«كوروناكريزيس تەرەڭدەگەن سايىن، تۇرمىستىڭ كەتەۋى كەتىپ، ەكونوميكا كۇيزەلىسكە تۇسەدى. جۇمىسسىزدار سانى كۇرت ارتىپ، كەدەيشىلىك قامىتىن كيگەندەردىڭ قاتارى كوبەيەدى. قالتاسى جۇقارعان جۇرتتىڭ جۇيكەسى سىر بەرەدى»، – دەيدى ساياساتتانۋشى.
سارىمنىڭ پايىمداۋىنشا، حالىق اتى جامان اۋرۋدان قاشىپ قۇتىلا الماسىن ءتۇسىندى. ءبىر اۋىرىپ تۇرمايىنشا، كەسەلگە كەسە كولدەنەڭ تۇرا الماسىنا كوزى جەتتى.
«بيلىك ەكونوميكاعا قاتىستى 30 جىل بويى قالىپتاسقان داعدىلى كوزقاراستى تۇبەگەيلى وزگەرتۋى ءتيىس. بۇل ورايدا توقايەۆتىڭ جاڭا، ەكىنشى جولداۋىنا قارايلاۋ قاجەت. كوروناۆيرۋس قازاقستان بيلىگىنىڭ وسى كۇنگە دەيىن اۋىزدى قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ كەلگەنىن اشكەرەلەپ كەتتى»، – دەيدى سارىم.
قازىرگى پرەزيدەنت تۋرالى پىكىر بىلدىرگەن ساياساتتانۋشى توقايەۆ وزىنەن كۋلت جاساۋعا مۇقتاج ەمەس دەيدى. ونىڭ پىكىرىنشە، توقايەۆ ماقتاۋ مەن ماداقتى سۋقانى سۇيمەيتىن پاراساتتى ادام. جەكە باسقا تابىنۋ ونىڭ تابيعاتىنا ءتان ەمەس.
«وسى باعىتتاعى وزگەرىستى قازىردەن-اق اڭداۋعا بولادى. «حالىق سوزىنە قۇلاق تۇرەتىن بيلىك» قاعيداسى اۋپىرىمدەپ ىسكە اسۋدا.
توقايەۆ ەكى ءسوزىنىڭ بىرىندە ۇنەمدىلىك تۋرالى ايتىپ ءجۇر. توي-تومالاقتان باس تارتۋ، داراقىلىقتى، داڭعازالىقتى توقتاتۋدى ءسوز ورايىندا ۇنەمى تىلگە تيەك ەتىپ وتىرادى. ءبىر كەزدەگى جايما-شۋاق زامان كەلمەسكە كەتتى»، – دەيدى سارىم.
ال بيلىكتى اۋىر سىناق كۇتىپ تۇر. وسىعان دەيىنگى ساياسي ادىس-تاسىلدەر كادەگە اسپايدى. توقايەۆقا دۇرىس يدەولوگيا تاڭداي ءبىلۋ كەرەك. ول ءۇشىن قازاقستاندى جەردىڭ كىندىگىنە تەڭەپ، دەرجاۆالارمەن جاعالاسۋدىڭ ءجونى جوق.
ءسوي دەگەن ايدوس سارىم «بيلىك ءوز حالقىن تانۋدان قالعان. وسى وتىز جىلدا حالىقتان الشاقتاپ، اسپانداپ كەتتى» دەيدى.
«ەلگە سىيلى پرەزيدەنت بولۋ كوپ نارسەنى كەرەك ەتپەيدى. توقايەۆ بيلىكتى تەك ءوز قولىنا شوعىرلاندىرماي، تەڭ ءبولىپ، قوعام پىكىرىنە قۇلاق تۇرەر جۇيە قۇرسا – سول جەتكىلىكتى. ساياسي رەفورمالاردى باتىلىراق باستاپ، جاڭا ەكونوميكالىق ۇلگىنى سونىڭ توڭىرەگىنەن وربىتسە ۇتىلمايدى.
