Freedom Finance Global ساراپشىسى دانيار ورازبايەۆتىڭ "2024 جىلعى قاراشاداعى ورتالىق ازياداعى تۇتىنۋشىلىق سەنىم: كەلەڭسىز ديناميكا جانە يندەكستەر" اتتى زەرتتەۋى جاريالاندى. مۇنىڭ ىشىندە Dalanews.kz قازاقستانعا قاتىستى بولجامداردى الىپ، وقىرماندار نازارىنا ۇسىنادى. وعان سايكەس، ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ اراسىندا "تەڭگە باعامى السىرەيدى" دەپ سانايتىنداردىڭ ۇلەسى ءبىر جىل بويىندا 59،3-تەن 60،7%-عا دەيىن وسكەن!
"تۇتىنۋشىلىق سەنىم يندەكسى قاتارىنان ەكى ايدان كەيىن 101،3 پۋنكتتى قۇراپ، ايتارلىقتاي تومەندەگەنىن كورسەتتى، بۇل وسى جىلدىڭ مامىر ايىنان بەرگى ەڭ تومەن كورسەتكىش بولدى. رەسپوندەنتتەردىڭ كوڭىل-كۇيى بەس سۋبيندەكستىڭ تورتەۋى بويىنشا ناشارلادى. وتكەن 12 ايداعى ەكونوميكالىق احۋالدىڭ وزگەرىستەرىن باعالاۋ بويىنشا ەڭ كوپ تومەندەۋ بولدى. وتكەن جىلعى قاراشامەن سالىستىرعاندا CCI ەكونوميكالىق احۋالداعى وزگەرىستەردى باعالاۋدىڭ ايتارلىقتاي تومەندەۋىنەن ەداۋىر اسەرلى 6،9 پۋنكتكە قۇلادى"، دەلىنگەن زەرتتەۋدە.
وتكەن 12 ايدا ەكونوميكاداعى ءوپتيميزمنىڭ كۇرت تومەندەۋى
ەكونوميكاداعى وزگەرىستەردى باعالاۋدىڭ قوسالقى يندەكسى وتكەن 12 ايدا قازانمەن سالىستىرعاندا 5،8 پۋنكتكە كۇرت تومەندەپ، 76،8 پۋنكتتى قۇرادى. بۇل ناتيجە مامىر ايىنان بەرگى ەڭ تومەن ناتيجە بولىپ شىقتى. ەكونوميكادا قولايلى وزگەرىستەر بولدى دەپ ەسەپتەيتىن قازاقستاندىقتاردىڭ ۇلەسى 18،7% -دان 16،1% -عا دەيىن تومەندەدى. ونىڭ ۇستىنە جاعىمسىز جاۋاپتار ۇلەسىنىڭ 39،6% -دان 44،4% -عا دەيىن ۇلعايۋى انىق بايقالادى.
جاس توپتارى بولىنىسىندە 45-59 جاس ارالىعىنداعى رەسپوندەنتتەر ءوپتيميزمنىڭ ەڭ ۇلكەن تومەندەۋىن كورسەتتى. ولاردىڭ اراسىندا وڭ جاۋاپتاردىڭ ۇلەسى 16،7% -دان 12،7% -عا دەيىن تومەندەپ، بارلىق جاس توپتارى اراسىنداعى ەڭ ناشار ناتيجەنى كورسەتتى. سونىمەن قاتار، ساۋالناماعا قاتىسۋشىلاردىڭ اراسىندا دا وڭ جاۋاپتار ۇلەسىنىڭ تومەندەۋى بايقالدى. كوش باسىندا 29 جاسقا دەيىنگى جاستار قالىپ وتىر، ولار 19،8% -دى قۇرادى، بۇل قازان ايىنداعى كورسەتكىشتەن 3،2 پ.پ. تومەن.
وڭىرلىك بولىنىستە ەڭ كوپ ناشارلاۋدى اتىراۋ وبلىسى كورسەتتى، وندا وڭ جاۋاپتاردىڭ ۇلەسى 25،1% -دان 9،5% -عا دەيىن تومەندەدى. بۇل ناتيجە قاراشا ايىنداعى بارلىق وڭىرلەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ناشار ناتيجە بولدى. سونىمەن قاتار باتىس، شىعىس قازاقستان جانە جامبىل وبلىستارىندا ۇلكەن ايلىق قۇلدىراۋ تىركەلدى، وندا وپتيميستەردىڭ وسىنداي ۇلەسىنىڭ تومەندەۋى 10-12 پ.پ. قۇرادى. ەكىنشى جاعىنان، ۇزدىك ناتيجەنى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ رەسپوندەنتتەرى كورسەتتى، وندا وڭ جاۋاپتاردىڭ ۇلەسى 23،5% قۇرادى، بۇل ورتاشا رەسپۋبليكالىق كورسەتكىشتەن ايتارلىقتاي جوعارى.
