قۇرمەتتى ازاماتتار!

مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىنا سايكەس (2024 جىلعى 2 قىركۇيەكتەگى №636 جارلىق) 2024 جىلعى 6 قازاندا «ءسىز قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ سالۋعا كەلىسەسىز بە؟» دەگەن ساۋالعا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتەدى.  

ونى ازىرلەۋ مەن وتكىزۋ ءتارتىبى «رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم تۋرالى» جانە رەفەرەندۋم تۋرالى زاڭناماعا قايشى كەلمەيتىن بولىگىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭدارىمەن رەتتەلەدى. 

اتاپ ايتقاندا، رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمعا بايلانىستى قوعامدىق پىكىرگە ساۋال سالۋ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق زاڭىندا بەلگىلەنگەن تالاپتارعا سايكەس وعان دايىندىق پەن وتكىزۋ كەزەڭىندە جۇرگىزىلۋگە ءتيىس («رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭىنىڭ 7-1-بابى).

قوعامدىق پىكىرگە ساۋال سالۋدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىنا سايكەس تىركەلگەن، قوعامدىق پىكىرگە ساۋال سالۋدى جۇرگىزۋ بويىنشا كەمىندە 5 جىل تاجىريبەسى بار زاڭدى تۇلعالار ءتيىستى قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەلەرىن قوسا بەرىپ، بۇل تۋرالى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىن جازباشا تۇردە الدىن الا حاباردار ەتە وتىرىپ جۇرگىزۋگە قۇقىلى.

ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنا جىبەرىلەتىن حابارلامادا ساۋال سالۋدى جۇرگىزۋگە قاتىساتىن جانە وسى سالادا جۇمىس تاجىريبەسى بار ماماندار تۋرالى، قوعامدىق پىكىرگە ساۋال سالۋ جۇرگىزىلەتىن وڭىرلەر تۋرالى، قولدانىلاتىن تالداۋ ادىستەرى تۋرالى مالىمەتتەر كورسەتىلەدى.

قوعامدىق پىكىرگە ساۋال سالۋ ناتيجەلەرiن داۋىس بەرiلەتىن كۇننىڭ الدىنداعى 5 كۇن ىشىندە جانە داۋىس بەرiلەتiن كۇنى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا، ونلاين-پلاتفورمالاردا جاريالاۋعا جول بەرىلمەيدi.

سونداي-اق سايلاۋ كۇنi داۋىس بەرۋگە ارنالعان ءۇي-جايدا نەمەسە پۋنكتتە قوعامدىق پiكiرگە ساۋال سالۋدى جۇرگىزۋگە تىيىم سالىنادى («قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى» ق ر كونستيتۋسيالىق زاڭىنىڭ 28-بابىنىڭ 9-تارماعى). 

بۇل تالاپتاردى بۇزعانى ءۇشىن اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 120-بابىنا سايكەس اكىمشىلىك جاۋاپتىلىق كوزدەلگەن.

سونىمەن بىرگە دايىندىقتىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ پروكۋراتۋرا ورگاندارى اتالعان زاڭنامالىق اكتىلەرىنىڭ تالاپتارى بۇزىلعان فاكتىلەردى انىقتادى.

بۇگىنگە رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمعا قاتىستى زاڭسىز قوعامدىق پىكىرگە ساۋال سالۋدى جۇرگىزۋدىڭ 8 فاكتىسى انىقتالدى.

 6 جاعدايدا ولاردى جەكە تۇلعالار، ال 2-ۋىندە زاڭدى تۇلعالار ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىن الدىن الا حاباردار ەتۋىنسىز جۇرگىزگەن.

اتالعان فاكتىلەر بويىنشا پروكۋراتۋرا ورگاندارى 4 ازامات پەن
2 زاڭدى تۇلعانى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 120-بابىنىڭ 3-بولىگى بويىنشا اكىمشىلىك جاۋاپتىلىققا تارتتى، ولارعا ايىپپۇل سالىندى.    

قالعاندارى بويىنشا ولاردى كوزدەلگەن جاۋاپتىلىققا تارتۋ جونىندە  جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.

رەفەرەندۋمعا قويىلعان ماسەلە بويىنشا ازاماتتار مەن قوعامدىق بىرلەستىكتەر ۇگىت كەزىندە جينالىستاردا، ميتينگىلەردە، ازاماتتاردىڭ جيىندارىندا، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرۋگە قۇقىلى ەكەنىن نازار اۋدارتامىز («رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭنىڭ 7-بابى).

جينالىستار مەن ميتينگىلەر «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ شەڭبەرىندە ۇيىمداستىرىلىپ، وتكىزىلۋى ءتيىس.

بەيبىت جينالىستار وتكىزۋ تالاپتارىن ساقتاماۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 488-بابىنا سايكەس اكىمشىلىك جاۋاپتىلىققا اكەپ سوعادى.

ۇگىت كەزەڭى 3 قىركۇيەكتە باستالدى جانە  2024 جىلعى 4 قازانعا دەيىن  جالعاسادى (ساعات 24:00-گە دەيىن).   

رەفەرەندۋمنىڭ قارساڭىنداعى جانە رەفەرەندۋم كۇندەرى، ياعني 2024 جىلعى 5 جانە 6 قازانىندا ۇگىت جۇرگىزۋگە تىيىم سالىنادى.

كونستيتۋسيالىق زاڭعا سايكەس («رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭنىڭ 7-بابىنىڭ 2، 3، 4-تارماقتارى) بارلىق باسپا ۇگiت ماتەريالدارىندا ولاردى شىعارعان ۇيىمدار، ولاردى باسىپ شىعارعان ورىن مەن تارالىم، ولاردى شىعارۋعا جاۋاپتى ادامدار تۋرالى ءمالiمەتتەر بولۋعا تيiس.

بۇقپانتاي ۇگiت ماتەريالدارىن تاراتۋعا تىيىم سالىنادى.

ۇگiت ماتەريالدارىن ەسكەرتكiشتەرگە، ەسكەرتكىش تۇعىرلارعا، تاريحي، مادەني نەمەسە ساۋلەتتiك قۇندىلىعى بار ۇيلەر مەن عيماراتتارعا، سونداي-اق داۋىس بەرۋگە ارنالعان ءۇي-جايلارعا iءلىپ قويۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى.

ولاردى ساقتاماۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ تيىسىنشە 102، 113 جانە 124-باپتارى بويىنشا جاۋاپتىلىققا اكەپ سوعادى. 

سونداي-اق رەسپۋبليكانىڭ كونستيتۋسيالىق قۇرىلىسىن كۇشتەپ وزگەرتۋگە، تۇتاستىعىن بۇزۋعا، مەملەكەت قاۋiپسiزدiگiنە نۇقسان كەلتiرۋگە، سوعىسقا، الەۋمەتتiك، ءناسiلدiك، ۇلتتىق، دiني، تەكتiك-توپتىق جانە رۋلىق استامشىلىققا، سونداي-اق قاتىگەزدiك پەن زومبىلىققا تابىنۋعا ۇگiتتەۋگە تىيىم سالىنعان.

اتالعان تەرىس ارەكەتتەرى ءۇشىن كىنالى تۇلعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 174-بابى (الەۋمەتتiك، ۇلتتىق، رۋلىق، ءناسiلدiك، تەكتىك-توپتىق نەمەسە دiني الاۋىزدىقتى قوزدىرۋ) جانە 179-بابى (بيلiكتi كۇشپەن باسىپ الۋدى نەمەسە بيلiكتi كۇشپەن ۇستاپ تۇرۋدى، مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرۋدى نە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق قۇرىلىسىن كۇشتەپ وزگەرتۋدى ناسيحاتتاۋ نەمەسە وعان جاريا تۇردە شاقىرۋ) بويىنشا قىلمىستىق جاۋاپتىلىققا تارتىلادى.

كونستيتۋسياعا سايكەس (83-باپ) پروكۋراتۋرا ورگاندارى رەفەرەندۋم وتكىزۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە زاڭدىلىقتىڭ ساقتالۋىن قاداعالاۋدى قامتاماسىز ەتەدى. 

جوعارىدا باياندالعاندى ەسكەرىپ، باس پروكۋراتۋرا ازاماتتاردى، قوعامدىق ۇيىمدار مەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمعا دايىندىق جانە ونى وتكىزۋ كەزىندە قولدانىستاعى زاڭنامانى قاتاڭ ساقتاۋعا شاقىرادى.