اشىقتىق كەرەك، اشىقتىق. حالىق سوعان سۋساپ وتىر. قازاقستاننىڭ ساياسي جۇيەسىن مەملەكەتتىك قۇرىلىمنىڭ استان-كەستەڭىن شىعارماي-اق وزگەرتۋگە بولادى»، – دەيدى ساياساتتانۋشى.
البەتتە، وتىز جىل بويى وزگەرمەگەن جۇيە كىمدى بولماسىن قاجىتادى، شارشاتادى. بۇعان بەلارۋستەگى ەل نارازىلىعى دالەل.
ساياساتتانۋشى وسى ورايدا تۇڭعىش پرەزيدەنت جايلى وي ءوربىتىپ، نازاربايەۆ ورىنتاعىن بوساتپاعان جاعدايدا نە بولارىنا بولجام جاساپتى.
«نازاربايەۆ بيلىكتى توقايەۆقا تابىستاماي، 2020 جىلعى سايلاۋعا قاتىسار بولسا دا، ورىنتاعى شايقالماس ەدى. تاقتا قالار ەدى. بيلىكتى ساقتاپ قالار ەدى. وتىز جىل ەمەس، وتىز بەس جىل وتىرار ما ەدى، بالكىم. ءبىراق مۇنداي بيلىكتىڭ تاۋەكەلى تىم جوعارى بولار ەدى. نازاربايەۆتىڭ وسى وتىز جىلدا سوڭىنا قالدىرعان «مۇراسى» ماڭىزىن جوعالتىپ، قۇندىلىعىنان ايىرىلار ەدى»، – دەيدى ايدوس سارىم.
ساياساتتانۋشىنىڭ ايتۋىنشا، 90-جىلدارى نازاربايەۆتىڭ اۆتوريتارلى جولدى تاڭداۋدان وزگە امالى بولعان جوق. بۇل جولدى بۇقارا دا، بۋرجۋازيا دا ءبىراۋىزدان قولدادى. سارىم «بيلىك ساياسي-ەكونوميكالىق ۇلگىنى ەلدىڭ ساناسىنا تاڭىپ تاستادى» دەگەن پىكىرمەن كەلىسپەيدى.
«نازاربايەۆ تاڭداعان جولدى حالىق تا قۇپتادى. ەكس-پرەزيدەنت تاتۋلىق پەن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدى قامتاماسىز ەتۋگە كەپىلدىك ەتتى. نارىقتىق ەكونوميكانى قالىپتاستىردى. حالىقتىڭ ساناسىنداعى كەڭەستىك جۇيەنىڭ داعدىلارىن جويدى، كاپيتاليزمدى ەنگىزدى. بۇل ۇلگى كوپكە دەيىن جۇمىس ىستەدى. قازاقستان ورتا ازيادا وزا شاپتى. شيكىزات ساتۋدان تۇسكەن استا-توك اقشا الدى-ارتىمىزعا قارايلاۋعا، باجايلاۋعا مۇمكىندىك بەرگەن جوق»، – دەيدى سارىم.
ودان بەرى ءبىراز ۋاقىت ءوتتى. بۋىن الماستى. وي، ورتا وزگەردى. جاڭا بۋىن ەسكى جۇيەگە كوڭىلى تولمايتىنىن تىكە ايتتى.
«ال قوعام مەڭىرەۋ ەمەس. قوعام وياۋ. ساناسى سەرگەك. كوزى اشىق. ءبارىن كورىپ-بىلىپ وتىر. الدەبىر جاعدايدىڭ بولارىن كۇتىپ، ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ وتىرعانداي كورىنەدى ماعان. سوڭعى 10 جىلدا قوعامنىڭ ىشىندە كوزگە كورىنبەسە دە ۇلكەن وزگەرىس بولدى. بۇل وزگەرىس ءالى ءجۇرىپ جاتىر. ونىڭ قايدا اپارارىن، قايدا اپارىپ سوقتىرارىن ءسىز بەن ءبىز بىلمەيمىز. بەلگىلى بيلىك حالىقپەن بۇرىنعىداي سويلەسە المايدى. ديالوگتىڭ جاڭا ءتۇرىن ورناتۋ كەرەك»، – دەيدى ساياساتتانۋشى.
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
