ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە قازاقستاندىق جوعارى وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىنىڭ عىلىمي-يننوۆاسيالىق جەتىستىكتەرى كورمەسى ءوتتى.

ەلىمىزدە العاش رەت ۇيىمداستىرىلعان كورمەدە جوو عالىمدارىنىڭ تابىستى عىلىمي ازىرلەمەلەرىمەن قاتار، ستۋدەنتتىك ستارتاپتار تانىستىرىلدى.

مۇندا كەلۋشىلەر نازارىنا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، ق.ساتبايەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ، قازۇاۋ، س.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ، م.اۋەزوۆ اتىنداعى وقمۋ، «عىلىم قورى»، اقپاراتتىق جانە ەسەپتەۋ تەحنولوگيالارى ينستيتۋتى، جانۋ ماسەلەلەرى ينستيتۋتى، زوولوگيا ينستيتۋتى عالىمدارى ءوز جەتىستىكتەرىن ۇسىندى.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ دارىلىك وسىمدىكتەردى عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى جانار جەڭىس قازاقستاننىڭ شيكىزاتى نەگىزىندە دايىندالعان دارىلىك زاتتار ءوندىرىسى جايلى ايتىپ بەردى. «قازىرگى تاڭدا وندىرىستەن تۇماۋ مەن باۋىر اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەتىن جانە يممۋنيتەتتى كوتەرەتىن بيولوگيالىق بەلسەندى قوسپالار دايىندالادى. سونىمەن قاتار قانداعى قانت دەڭگەيىن تومەندەتۋگە كومەكتەسەتىن، قان قىسىمىن رەتتەيتىن، اسقازان-ىشەك جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتاتىن، يممۋنيتەتتى كوتەرەتىن فيتوشايلار وندىرىلەدى. بۇگىندە ورتالىقتا  دايىندالعان ونىمدەردى جەكەمەنشىك شاعىن كلينيكالاردىڭ ەمدەلۋشىلەرى تۇتىنۋدا. الداعى ماقسات – مەملەكەتتىك ەمحانالارمەن جانە دارىحانالارمەن جۇمىس جاساپ، ءونىمدى حالىققا كەڭ تاراتۋ»، – دەدى پروفەسسور.

قازۇۋ عالىمدارى ۇسىنعان جوبانىڭ ءبىرى – بىرنەشە جىلدىق تاجىريبەگە سۇيەنىپ جاسالعان توپىراقتى مۇنايدان تازارتاتىن تابيعي مينەرال. جوبا جەتەكشىسى، حيميالىق فيزيكا جانە ماتەريالتانۋ كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى ەردوس وڭعاربايەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنىڭ ەڭ باستى ارتىقشىلىعى – مۇناي قالدىقتارىمەن لاستانعان جەردى سوڭعى ساتىسىندا تازارتا الۋىندا.

ياعني بۇل ءادىس توپىراقتاعى مۇناي مولشەرى 5-10 پايىزدان اسپايتىن جاعدايدا قولدانىلادى. ءارى ەكىنشى رەت لاستانۋعا مۇمكىندىك بەرمەي، پروسەستى باسقارۋعا جول اشادى.

ال اقپاراتتىق جانە ەسەپتەۋ تەحنولوگيالارى ينستيتۋتىنىڭ عالىمى وركەن مامىربايەۆ قازاق تىلىندەگى داۋىستىق حابارلامالاردى ماتىنگە اينالدىرا الاتىن اۆتوماتتى تۇردە تانۋ جۇيەسىن ازىرلەدى. بۇگىندە «Kazak ASR» زياتكەرلىك جۇيەسىن Telegram-دا تەكسەرىپ كورۋگە بولادى.

سونداي-اق كورمەگە «عىلىم قورىنىڭ» قازۇۋ-مەن بىرلەسكەن   نانوماتەريالدارعا نەگىزدەلگەن قابىلداعىشتار، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنە ارنالعان شاعىن عارىش اپپاراتتارى بويىنشا جوبالارى، ق.ساتبايەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ-دىڭ «قالالىق جىلۋ جەلىسىنىڭ ساندىق ەگىزى» جوباسى، زوولوگيا ينستيتۋتىنىڭ «قازاقستان جانۋارلارىنىڭ قىزىل كىتابىن جانە سيرەك كەزدەسەتىن جانە قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن جانۋارلار بويىنشا ەلەكتروندىق دەرەكتەر بازاسىن ازىرلەۋ» جوباسى جانە وزگە دە 30-دان استام يننوۆاسيا قويىلدى.

ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسقان اۋقىمدى شارا كورمەدەن سوڭ، «ۋنيۆەرسيتەت عىلىمىنىڭ دامۋى – قازاقستاننىڭ يننوۆاسيالىق دامۋىنىڭ  قاجەتتى العىشارتى» اتتى عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسياعا ۇلاستى.

القالى جيىندا جوو رەكتورلارى، عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورلارى، اكادەميك-عالىمدار، وقىتۋشى-پروفەسسورلار مەن ءبىلىم الۋشى جاستار باس قوستى.



شارانىڭ اشىلۋىندا ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى. عىلىم مەن يننوۆاسيانى دامىتۋدىڭ جانە مەملەكەت باسشىسى ايتقان ءارتاراپتاندىرىلعان، تەحنولوگيالىق ەكونوميكانى قۇرۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتىپ، مينيستر ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بۇگىنگى تاڭداعى دامۋ بارىسىنا توقتالدى. قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە شەتەلدىك بەس جەتەكشى زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيليالى اشىلدى. ۋنيۆەرسيتەت عىلىمىن تۇراقتى قارجىلاندىرۋ ءۇشىن 2023 جىلى بەس پيلوتتىق وقۋ ورنىندا ەنداۋمەنت-قورلاردى اشۋ بويىنشا نىسانالى كاپيتال قورلارى تۋرالى جەكە زاڭ تۇجىرىمداماسى جانە جول كارتاسى ازىرلەندى.

«قازاقستاندا ۋنيۆەرسيتەتتىك عىلىمدى دامىتۋ بويىنشا قابىلدانعان باسىمدىق جوعارى تيىمدىلىگى مەن ناتيجەسىن كورسەتتى. سوڭعى جىلدارى ەلدەگى عىلىمي-زەرتتەۋ بەلسەندىلىگىنىڭ كورسەتكىشتەرى عىلىمنىڭ ءداستۇرلى مودەلىن ساقتاعان پوستكەڭەستىك ەلدەردىڭ كوپشىلىگىنە قاراعاندا جوعارى. ۋنيۆەرسيتەت عىلىمىنىڭ دامۋىنا جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ينتەرناسيونالداندىرۋ باعدارلاماسى ىقپال ەتەتىن بولادى»، – دەپ اتاپ ءوتتى ۆەدومستۆو باسشىسى.

جيىندا ءسوز العان ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى دارحان احمەد-زاكي ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ نەگىزگى جەتىستىكتەرى تۋرالى ايتىپ، قويىلعان مىندەتتەرگە نازار اۋداردى.

«2018-2020 جىلدارعا ارنالعان گرانتتىق قارجىلاندىرۋ شەڭبەرىندە جالپى سوماسى 28،2 ملرد تەڭگەگە جەتى باسىم باعىت بويىنشا 1070 جوبا ىسكە اسىرىلدى. جوبالاردىڭ باسىم كوپشىلىگىن: ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ – 140، ل.ن.گۋميليەۆ اتىنداعى ەۇۋ – 80، ق.ساتبايەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ – 49 جوبانى جۇزەگە اسىردى. دايەكسوزدەر سانى جانە دايەكسوز كەلتىرۋى جوعارى ماقالالار بويىنشا ۋنيۆەرسيتەتتەر كورسەتكىشى باسقا ۇيىمنىڭ تۇرلەرىنە قاراعاندا ايتارلىقتاي ىلگەرى. گرانتتىق قارجىلاندىرۋ شەڭبەرىندە جالپى سوماسى 21،7 ملرد تەڭگەگە 561 عىلىمي جوبا (42%) ىسكە اسىرىلۋدا. ۇزدىك ۇشتىككە: ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ – 31%، ل.ن.گۋميليەۆ اتىنداعى ەۇۋ – 16%، ق.ساتبايەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ 13% كورسەتكىشپەن كىرەدى»، –  دەدى كوميتەت ءتوراعاسى.

