تاياۋدا اتىراۋعا پويىزبەن بارا جاتىپ، كۋپەدە ءبىر قازاق (مەن)، ءبىر ۋكراين جانە شەشەن وتىردىق. سويتسەم، الگى شەشەن گروزنىي قالاسىنىڭ تۇرعىنى ەكەن. ءبىزدىڭ استانامىز ماڭىنداعى اتباساردا جۇمىس ىستەيءتىنىن ايتتى.



شەشەنگە "سوناۋ جاقتان قاتىناپ، ەكى ەلدىڭ ورتاسىندا جۇمىس جاساپ ءجۇرسىز بە؟" دەگەن سۇراعىما كۇلە جاۋاپ بەردى.

– ارينە، ءبىز ەركەكپىز عوي. قالاي بولعان كۇننىڭ وزىندە وتباسىن اسىراۋ كەرەكپىز، – دەيدى.

– سوندا ەلدەرىڭىزدە جۇمىس جوق پا؟ – دەسەم.

– ءيا، – دەپ اڭگىمەسىن جالعادى، – ءسىز ەگەر شەشەنستاندا ءبىر اي قوناقتايتىن بولساڭىز، بىردە-بىر بۇرىشتا بوق ساسىپ جاتقان القاشتى كورمەيسىز. ويتكەنى، ءبىزدىڭ ەلدىڭ ازاماتتارى ۇلتتىق تاربيەنى بويىنا قاتتى سىڭىرگەن. ءبىزدىڭ ۇلتىمىز ەر ازاماتقا وتباسىن اسىراۋدى مىندەت ەتىپ قويعان.

ەلىمىزدە بالالار ءۇيى، قارتتار ءۇيى دەگەن اتىمەن جوق. ەگەر ميليسيا ءبىر ايەلدىڭ جەڭىل جۇرىسكە تۇسكەنىن بىلسە، ونى الگى ايەلدىڭ اعاسىنا يا بولماسا ىنىسىنە ايتادى. باۋىرلارى ايەلدىڭ ءتيىستى جازاسىن بەرەدى.

ەگەر بىرەۋدىڭ بالاسى ۇلكەنگە قارسى كەلىپ، داۋىس كوتەرگەن بولسا، ول حابار الگى جىگىتتىڭ اتا-اناسىنا، تۋعاندارىنا جەتىپ، جىگىت مىندەتتى تۇردە جازالانادى. تۇسىك جاساتۋعا زاڭمەن تىيىم سالىنعان. قازاقتار جەتىمىن جىلاتپاعان حالىق ەدى، ءبىراق ءقازىر قوعامدى ناشاقورلىق، زيناقورلىق، جەزوكشەلىك، يسلامنىڭ اتىن جامىلعان سەكتالارعا ەرۋشىلىك سىزدەردى ازدىرىپ بارادى، – دەدى الگى شەشەن.

سونداي-اق ول قىزدارىن باسقا ۇلتقا بەرمەيىنىن دە ايتتى. ال ەگەر ىلۋدە بىرەۋ وزگە ۇلت وكىلىنە كۇيەۋگە شىعىپ جاتسا، وندا ول قىزبەن اتا-اناسى دا، تۋعاندارى دا بايلانىسىن ءبىرجولا ۇزەدى. "نەگە؟" دەگەن سۇراعىما:

– ويتكەنى ولار وزگە ۇلتتىڭ بالاسىن تۋادى. ءبىز شەشەن جىگىتتەر قازاقتان دا، ورىستان دا قىز الا الامىز. ويتكەنى، ول قىز ءبارىبىر شەشەننىڭ بالاسىن تۋادى. ال سىزدەر كەرىسىنشە "مەنىڭ قىزىم شەتەلدىككە كۇيەگە شىققان" دەپ ماقتان تۇتاسىزدار، – دەدى.

ايتقاندارى راس! ەشتەڭە دەي المادىم. بىلاي قاراعاندا قازاقتىڭ ۇلتتىق تاربيەسى شەشەندەردىكىنەن اسىپ تۇسپەسە، كەم ەمەس قوي. بىزگە ۇلتتىق تاربيەنى، ۇلتتىق ۇستانىمداردى جاڭعىرتۋعا نە كەدەرگى بولىپ جاتىر وسى؟!

جۇپار بايماعانبەتوۆا

 

https://dalanews.kz/14464