قازاقستاندىق دەپۋتاتتار مەن قوعام بەلسەندىلەرى ەلدەگى لگبت باستامالارىنىڭ حالىقارالىق ۇيىمدار تاراپىنان قارجىلاندىرىلۋىنا قاتىستى جاڭا دەرەكتەردى انىقتاۋدا، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz CMN.kz-كە سىلتەپ. 

2025 جىلعى اقپان ايىنان باستاپ «نورۆەگيا حەلسينكي كوميتەتى»، «ILGA-Europe»، «ەۋرازيا ورتالىق ازيا قورى» جانە باسقا دا ۇيىمدار ارقىلى لگبت قوزعالىسىن قولداۋعا بولىنگەن قاراجات تۋرالى اقپارات جاريالانا باستادى.

قوعامدىق الاڭدا حالىقارالىق قورلار ارقىلى لگبت-اكتيۆيستەرگە 160 ملن تەڭگە بولىنگەنى تۋرالى مالىمەتتەر پايدا بولدى. CMN.KZ پورتالىنىڭ حابارلاۋىنشا، «فەمينيتا» (Feminita) فەمينيستىك باستاماسىنىڭ تەڭ قۇرىلتايشىسى جانار سەكەربايەۆا USAID ۇيىمىمەن ىنتىماقتاستىقتى جوققا شىعارعانىمەن، رەداكسيادا بار قۇجاتتار كەرىسىنشە دەرەكتەردى كورسەتۋدە.

بار اقپاراتقا سايكەس، 2024 جىلدىڭ تامىز ايىندا الماتىدا ورتالىق ازيا لگبت قاۋىمداستىقتارىنىڭ حالىقارالىق الاڭى قاتاڭ قۇپيا جاعدايدا وتكەن.

بۇل ءىس-شارا USAIDء-تىڭ «ورتالىق ازياداعى ادام قۇقىقتارى مەن تەڭدىكتى نىعايتۋ» جوباسى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان جانە «حالىقارالىق لەسبي، گەي، بيسەكسۋال، ترانسگەندەر جانە ينتەرسەكس اسسوسياسياسى» (ILGA) ارقىلى جۇزەگە اسىرىلعان. جۋرناليستەردىڭ مالىمەتىنشە، جيىن USAID ميسسياسىنىڭ باسشىسى لۋيس ريۆەرانىڭ ءسوز سويلەۋىمەن باستالىپ، ول قازاقستانداعى لگبت-نىڭ مويىندالۋ ماسەلەلەرىنە توقتالعان.

CMN.KZ اقپاراتىنا سۇيەنسەك، ريۆەرا قازاقستانداعى لگبت وكىلدەرىنىڭ قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىنا قاتىستى ەل ساياساتىن سىنعا العان.

«اقپارات مينيسترلىگىندە لگبت-عا ءىشىنارا تىيىم سالۋ تۋرالى پەتيسيا قابىلدانعانى بەلگىلى. بۇل بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەردىڭ بارىن كورسەتەدى. مۇنداي رەپرەسسيۆتى شەشىم قابىلدانۋى، ارينە، كوڭىل كونشىتپەيدى جانە جالپى العاندا ەلدەگى لگبت يدەيالارىنا قوعامنىڭ كوزقاراسىن كورسەتەدى»، – دەپ ونىڭ ءسوزىن كەلتىرەدى باسىلىم.

شەتەلدىك وكىل سونىمەن قاتار، قازاقستان قوعامىندا لگبت-نىڭ قالىپتى قۇبىلىسقا اينالىپ كەلە جاتقانىن ايتىپ، بۇل يدەولوگيانى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە شاقىرعان:

«لگبت توپتارىنىڭ بەلسەندىلەرىنىڭ حالىقارالىق ۇيىمدارمەن جانە ازاماتتىق قوعاممەن ۇيلەسىمدى جۇمىسى قازاقستاندا ارتۇرلىلىكتى قابىلدايتىن قوعام قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى».

اتالعان وقيعالاردان ەكى اي بۇرىن «Phoenix» ادام قۇقىقتارى قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى بالجان ابدۋللايەۆا مەن قازاقستانداعى فريدريح ەبەرت قورىنىڭ كوممۋنيكاسيا ءبولىمىنىڭ باسشىسى جىبەك توقتاش جانار سەكەربايەۆامەن ەلەكتروندىق پوشتا ارقىلى بايلانىسقا شىققان. حاتتا جوبانى ءتيىستى بيۋدجەتپەن جانە تەحنيكالىق تاپسىرمامەن جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى ۇسىنىس بولعان.

قۇجاتتارعا سايكەس، جوبا «كەڭەس جانە رەسەي بيلىگى تاراپىنان قازاقستاندىق ايەلدەردى قۋدالاۋ» تاقىرىبىن كورسەتۋدى كوزدەگەن. بەلسەندىلەرگە «ءارقايسىمىزدىڭ جەرمەن جانە كەڭىستىكپەن بايلانىسىمىزدى كورسەتۋ ءۇشىن» كوپتىلدى ونلاين-كارتا جاساۋ تاپسىرىلعان. سونداي-اق، جوبا ايەلدەرگە عانا تيەسىلى قوعامدىق كەڭىستىكتى يەمدەنۋ ماسەلەسىن جانە فەمينيستىك تاجىريبەنى ترانسفورماسيالاۋدى تالقىلاۋدى قاراستىرعان.

باستاپقىدا تاراپتار 5 170 000 تەڭگە سوماسىن كەلىسكەن، كەيىننەن قىزمەت كورسەتۋ كەلىسىمى 4 369 000 تەڭگەگە جاسالعان. شوت 3 058 300 تەڭگە سوماسىنا فەمينيستىك قوزعالىستىڭ تاعى ءبىر جەتەكشىسى گۇلزادا سەرجانعا جىبەرىلگەن. قۇجاتتىڭ تولىق نۇسقاسىن CMN.KZ ماتەريالىنان كورۋگە بولادى.

2025 جىلدىڭ 5 ناۋرىزىندا اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ كونگرەسكە جاساعان ۇندەۋىندە ءتۇرلى ەلدەردەگى لگبت-نى قولداۋعا باعىتتالعان USAID ينۆەستيسيالارىن سىنعا العاننان كەيىن، قازاقستانداعى گەرمانيا ەلشىلىگىندە «گەندەرلىك ارتۇرلىلىك» جانە لگبت-عا قارسى اقپاراتتىق ناۋقانعا بايلانىستى قولداۋدىڭ توقتاتىلۋى مۇمكىن دەگەن الاڭداۋشىلىق پايدا بولدى.

2025 جىلدىڭ 17 اقپانىندا گەرمانيا ەلشىلىگىنىڭ مادەنيەت جونىندەگى اتتاشەسى ساسسە فريدريح ەبەرت قورىنىڭ قازاقستانداعى وكىلى الەكساندەر فرانس ۆولتەرسكە لگبت قۇرىلىمدارىمەن ىنتىماقتاستىقتى ناقتىلاۋدى سۇراعان حات جولدادى. بۇل نەمىس تاراپىنىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرۋ ءقاۋپىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جاسالعانى تۋرالى حابارلاندى.

الداعى جاعدايدىڭ دامۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەپۋتاتتارى باستاعان تەرەڭ تالداۋعا بايلانىستى بولماق، ول اقش پەن ەۋروپا ەلدەرىنەن لگبت باستامالارىنا قارجىلاي قولداۋ كورسەتۋ تەتىكتەرىنە جارىق ءتۇسىرۋى مۇمكىن.