ءبىر توپ عالىم قازاقتىڭ شەجىرە جۇيەسىن قايتا قاراستىرۋدى ۇسىنادى. وندا دا ونى تەك تۋىستىق، رۋلىق جەلىلەر تىزبەگىمەن عانا ەمەس، ەلدىك سيپاتتا، وزگە ەتنوستاردى قوسا قامتۋ جانە ايەلدىڭ قوعامداعى ورنىن — تاريحي جانە قازىرگى كونتەكستە دە قاراستىرۋعا بولاتىنى ايتىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ەلورداداعى جوو-لاردىڭ بىرىندە (TAU University) وتكەن تالقىدا گەندەرلىك تەڭدىك دەگەن مۇمكىن ەمەس، ونىڭ ورنىنا گەندەرلىك ادىلەتتىلىك ۇعىمىن قولدانىسقا ەنگىزۋ ۇسىنىلدى.
"گەندەرلىك ادىلەتتىلىك - بۇكىل قوعامنىڭ وركەندەۋى مەن تۇراقتى دامۋىنىڭ نەگىزى. بۇل — دەنى ساۋ، ءبىلىمدى، تابىستى جانە ادىلەتتى قوعام قۇرۋدىڭ جولى. ول ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار جىنىسىنا قاراماستان قوعامنىڭ بارلىق مۇشەلەرىنە ءوز ءرولىن، مۇمكىندىكتەرىن جانە قۇرمەتتى ءادىل ءبولۋدى قاراستىرادى. بۇل - تۇراقتى دامۋ مەن الەۋمەتتىك ۇيلەسىمدىلىكتىڭ نەگىزى. تاريحي دەرەكتەر قازاق ايەلىنىڭ وشاق باسى-قاسىندا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار دانا تالىمگەر، قوعامدىق شەشىمدەرگە قاتىسۋشى جانە مادەني كودتاردى جەتكىزۋشى ءرولىن دە اتقارعانىن راستايدى. سول سەبەپتى قىزبيكە، نۇربيكە، ايبيكە، التىن، توقبيكە، مۇرىن انالار شەجىرەدەن لايىقتى ورىن العان. بۇل ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ قۇرامداس بولىگى رەتىندە قازاقتا گەندەرلىك ادىلەتتىلىكتىڭ بارىن كورسەتەدى. بۇل انالارەلىمىزدىڭ ايەل جارتىسىنىڭ مىنەز-قۇلقى ءۇشىن يدەال بولا الادى.
قازاقستاندا شامامەن 10،37 ميلليون ايەل ادام تۇرادى. بۇل ەل حالقىنىڭ جالپى سانىنىڭ شامامەن 51،1 پايىزىن قۇرايدى"، - دەيدى قوعامدا تانىمال ءارى تاجىريبەلى ايەل، كەڭ ويلى، بەدەلدى پەداگوگ جانە بەلگىلى قوعام قايراتكەرى "Kazbrands" قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى جاڭىل-بيكە كاسىم قىزى.
ال Esil Universityء-دىڭ دوسەنتى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ەرزات جەتىبايەۆ بۇگىندە ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ جاعدايىندا ۇلتتىق ازشىلىقتاردى قوعامدىق قۇندىلىق جۇيەلەرىنە ينتەگراسيالاۋ وزەكتى مىندەت بولىپ تابىلاتىنىن ايتادى.
"شەجىرە ءارتۇرلى ەتنوستار اراسىنداعى تۋىستىق جانە رۋحاني بايلانىستاردى اشاتىن بىرىكتىرۋشى پلاتفورما بولا الادى جانە سول ارقىلى الەۋمەتتىك بىرلىككە ىقپال ەتەدى. سوندىقتان ءوزىن قازاقپىن دەپ سانايتىن ازشىل توپ وكىلدەرىن شەجىرەگە قوسساق، بۇدان ۇتپاساق ۇتىلمايمىز"، - دەيدى ول.
2021 جىلعى حالىق ساناعىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس، قازاقستاندا 122 ۇلتتىڭ وكىلدەرى تۇرادى:
- ەڭ كوپ بولىگىن قازاقتار قۇرايدى – 70،4%.
- ودان كەيىنگى ورىندا ورىستار – 15،5%،
- ال وزبەكتەر ۇلەسى – 3،2%.
باسقا دا ءىرى ەتنوستاردىڭ ۇلەسى تومەندەگىدەي:
- ۋكرايندار – 2%،
- ۇيعىرلار – 1،5%،
- نەمىستەر – 1،2%،
- تاتارلار – 1،1%،
- ازەربايجاندار – 0،8%،
- كورەيلەر – 0،6%،
- تۇرىكتەر – 0،5% جانە باسقا ۇلت وكىلدەرى.
وسىلايشا، شەجىرەنى مىنا تۇرعىدا قاراستىرۋ ۇسىنىلادى:
- مادەني سايكەستىكتى ساقتاۋ قۇرالى رەتىندە،
- ۇرپاقارالىق ديالوگ مەحانيزمى رەتىندە،
- ايەل مەن وتباسىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ رەسۋرسى رەتىندە،
- ءارتۇرلى ۇلت وكىلدەرىن ورتاق قۇندىلىقتار ارقىلى بىرىكتىرۋدىڭ ۇلگىسى رەتىندە.
"قورىتا ايتقاندا، IT تەحنولوگيالار داۋىرىندە اقپارات قوعام مەن ادامنىڭ ساناسىن باسقارادى ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا جاس بۋىن ۇرپاقتى تاربيەلەۋ، قوعامنىڭ ازاماتتىق ۇيىمدارىمەن بىرلەسە ىس-ارەكەت ەتۋ جولىندا، قازاق حالقىنىڭ تۇتاستىعى مەن بىرلىگىن نىعايتۋ، جاستاردىڭ جات ءدىني اعىمدارعا ەرىپ،جامان جولعا ءتۇسىپ كەتپەۋى، قازاق قوعامىنىڭ نەگىزگى ىرگەلى قۇندىلىقتارى دارىپتەلۋىنە قولداۋ بەرۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن، قوعامدا ۇلتتىق سالت-داستۇرگە قايشى كەلەتىن ارەكەتتەردىڭ الدىن الۋدا قازاق حالقىنا ءتان يگى قاسيەتتەر، ىزەتتىلىك، مەيىرىمدىلىك، ادىلەتتىلىك، ىنساپتىلىق، اياسىنداعى ءموبيلدى تاربيە جاساۋ كەرەك"، - دەيدى ەرزات جەتىبايەۆ.
"تامىر" الەۋمەتتىك جوباسى "Kazbrands" قوعامدىق قورىنىڭ قولداۋىمەن، سونداي-اق سيفرلىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرگەن تالىمگەرلەردىڭ، ەرىكتىلەردىڭ، جاس ازىرلەۋشىلەر مەن ديزاينەرلەردىڭ بەلسەندى قاتىسۋىمەن قۇرىلعانى دا ناقتىلانادى.
