ساعىنىش بولعان جاقۇت جان

Dalanews 27 قاز. 2022 08:20 913

كوزدەن كەتسە دە، كوڭىلدەن كەتپەيتىن جاندار بار. ۋاقىت وتكەن سايىن  كوڭىل تۇكپىرىندە قوناقتاعان انامنىڭ ماڭگى بەينەسى جۇرەگىمدى سىزداتىپ، ءوزىنىڭ قىمبات تۇلعاسىمەن كوز الدىما كەلە بەرەدى. انام ومىردەن وزعاننان كەيىن ويعا تۇيگەنىم، ءوزىڭ جاقسى كورگەن ادامنىڭ كەلبەتى كوزدەن تاسا بولسا دا، اقجارقىن مىنەزى مەن بيازى ءجۇرىس-تۇرىسى كوڭىلدەن كەتپەيدى ەكەن. اسىرەسە، كوڭىلىڭدى دەمەپ، بويىڭا قۋات دارىتاتىن ءبىر اۋىز جىلى ءسوزى ءزارۋ بولدى. 

ومىردەن وزعان انامنىڭ قايتپايتىنىن تۇسىنەمىن، دەگەنمەن جۇرەگىڭ قولتاڭسىپ، كوڭىلىڭ قوبالجىپ، جانىڭ جابىرقاپ تۇرادى. جان سارايىڭ بوس قالعانداي كۇي كەشەدى ەكەنسىڭ. اناشىم جانىمدا جۇرگەندە قايتىپ كورە المايتىنىمدى ويلاماپپىن، بالكىم قۇنتتاماعان بولارمىن. ەندى مىنە، اۋىلعا كەلسەم ءاردايىم كۇلىمسىرەپ قارسى الاتىن انامنىڭ ادەبىن ەشكىم ورىنداي المايتىنىنا كوز جەتكىزدىم. اناما ءتان مەيىرىم مەن ىستىق ىقىلاس وزىمەن بىرگە ىلەسىپ كەتكەندەي...

انامنىڭ شەكسىز مەيىرىمى، كەنەن پەيىلى، اقىل-پاراساتى جانە ىسكەرلىگى انالار قۇدىرەتىنىڭ ەتالونى ىسپەتتى سيمۆولعا اينالعانداي. اتتەڭ،  اعايىن-تۋىستى باۋراپ الاتىن كەڭ پەيىلىڭ، ۇرپاقتارىڭدى ايالاعان نۇرلى جۇرەگىڭ - جەردىڭ تارتۋ كۇشىندەي قۋاتتى ەدى. اتتەڭ، ارداقتى انا، ءسىزدىڭ قۇدىرەتتى قۋاتىڭىزدان ءنار العان ۇرپاقتارىڭىز ءۇشىن تىرلىكتەگى ورنىڭىز ويسىراپ تۇر.

ومىردەن وزعانىنا ءبىر جىل بولسا دا، انام مەنىمەن ۇنەمى بىرگە جۇرگەندەي. قازاقى پايىمدا، ادام و دۇنيەگە اتتانعان سوڭ، ونىڭ رۋحى بۇ دۇنيەدەگى جاقىندارىن جەلەپ-جەبەپ جۇرەدى دەگەن تۇسىنىك بار. مۇمكىن، انام الىپ اعاش «اۋليەاعاشتاي» بالالارىن پاناسىنا  الىپ جۇرگەندەي ەلەستەيدى. انا مەن بالا اراسىنداعى ءجىپسىز بايلانىس، مۇمكىن، ماڭگى بولار. ءالى كۇنگە، قۋانىشتى ساتتەرىمدە بالاشا قۋانىپ، قينالعان تۇستارىمدا جانى اشىپ مەنى قولداپ جۇرگەندەي سەزىنەمىن. كوزگە كورىنبەيدى، دەگەنمەن تۇيسىك سونى مەڭزەيدى. اللانىڭ ادامزاتتى  ۇلى مەيىرىممەن جاراتقانى حاق بولسا، بالالارىن دا مەيىرىممەن دۇنيەگە اكەلگەن انامنىڭ رۋحى مەن ءۇشىن ماڭگىلىك. 


