ءدىن ماسەلەلەرى جونىندەگى رەسپۋبليكالىق ءاقپاراتتىق-تۇسىندىرۋ توبىنىڭ مۇشەسى، ءدىنتانۋشى ەلدوس يمام ءجۇمادىلدا قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرلى يسلام تۇسىنىگىندە ايەلدىڭ مارتەبەسى مەن ءرولى جايىندا وي ءبولىستى،- دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
– قازاق داستۇرىندە ايەلدىڭ ورنى قانداي بولعان؟
– ءداستۇرلى يسلام باعىتىندا، اسىرەسە قازاق حالقى ءۇشىن ايەل ادامنىڭ مارتەبەسى وتە جوعارى. قازاق ءاردايىم "ايەل ءبىر قولىمەن بەسىك تەربەتسە، ەكىنشى قولىمەن الەم تەربەتەدى" دەپ باعالاعان. ايەلدىڭ باسىنداعى اق جاۋلىق – ۇلكەن بايلىقتىڭ، مارتەبەنىڭ نىشانى. تاريحتا زەرە انا، دومالاق انا سىندى تۇلعالارىمىز رۋحاني تاربيە ەتالونىنا اينالدى. ماسەلەن، توقتامىس حاننىڭ قىزى جانيكە حانىم قاجىلىق ساپارىندا جاساعان جومارتتىعىمەن تاريحتا قالدى.
– نەگە ايەلدىڭ ءبىلىمدى جانە رۋحاني باي بولۋى ماڭىزدى؟
– ويتكەنى ايەل – بالا تاربيەسىنىڭ، وتباسىنىڭ، قوعامنىڭ دا نەگىزىندە تۇر. قازاقتا جاقسى ءسوز بار: "ەر ادامنىڭ ورنى تۇزدە" دەپ. ەر ازامات ريزىق-نەسىبەسىن تابۋعا اتتانسا، ايەل سول نەسىبەنى ءۇي ىشىنە ۇيلەستىرىپ، بالالاردىڭ تىنىشتىعى مەن ءۇيدىڭ جايلىلىعىن قامتاماسىز ەتەدى. ەگەر ايەل ءبىلىمدى، رۋحاني باي بولسا، ونداي انانىڭ بالاسى دا ەلگە پايداسىن تيگىزەتىن، دارىندى ازامات بولىپ وسەدى.
– كەيبىرەۋلەر ايەلدىڭ ءبىلىم الۋىن شەكتەۋگە بەيىم. بۇعان كوزقاراسىڭىز قانداي؟
– بۇل دۇرىس ەمەس. كلاسسيكالىق ءدىني ەڭبەكتەردە "ءبىلىم الۋعا ەڭ لايىق ادام – ايەل" دەپ جازىلعان. ويتكەنى ايەل – بولاشاق ۇرپاقتىڭ تاربيەشىسى. يسلام تاريحىندا پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.س.) جۇبايى ايشا انامىزدىڭ ورنى ەرەكشە. ءدىنىمىزدىڭ جارتى بولىگى سول كىسى ارقىلى بىزگە جەتتى. كوپتەگەن ەر ادامدار دىندەگى كەيبىر ماسەلەلەردى تۇسىنبەي قالعاندا، ايشادان سۇرايتىن، ويتكەنى ول پايعامباردىڭ ءومىرىن، امالدارىن وتە جاقسى بىلەتىن.
– يسلامدا ايەلدىڭ مارتەبەسى قالاي ايقىندالادى؟
– دىنىمىزدە ايەلدىڭ ءاربىر ساتىسى قۇرمەتكە يە: ەگەر ول قىز بولسا – اكەسىنە جۇماقتىڭ ەسىگىن اشادى؛ اياۋلى جار بولسا – كۇيەۋىنىڭ يمانىن كەمەلدەندىرەدى؛ ال انا بولسا – ونىڭ اياعىنىڭ استىندا جۇماق بار. قاي رولدە بولسا دا، ايەلدىڭ ابىرويى بيىك. ءتىپتى، ول ۇيدە ەركەلەپ جۇرگەن كىشكەنتاي قىز بولسا دا. ايەل ادامدى ەشقاشان تومەن تۇسىرمەي، جوعارى قويا ءبىلۋىمىز كەرەك.