ءسوز سوڭىندا دارحان جۇماحان ۇلى «عىلىم جانە تەحنولوگيالىق ساياسات تۋرالى» جاڭا زاڭى بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس كۇتىپ تۇرعانىن العا تارتتى. اتاپ ايتقاندا، جوو-لاردىڭ گرانتتىق جانە باعدارلامالىق-نىسانالى قارجىلاندىرۋ بويىنشا كونكۋرستارعا قاتىسۋى جونىندەگى جۇمىستى جانداندىرۋ، عىلىم دەپارتامەنتتەرىنىڭ، جوو-لارداعى كوممەرسيالاندىرۋ كەڭسەلەرىنىڭ جۇمىسىن كۇشەيتۋ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرىن ەنگىزۋ ارقىلى عىلىمي كادرلاردى دايارلاۋدىڭ ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ قاجەتتىگى اتاپ ايتىلدى.



ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ ءوز بايانداماسىندا عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-كونسترۋكتورلىق جۇمىستاردىڭ ناتيجەلەرىن ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىنا اينالدىرۋ ءۇشىن ۋنيۆەرسيتەتتە «يدەيانى قالىپتاستىرۋدان – ونى كوممەرسيالاندىرۋعا دەيىن» تەحنولوگيالىق ءدالىزى قۇرىلعانىن ايتتى. «ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ ينتەللەكتۋالدىق الەۋەتى زور.  وقۋ ورنىندا قازاقستان جانە الەمگە ىرگەلى عىلىم سالاسىنداعى زەرتتەۋلەرىمەن تانىلعان بەدەلدى عىلىمي مەكتەپتەر بار»، – دەپ اتاپ ءوتتى ۋنيۆەرسيتەت باسشىسى.

عىلىم پايدا اكەلۋى ءۇشىن  قازۇۋ-دا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان جوبالار اياسىندا يننوۆاسيالىق كاسىپورىندار قۇرىلىپ، جوعارى تەحنولوگيالىق ءونىم شىعاراتىن شاعىن ءوندىرىس ورىندارى ىسكە قوسىلعان. ولار – شۋنگيت كونسەنتراتى، پوليەفيرلى شايىرلار، گازرازريادتىق لامپالار، دارى-دارمەكتەر، كومىرتەكتى نانوقۇرىلىمدار جانە تاعى باسقا وندىرەتىن 10-عا جۋىق شاعىن وندىرىستەر. «جالپى مۇنداي جوبالار سانى 100-دەن اسادى. ءبىز ناقتى سەكتورمەن، اگروونەركاسىپتىك كەشەنمەن، ونەركاسىپپەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ ماقساتىندا بۇل جوبالاردى سيپاتتايتىن ەكى تومدىق كىتاپ شىعارىپ، اكىمدىكتەر مەن مينيسترلىكتەرگە جىبەردىك»، – دەدى رەكتور.

سونداي-اق پلەنارلىق وتىرىستا ق.ساتبايەۆ اتىنداعى قازۇتزۋ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى مەيرام بەگەنتايەۆ،  م.اۋەزوۆ اتىنداعى وڭتۇستىك قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ  باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى ءداريا قوجامجاروۆا، ق ر ءسدياوم «Qazinnovations» يننوۆاسيالاردى دامىتۋ جونىندەگى ۇلتتىق اگەنتتىگىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى سانات احانوۆ جانە وزگە دە جوو باسشىلارى مەن ينستيتۋت ديرەكتورلارى بايانداما جاساپ، پىكىر ءبىلدىردى.

قاتىسۋشىلار وزىق تاجىريبە الماسۋ، عىلىمي ۇيىمدار مەن ۋنيۆەرسيتەتتەر ىنتىماقتاستىعىن كەڭەيتۋ قاجەتتىگىن قولدادى. سونىمەن قاتار جيىندا جوعارى وقۋ ورىندارىن زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتتەرىنە ترانسفورماسيالاۋ، عىلىمي-تەحنولوگيالىق دامۋ سالاسىنداعى زاڭنامانى جەتىلدىرۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى.

سودان سوڭ ەكى كۇنگە جوسپارلانعان كونفەرەنسيا جۇمىسى پاراللەل سەكسيالارعا جالعاستى. وندا «ستۋدەنتتەردىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ»، «عىلىمي-تەحنولوگيالىق دامۋدى قامتاماسىز ەتۋدىڭ نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازاسى»، «يننوۆاسيالىق ۋنيۆەرسيتەت ەكوجۇيەسى: تەحنوپاركتەردى، زەرتتەۋ حابتارىن، ينجينيرينگتىك ورتالىقتاردى جانە بيزنەس-ينكۋباتورلاردى ىسكە اسىرۋدىڭ ءساتتى كەيستەرى» باعىتتارى قاراستىرىلۋدا.

 ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى