"قوعامدىق ديپلوماتيانىڭ" قاجەتى بار ما؟

Dalanews 15 ناۋ. 2015 23:13 816

قازىرگى كۇنى حالىقارالىق قاتىناستاردا ايماقتانۋ جانە ينتەگراسيالانۋ ءۇردىسى وزەكتى بولىپ تۇر. اتاپ ايتقاندا، وداق، حالىقارالىق ۇيىمدار قۇرۋ ماسەلەسى سوڭعى ۋاقىتتارى جاھاندىق دەڭگەيدە جاندانىپ جاتىر.

دەرەككوز: alashainasy.kz

«ەۋرازيا الەمى» پىكىر-سايىس كلۋبىنىڭ قاتىسۋشىلارى ءدال وسى ماسەلەنى تالقىعا سالدى. «ينتەگراسيانىڭ قوعامدىق ديپلوماتياسى» تاقىرىپتا وتكەن جيىننىڭ شىمىلدىعىن ساياساتتانۋشى ەدۋارد پولەتايەۆ ءتۇردى. ونىڭ پىكىرىنشە وسى وداقتىڭ قازىرگى جاعدايلار اياسىنداعى ماڭىزىن تۇسىندىرۋدە مەيلىنشە قوعامعا جاقىن بولۋ قاجەت. «بۇل تاراپتا «قوعامدىق ديپلوماتيا» اتتى قالىپتاسقان تەرميننىڭ ءوزى بۇگىنگى تاقىرىپتىڭ اياسىن اشپايدى. «مادەني ديپلوماتيا»، «حالىقتىق ديپلوماتيا»، «ازاماتتىق ديپلوماتيا» اتتى تۇسىنىكتەردى قايتا پايدالانۋ كەرەك»، – دەدى ول.

ال ساياساتتانۋشى مارات شيبۇتتىڭ پىكىرىنشە وداق اياسىندا اتقارىلار ىستەردى قوعامدىق تۇلعالار، ساراپشىلار ارقىلى تۇسىندىرگەن ماڭىزدى. «قوعامدىق ديپلوماتيا» دەگەنىمىز وسى. بۇل رەسمي ورگانداردىڭ مالىمدەمەلەرىنە قاراعاندا حالىققا الدەقايدا جاقىن»، – دەدى ول.

ءوز كەزەگىندە قازاق-نەمىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى حالىقارالىق جانە ايماقتىق ارىپتەستىك ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بولات سۇلتانوۆتىڭ ايتۋىنشا ءدال قازىرگى جاعدايدا حالىققا ەۋرازيالىق وداقتىڭ ارتىقشىلىعى مەن كەمشىلىگىن اشىپ ايتۋ كەرەك. «بۇل مىندەتتى «قوعامدىق ديپلوماتيانىڭ» وكىلدەرىنە جۇكتەسە، وداق اياسىنداعى كوپ كۇماننىڭ بۇلتى سەيىلەر ەدى»، – دەدى ءوز سوزىندە سۇلتانوۆ.

ال قازاقستاننىڭ فرانسيا مەن شۆەيسارياداعى ءبىر كەزگى ەلشىسى بولعان قازبەك بەيسەبايەۆ قوعامدىق ديپلوماتيادا جۋرناليستەردىڭ ءرولى زور ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. «ەۋرازيالىق وداققا بىرىكتىك ەكەن. ەندەشە ءبىراز دۇنيەنىڭ باسىن اشۋ كەرەك. ايتالىق، كوزى اشىق، كوكەرەگى وياۋ قاۋىم قازىرگى ۋكراينداعى جاعدايعا قاراپ قازاقستاننىڭ سولتۇستىك بولىگىنە الاڭدايدى. الايدا ءبىز ءوزىمىزدى جانە ۋكراينانى سالىستىرۋعا ءتيىستى ەمەسپىز. نەگىزىندە ءبىزدى بىرىكتىرەتىن قۇندىلىقتار بار. ەكى ەلدىڭ اراسىنا سىزات تۇسىرگەنشە سولاردى كوبىرەك ايتۋ كەرەك»، – دەدى ول.

كەزدەسۋدى تۇيىندەگەن لەسيا قاراتايەۆا ءبىراز نارسەنىڭ باسىن اشىپ ايتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، قازاقستان مەن رەسەيدىڭ اراسىنا ءبىز ەمەس، تەرىسكەي كورشىمىزدىڭ راديكالدى پىكىردەگى كەيبىر ساياساتتانۋشىلارى سىزات ءتۇسىرىپ وتىر. «ولار ينتەگراسيانى وزدەرىنشە «باسقا قىرىنان» تۇسىندىرمەك بولادى. «كەلمەسكە كەتكەن كەڭەستىك ءداۋىردى تىرىلتەمىز...» دەگەندەي پىكىر ايتادى. قازاقستاندىقتار بۇعان قارسى»، – دەدى ءوز سوزىندە قاراتايەۆا.

اۆتور: سەرىك جۇمابايەۆ


 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار