ولار باسقارۋداعى قاتەلىكتى كوردى، ستراتەگيالىق كەمشىلىكتەردى اڭعاردى.
5 ساياسي رەفورمانى جۇرگىزۋدى العاش ۇسىنعان دا عالىمجان باستاعان توپ.
بۇل:
تاۋەلسىز سوت، اكىمدەردى سايلاۋ، تاۋەلسىز ب ا ق (ءسوز بوستاندىعى)، پارلامەنتتىڭ وكىلەتىن كەڭەيتۋ جانە تازا ءارى ءادىل سايلاۋ.
جاقيانوۆ مۇنى پرەزيدەنتكە جەتكىزەم دەگەن سەنىمدە بولعان. سول كەزگى ۇكىمەتباسى توقايەۆ ايتقانداي، عالىمجاندار پرەزيدەنت بيلىگىنە قارسى كەلگەن جوق.
ول «گوللاند اۋرۋىن» انىقتاعان
1997 جىلى جاقيانوۆ ستراتەگيالىق رەسۋرستاردى باقىلاۋ اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى بوپ تاعايىندالدى.
«وسىندا وتىرعاندا جاقيانوۆ تىم تەرەڭ ۇڭگىپ كەتتى» دەگەن ءسوز تەگىن بولماسا كەرەك. اگەنتتىكتىڭ تەز تاراتىلعانى دا سودان دەسەدى.
«عالىمجاننىڭ ستراتەگيالىق رەسۋرستار سالاسىنداعى كەمشىلىكتەردى انىقتاعان، بيلىككە دەگەن سىن كوزقاراسى قالىپتاسقان تۇس تا وسى كەز» دەيدى. وسى قىزمەتتە وتىرعان از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە ول ءبىراز دۇنيەنىڭ باسىن اشتى.
ول سول تۇستارى بيۋدجەت ساياساتى دۇرىس جۇرگىزىلمەيتىنىن ايتقان العاشقى ادام.
«رەسپۋبليكا بيۋدجەتى مۇناي باعاسىنا تاۋەلدى بولماۋى كەرەك. مۇناي باعاسى تۇراقسىز. وسى سەبەپتى ءبىز سىرتقى فاكتورعا تاۋەلدىمىز.
ال ىشكى فاكتوردىڭ ءرولىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءبىز ءوز ەكونوميكامىزدى قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك. مۇنى وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرۋ قاجەت. مۇنايدان تۇسكەن قارجىنى الەۋمەتتىك سالادان بۇرىن بيزنەسكە باعىتتايىق. قايتىمى بولادى»، – دەدى عالىمجان.
دەموكراتياسى دامىماعان، حالقى بيلىككە يە بولماعان ەلدەردە قازبا بايلىقتار بيلىك باسىنداعى توپتىڭ ەنشىسىنە ءتيىپ، قالىڭ بۇقارا ونىڭ قىزىعىن كورە المايدى. مۇناي-گاز وندىرۋگە عانا ۇمتىلعان بيلىكتىڭ ءوندىرىستىڭ باسقا سالاسىن دامىتۋعا دارمەنى جەتپەيدى. مۇنى «گوللاندىق اۋرۋ» دەپ اتايدى.
اگەنتتىكتە وتىرعاندا جاقيانوۆ «گوللاند اۋرۋىنىڭ» ءبىزدىڭ ەلگە دە «جۇققانىن» دالەلدەپ شىعادى. مۇنىڭ الدىن الۋ جونىندە پرەزيدەنتكە ۇندەۋ جولدايدى.
وسى اگەنتتىكتە وتىرعاندا ول قۇنى ميللياردتاعان دوللار تۇراتىن ءىرى وندىرىستەردىڭ جەكەشەلەندىرۋ كەزىندە كوك تيىنعا ساتىلعانىن، ءتىپتى كەيبىر تاۋ-كەن ورىندارى مەن مۇناي كەنىشتەرى تەگىنگە بەرىلگەنىن (!) انىقتاعان ەكەن.
«ەلىمىزدىڭ بىردە-بىر مۇددەسى ەسكەرىلمەگەن، نە سالىق جاعىنان، نە جۇمىسشىنىڭ جالاقىسى، نە جەرگىلىكتى ەكولوگيا مەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەر ەسكەرىلمەي قول قويىلا سالعان قۇجاتتاردى كورىپ، جاعامىزدى ۇستادىق» دەيدى ول.
مىنە، سول تۇستارى گازەت بەتىندە جاقيانوۆتى سىناعان ماقالالار شىعا باستادى. اگەنتتىكتىڭ تەكسەرۋ جۇمىستارى بىرەۋلەردىڭ شامىنا تيگەن دەسەدى… جىل اياعىنا جەتپەي اگەنتتىك تاراتىلدى.
قاجىگەلدينمەن قايشى كەلگەن تۇسى
ونىڭ سول تۇستاعى ۇكىمەت باسشىسى قاجىگەلدينمەن ءبىر كوزقاراسى الشاق بولاتىن.
ءبۇي دەيدى جاقيانوۆ:
«مىنا قازاقتىڭ بوقمۇرىندارىنىڭ قولىنان تۇك كەلمەيدى. ودان دا شەتەل مەنەدجەرلەرىن شاقىرعانىمىز دۇرىس» دەگەنىمەن كەلىسپەيتىنمىن. سونداعى ويىم: «بايلىعىمىزعا ءوز جىگىتتەرىمىز يە بولعانى دۇرىس. قاتەلەسەر، ءبىراق تۇبىندە ۇيرەنەدى. باسقا ەلدەردەن ءبىزدىڭ قاي جەرىمىز كەم دەگەن وي ەدى».
«ءبىزدىڭ پرەمەر شەتەلدەن كەلگەن كومپانيالارعا، افەريستەرگە، ەلىمىزدىڭ نەبىر بايلىعىنىڭ ەسىگىن ايقارا اشىپ قويدى. فيرمانىڭ اتى اعىلشىنشا جازىلسا بولدى. ۇكىمەتتىڭ ىشىندە «ينۆەستور» شاپانىن بۇركەنگەندەر قاپتادى دا كەتتى».
ونىڭ رەفورمالارىن سىنعا العاندار بولدى. ءبىرازى ورىندالمادى.
عالىمجان ۇكىمەتكە دە، پرەزيدەنتكە دە «بۇل ماسەلە تىكەلەي اكىمدەردىڭ ەل ىشىنەن سايلانۋىنا بايلانىستى ەكەنىن» تالاي ايتىپتى.
ول جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك ورگاندارى سايلانبالى بولۋى كەرەك دەگەن ۇستانىمدى قورعادى. بۇل جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋدىڭ جالعىز جولى.
جاقيانوۆ قازاقستاندا اۋىل، اۋدان، قالا اكىمدەرىن حالىق تاراپىنان سايلاۋدى ۇسىنعان العاشقى ادام.
– جوعارىدان سايلانعان اكىمدى حالىق تا قورعاپ قالا المايدى. ويتكەنى ولاردى سايلاعان ءسىز دە، ءبىز دە ەمەس. نۇسقاۋمەن كەلگەن. ال مۇنداي اكىمدەر ابايلاپ، ءتىپتى جالتاقتاپ سويلەيدى، – دەدى جاقيانوۆ سول تۇستارى.
دۋمان بىقاي
