىلعان بۇيىمدار وتە تالعامپاز، ۇقىپتى جاسالعان. كوپتەگەن باسقا جىلقى اشەكەيلەرى جۇقا فولگادان جاسالعان. مۇندا تىعىز التىننان جاسالعان اشەكەيلەرى، فولگا دا قالىڭ. ات ابزەلدەرى ءۇشىن وسىنداي باي، تىعىز اشەكەيلەردى مەن ءالى كۇنگە دەيىن كەزدەستىرمەدىم"، - دەدى ابدەش تولەۋبايەۆ.
ابدەش تولەۋبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل ولجالار - تەك باسى عانا. جاقىن ارادا ارحەولوگتار شاعىن قورعانداردى زەرتتەۋگە كىرىسەدى.