جەكە ماتەريالدىق جاعداي بويىنشا بولجامداردىڭ ناشارلاۋى
كەلەسى 12 ايدىڭ كوكجيەگىندە جەكە ماتەريالدىق جاعدايدىڭ وزگەرۋى بولجامىنىڭ قوسالقى يندەكسى دە 4،6 پۋنكتكە كۇرت تومەندەپ، 127،9 پۋنكتكە جەتتى، بۇل زەرتتەۋدىڭ بارلىق ۋاقىتىنداعى ءۇشىنشى ەڭ ناشار ناتيجە بولىپ تابىلادى. ماتەريالدىق جاعدايىمىز جاقسارادى دەپ سانايتىنداردىڭ ۇلەسى قازان ايىنداعى 50% -دان قاراشا ايىندا 47،2% -عا دەيىن تومەندەدى.
وڭىرلىك جوسپاردا جەكە ماتەريالدىق جاعدايدىڭ وزگەرۋ بولجامى بويىنشا پەسسيميزمنىڭ ەڭ كوپ ۇلعايۋى اقتوبە جانە قىزىلوردا وبلىستارىندا بايقالادى، وندا وڭ جاۋاپتاردىڭ ۇلەسى تيىسىنشە 15 جانە 14 پ.پ. تومەندەدى. دەگەنمەن، قاراشا ايىندا جەتىسۋ وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى ەڭ ناشار دەپ جاۋاپ بەردى، وندا الداعى 12 ايدا جەكە ماتەريالدىق جاعدايدى جاقسارتۋدى بولجايتىنداردىڭ ۇلەسى 37،6% -دى عانا قۇرادى. بۇل ماسەلەدە ماڭعىستاۋ وبلىسى كوشباسشى بولدى، وندا كورسەتكىش 56،3% -دان 58% -عا دەيىن ءوستى.
قاراشادا قازاقستان تۇرعىندارىنىڭ ينفلياسيالىق باعالارى رەكوردتىق قازان ايىنداعى ەڭ تومەنگى كورسەتكىشتەردەن كەيىن ايتارلىقتاي ءوستى. وتكەن ايدا ساۋالناماعا قاتىسۋشىلاردىڭ 40،9% (قازاندا 37،5%) باعانىڭ كۇشتى ءوسۋىن كورسەتتى. ال جىل كوكجيەگىندە باعانىڭ جىلدام ءوسۋىن بايقاعاندار ۇلەسىنىڭ ءوسۋى شامالى: قازانداعى 47،5% - دان دەرەكتەردى سوڭعى جيناۋ ساتىندە 49،9% - عا دەيىن عانا بولدى. دەگەنمەن، ەكى كورسەتكىش دە وتكەن التى ايداعى ورتاشا دەڭگەيگە جاقىن.
ال قازاقستاندىقتاردىڭ ينفلياسيالىق بولجامدارى قازان ايىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا جوعارى ءوسىم كورسەتتى. ءبىر ايدىڭ كوكجيەگىندە باعانىڭ كۇشتى ءوسۋىن كۇتەتىن ادامداردىڭ ۇلەسى 21،9%-دان 30،6% -عا دەيىن كۇرت ءوستى، كەلەسى 12 ايدىڭ كوكجيەگىندە باعانىڭ ءوسۋىن كۇتەتىندەردىڭ ۇلەسى قازانداعى 25،4% -دان سوڭعى پىكىرتەرىم ساتىندە 27،5% -عا دەيىن ءوستى.