انامنىڭ دۇنيەدەن ءوتۋى ماعان ۇلكەن وي سالدى. مەن ەر جاسى ەلۋدەن اسسام دا، ماعان اقىل ايتۋدان استە جالىقپادى، اسىرەسە، قاتقىل مىنەزىمدى – كەشىرىممەن قاراۋعا باعىتتاپ وتىراتىن.  ەرەكشە جان ەدى. اسىرا ماقتاعانىم ەمەس، «جاقۇت جان» دەگەن اتقا ساي مىقتى جان بولاتىن. تىرشىلىگىندە انام تۋرالى تولعاۋىمدا، ماقالا تاقىرىبىن «جاقۇت جان» دەپ اتاعان ەدىم. البەتتە، ۇرپاق جالعاسىن سومداعان، شەكسىز مەيىرىمىمەن اۋلەتتىڭ يگىلىگىن يدىرگەن، قالتقىسىز قىزمەتىمەن قوعام قۇرمەتىنە بولەنگەن، مەنىڭ انام، شىنىمەن دە، كوزگە وتتاي باسىلاتىن جاقۇت جان ەدى.

انام سانالى عۇمىرىنىڭ 40 جىلدان استامىن كۇش-جىگەرى مەن بار ءبىلىمىن سارقا وتىرىپ، جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋگە ارناعان تالىمگەر-ۇستاز. ناعىز ۇستاز بولدى. انامنىڭ تاربيەشى-تالىمگەر  بولۋى ماماندىق بولسا، ۇستازدىق ەتۋى جاراتىلىسىنان بويىنا دارىعان قۇدىرەت­ءتى قاسيەت ەدى. ۇستازدىق قۇدىرەتى قانداي ەدى!  سول قۇدىرەتتى كۇشپەن ءوز قۇرساعىنان شىققان بالالارى مەن بالاباقشا بۇلدىرشىندەرىنىڭ تالاپتارىنا مۇقالماس جىگەر بەرىپ، ومىرلەرىنە وزەك بولار ادەپ-ادەتتى بويلارىنا دارىتا ءبىلدى.

 ومىرگە ون ەكى قۇرساق اكەلىپ، ون بالاسىن ادام قاتارىنا قوستى. تورەحانوۆتار اۋلەتىنىڭ قارا شاڭىراعىنداعى ىنتىماق-ىرىستى جاراستىرىپ، بالالارىنىڭ جانە نەمەرە-شوبەرەلەرىنىڭ اجىراماس بىرلىگىن كۇيتتەدى. ونەگە-تاربيەسىمەن بىزدەرگە قيىندىقپەن كۇرەسۋدىڭ وزىق ۇلگىسىن، اۋىرتپالىقتى جەڭىپ شىعۋدىڭ ايشىقتى جولىن كورسەتتى. وسىنداي اقىل-جىگەرى مول، پاراساتتى انادان تۋعانىمدى ماقتان تۇتامىن.


انا دەگەن جاراتۋشى قۇدىرەتكە ءتان بار اسىل قاسيەتتەر انامنىڭ بويىندا بار ەدى. ەڭ كەرەمەتى - قۇداي قوسقان قوساعى اكەمىزدىڭ دە، اللا بەرگەن بالالارىنىڭ دا نە قالايتىنىن ايتپاي-اق تۇسىنەتىن جانە ايتقىزباي ىستەيتىن ەدى.  ارينە، الەمدەگى اسىل انالاردىڭ ورنىنا مەنىڭ انام جۇرە الاتىنىنا كامىل سەنەمىن. ال انامنىڭ ورنىنا كىم جۇرەدى؟ ەشكىم دە جۇرە المايدى! ءبىر كەم دۇنيە!

ارتىندا وتاعاسى، ۇرپاقتارى، ءوزىن قۇرمەت تۇتقان ەل-جۇرتى قالدى. شۇكىر! وسى قالىڭ قاۋىم ۇنەمى دۇعالارىنان تاستاماي جۇرەتىنى كوڭىلگە دەمەۋ!

اتتەڭ ... سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە جەتىپ، گاۋھار تويدىڭ تورىندە وتىرسام  دەگەن ارمان ۇدەسىنە جەتە المادى.

ارداقتى انا جاتقان جەرىڭ ءجانناتتىڭ ءتورى بولعاي!

ايبىن ادەپحان ۇلى تورەحانوۆ

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار