2025 جىلى 31 تامىزدان باستاپ قازاقستاندا جەكە تۇلعالار ءۇشىن نەسيەنى مەرزىمىنەن بۇرىن وتەگەنى ءۇشىن ايىپپۇلدار مەن قوسىمشا تولەمدەر جويىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
قولدانىستاعى زاڭناماعا سايكەس، بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارىنا نەسيەنى مەرزىمىنەن بۇرىن وتەگەن جاعدايدا ايىپپۇل سالۋعا رۇقسات ەتىلەدى. اتاپ ايتقاندا، ەگەر قارىز ءبىر جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە بەرىلسە، العاشقى التى ايدا، ال ءبىر جىلدان استام مەرزىمگە بەرىلسە، العاشقى ون ەكى ايدا تولىق نەمەسە ءىشىنارا وتەلسە، بانك ايىپپۇل ەسەپتەي الادى.
جاڭا زاڭ بويىنشا بۇل ايىپپۇلدار ەندى تەك زاڭدى تۇلعالارعا، ياعني كومپانيالارعا قولدانىلادى. ال قاراپايىم ازاماتتار ءۇشىن مەرزىمىنەن بۇرىن وتەۋگە بايلانىستى ەشقانداي ايىپپۇل قاراستىرىلمايدى. سول سەبەپتى جەكە تۇلعالار نەسيەنى كەز كەلگەن ۋاقىتتا، ەش كەدەرگىسىز، قوسىمشا تولەمسىز جابا الادى.
مەرزىمىنەن بۇرىن وتەۋ دەگەنىمىز نە؟
بۇل قارىز الۋشى بەلگىلەنگەن تولەم كەستەسىنەن ارتىق سوما تولەگەندە نەمەسە نەسيەنى تولىق مەرزىمىنەن بۇرىن جاۋىپ تاستاعاندا بولادى.
مەرزىمىنەن بۇرىن وتەۋ ەكىگە بولىنەدى:
تولىق وتەۋ – قالعان قارىزدىڭ جانە وعان ەسەپتەلگەن پايىزداردىڭ تۇگەل تولەنۋى؛
ءىشىنارا وتەۋ – قارىز الۋشى تولەم كەستەسىنە قاراعاندا كوبىرەك اقشا سالادى. بۇل كەزدە نەگىزگى قارىز ازايىپ، بانك جاڭا تولەم كەستەسىن قايتا ەسەپتەيدى.
نەسيە شارتتارىندا مۇنداي تولەمدەردىڭ قالاي قابىلداناتىنى ناقتى كورسەتىلەدى:
مىسالى، ارنايى ءوتىنىش كەرەك پە، ءموبيلدى قوسىمشا ارقىلى سۇرانىس جولداۋ قاجەت پە، قانشا كۇن بۇرىن بانككە ەسكەرتۋ كەرەك، ەڭ از سوما قانداي، قاي كۇندەرى تولەۋ ءتيىمدى.
اننۋيتەتتىك تولەم كەستەسىمەن (ياعني اي سايىنعى تەڭ تولەمدەرمەن) الىنعان نەسيەدە، العاشقى ايلاردا تولەمدەردىڭ كوپ بولىگى پايىزدارعا جۇمسالادى، ال نەگىزگى قارىز باياۋ ازايادى.
سوندىقتان مەرزىمىنەن بۇرىن قوسىمشا تولەم جاساعاندا، نەگىزگى قارىز بىردەن ازايادى، ال كەلەسى ايلارداعى پايىزدار وسى ازايعان سومادان ەسەپتەلەدى. بۇل ۇنەمدەۋدى بىردەن باستاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى جانە بۇكىل نەسيە مەرزىمىندە پايىزدى از تولەۋگە كومەكتەسەدى.
قانشالىقتى ەرتەرەك تولەسەڭىز، سوعۇرلىم ءتيىمدى.
ءىشىنارا وتەگەن كەزدە بانك، ادەتتە، ەكى نۇسقا ۇسىنادى:
اي سايىنعى تولەم سوماسىن وزگەرتپەي، نەسيەنىڭ مەرزىمىن قىسقارتۋ؛
نەسيەنىڭ جالپى مەرزىمىن ساقتاي وتىرىپ، اي سايىنعى تولەمدى ازايتۋ.
ءبىرىنشى نۇسقا – پايىزداردى ۇنەمدەۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى، ويتكەنى نەسيە مەرزىمى قىسقارادى.
ەكىنشى نۇسقا – اي سايىنعى جۇكتەمەنى ازايتادى، ناتيجەسىندە وتباسى بيۋدجەتىندەگى بوس قاراجات كوبەيەدى.