"ق ر ۇلتتىق بانكىنىڭ ينفلياسيالىق باعالاۋ جانە كۇتۋلەر بويىنشا وسىنداي زەرتتەۋى قازان ايىنداعى كوپ ايلىق مينيمۋمداردان كەيىن ۇقساس ديناميكانى كورسەتتى. ۇسىنىلعان دەرەكتەرگە سايكەس باعانىڭ كۇشتى ءوسۋىن كۇتەتىندەردىڭ ۇلەسى ءبىر جىل ىشىندە 19،9% -دان 22% -عا دەيىن ارتتى. ال ءبىر ايدىڭ كوكجيەگىندە وسىعان ۇقساس كورسەتكىش 18،1% -دان 27،1% -عا دەيىن كۇرت ارتتى. ينفلياسيالىق باعالار دا ءبىزدىڭ زەرتتەۋدەگىدەي ازداپ ءوسىمدى كورسەتتى. ەگەر باعانىڭ ءوسۋىن باعالاۋ بويىنشا سوڭعى ايدا رەسپوندەنتتەردىڭ ۇلەسى 27،9% - دان 32،4% - عا دەيىن ۇلعايسا، باعانىڭ جىلدام ءوسۋىن كورسەتەتىندەردىڭ ۇلەسى الدىڭعى 12 ايدا 39،4% - دان 40،2% - عا دەيىن ءوستى".
جەكەلەگەن تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ ىشىندە رەسپوندەنتتەردىڭ كوپشىلىگىن ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنە باعانىڭ ايتارلىقتاي ءوسۋى ءالى دە الاڭداتۋدا. حالىق ءۇشىن ايتارلىقتاي قىمباتتاعان توپ-4 تاۋار كوپتەگەن اي قاتارىنان وزگەرىسسىز قالىپ وتىر. وعان «ەت جانە قۇس»، «ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرى»، «نان جانە نان-توقاش ونىمدەرى» جانە «كوكونىستەر مەن جەمىستەر» ساناتتارى كىرەدى. قاراشا ايىندا ينفلياسيالىق باعالاۋدىڭ وسۋىنە قاراماستان، جوعارىدا اتالعان بارلىق ونىمدەر باعاسىنىڭ كۇشتى ءوسۋىن بايقاعان ادامداردىڭ ۇلەسى قازانمەن سالىستىرعاندا 4،1 پ.پ. تومەندەدى. نان جانە نان-توقاش ونىمدەرىنىڭ ايتارلىقتاي قىمباتتاعانىن بەلگىلەگەندەردىڭ ۇلەسى 26،8% -دان 21،1% -عا دەيىن ەداۋىر تومەندەدى. سونداي-اق، «ۇن» جانە «تۇز بەن قانت» سياقتى ونىمدەر بويىنشا رەكوردتىق تومەن كورسەتكىشتەردى اتاپ ءوتۋ قاجەت. رەسپوندەنتتەردىڭ 12،8% -ى عانا ءبىرىنشى تاۋاردى جانە 11،5% -ى ەكىنشى تاۋاردى تاڭدادى، بۇل قازانعا قاراعاندا شامامەن 7-8 پ.پ. از. رەسمي ستاتيستيكاعا سايكەس ەت پەن قۇس باعاسى قاراشا ايىندا 0،2% -عا عانا ءوستى، ال نان-توقاش ونىمدەرى مەن جارمالار 0،1% -عا تومەندەدى. بۇل رەتتە جەمىستەر مەن كوكونىستەر قيار مەن قىزاناقتىڭ باعاسىنا بايلانىستى قازانمەن سالىستىرعاندا ماۋسىمدىق باعانىڭ 6،3% -عا ءوسۋىن كورسەتتى.
ديەۆالۆاسيالىق بولجامدار رەكوردتارعا قول جەتكىزۋدە
"قاراشا ايىندا ديەۆالۆاسيا بولاتىنىن بولجاۋشى ادامدار سانى ءوسىپ، ءبىر ايدا دوللار باعامىنىڭ 5% -عا ارتۋى اياسىندا زەرتتەۋدىڭ بارلىق ۋاقىتىندا جاڭا رەكوردتىق كورسەتكىشتەرگە جەتتى. ساۋالناما قورىتىندىسى بويىنشا تەڭگەنىڭ السىرەۋىن كۇتىپ وتىرعان قازاقستاندىقتاردىڭ ۇلەسى 59،3-تەن 60،7% -عا دەيىن ءوستى. ال ءبىر ايدىڭ كوكجيەگىندە ول ايتارلىقتاي ءوسىمدى كورسەتىپ، 40،5-تەن 44،9% -عا دەيىن جەتتى"، - دەيدى ساراپشى.
