قازاقستانداعى كولىك نارىعىنا قاتىستى كەزەكتى داۋلى دەرەك جاريا بولدى. جوعارى اۋديتورلىق پالاتا (جاپ) ەل بيۋدجەتىنەن 71 ملرد تەڭگەدەن استام كىرىس ءتۇسىمىن جوعالتۋعا اكەلۋى ىقتيمال «كولەڭكەلى يمپورت» جايىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz "فوند-بيۋرو راسسلەدوۆانيا كوررۋپسيي" تەلەگرام ارناسىنا سىلتەپ.
قازاقستاندىق مەديالاردىڭ حابارلاۋىنشا، جوعارى اۋديتورلىق پالاتا ءتوراعاسى ءاليحان سمايىلوۆ پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆكە جولداعان قۇجاتىندا 2021-2023 جىلدار ارالىعىنداعى تاۋار يمپورتىنىڭ كۇرت وسكەنىنە نازار اۋدارعان. اتاپ ايتقاندا، جەكە تۇلعالار تولتىرعان دەكلاراسيالار بويىنشا ەلگە كىرگەن تاۋار يمپورتى 6،5 ەسەگە ءوسىپتى. سونىڭ ىشىندە 94%-ى – كولىك قۇرالدارى، ولاردىڭ جالپى قۇنى شامامەن 1،4 ترلن تەڭگە.
اتالعان كولىكتەردىڭ 21%-ى كوممەرسيالىق ماقساتقا ارنالعان تەحنيكا بولىپ شىققان: وعان سەدەلدى تارتقىشتار، اۆتوبۋستار، جۇك كولىكتەرى مەن ارنايى تەحنيكا كىرەدى. الايدا بۇل باعىتقا نازار اۋدارىپ، تالداۋ جۇرگىزگەندە، 3 076 ادام (تالداۋ جۇرگىزىلگەندەردىڭ 61%-ى) كوممەرسيالىق كولىك اكەلگەنىمەن، جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەلمەگەنى انىقتالعان. سالدارىنان بيۋدجەتتىڭ وسى كولىكتەردى ساتۋدان ءتۇسۋى ءتيىس زاڭدى سالىقتان قاعىلىپ جاتقانى ايتىلۋدا.
وعان قوسا، كوپتەگەن جەڭىل كولىكتەر «جەكە پايدالانۋ ءۇشىن» دەپ رەسمي تۇردە تىركەلگەنىمەن، شىن مانىندە تاۋار دەكلاراسياسى ارقىلى يمپورتتالعان. جاپ دەرەگى بويىنشا، مۇنداي ءادىس تەك 2021-2023 جىلدارى بيۋدجەتكە 71،2 ملرد تەڭگە تۇسىرمەي قالۋعا سەبەپ بولۋى مۇمكىن.
بۇل ماسەلە العاش رەت 2021 جىلدىڭ ناۋرىزىندا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا (سقو) رەسەيدەن كونتراباندالىق جولمەن كولىك كىرگىزىپ، زاڭسىز تىركەپ كەلگەن ترانسۇلتتىق توپ ۇستالعان كەزدە جۇرتشىلىقتىڭ نازارىنا ىلىكتى. ەكونوميكالىق تەرگەۋ دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتىنشە، تەرگەۋ بارىسىندا 54 جەڭىل كولىك، 6 جۇك كولىگى، ءتۇرلى قۇجاتتار جانە مەملەكەتتىك تىركەۋ نومىرلەرى تاركىلەنگەن.
اۋەلگى كەزدە بۇل كولىكتەر قازاقستانعا قوسالقى بولشەك رەتىندە ەنگىزىلگەنى ايتىلعان. الايدا كەيبىر دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، رەسەيدە مۇنداي ماشينالار جەكەلەگەن اۆتوسالوندار ارقىلى كۇماندى شارتتارمەن نەسيەگە رەسىمدەلىپ، كەيىن قازاقستانعا جەتكىزىلگەن نەمەسە ارمەنيادان كەدەندىك راسىمدەۋسىز تاسىمالدانعان.
2023 جىلدىڭ ناۋرىزىندا قوستانايدا وتكەن جيىندا فبرك (فوند بوربى س رەكەتوم ي كوررۋپسيەي) نەگىزىن قالاۋشى كيريلل پاۆلوۆ سول وڭىردە VIN-نومىرلەرى وزگەرتىلگەن 700 شامالى كولىك بارىن مالىمدەگەن. ال پەتروپاۆلدا 400-500-گە جۋىق وسىنداي ماشينا جۇرگەنى ايتىلدى. كيريلل پاۆلوۆ مۇنداي زاڭسىز كولىكتەردى انىقتاپ، كادەگە اسىرۋ ءۇشىن ولاردى اۋىلداعى مۇعالىمدەرگە، دارىگەرلەرگە جانە ۋچاسكەلىك ينسپەكتورلارعا تاراتىپ بەرۋدى ۇسىنعان ەدى.
2024 جىلدىڭ شىلدەسىندە كيريلل پاۆلوۆ YouTube ارناسىندا قازاقستانداعى «كولەڭكەلى كولىك نارىعى» تۋرالى ۆيدەو جاريالادى. وندا كولىكتەردى زاڭسىز اكەلۋ جانە شەكارادان وتكىزگەن كەزدە تىركەۋ سحەمالارىنىڭ قالاي جۇزەگە اساتىنى باياندالدى. ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي ارەكەتتەر ەلدەگى زاڭنامالىق ولقىلىقتار مەن باقىلاۋدىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنەن تۋىنداپ وتىر.
قازاقستاندا كولىك يمپورتىنداعى كولەڭكەلى ارەكەتتەر سالدارىنان مەملەكەتتىك بيۋدجەت ەداۋىر شىعىنعا ۇشىراۋى مۇمكىن ەكەنى رەسمي تۇردە راستالىپ وتىر. جاپ بايانداماسى ەلدىڭ قارجى سالاسىنا تونگەن قاۋىپ-قاتەردى اشىق كورسەتەدى. ال قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇرگىزگەن تەكسەرۋلەرى زاڭسىز تىركەۋ ءىسىنىڭ كەڭىنەن ەتەك العانىن دالەلدەيدى.
كولەڭكەلى يمپورتتى تىيۋ، سالىقتان جالتارعانداردى انىقتاپ، جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ – بيۋدجەتكە تۇسەتىن كىرىستى ارتتىرىپ قانا قويماي، زاڭ بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋعا دا ىقپال ەتپەك. قازاقستان بيلىگى بۇل ولقىلىقتاردى جويۋعا قانداي ناقتى شارالار قابىلدايتىنى الداعى ۋاقىتتا بەلگىلى بولماق.
