«قازاقشا ۇيرەنۋگە ءسوز بەرەمىن». «جيىن-شارلاردا قازاقشا سويلەيتىن بولامىن». اقىشيەۆ، سۇلەيمەنوۆ ودان بەرىدەگى ءابىلقاسىموۆا سياقتىلاردىڭ بەرگەن ۋادەسى بۇل. كۇلكىلى.
قازاقشا سويلەۋگە، قازاقشا ۇيرەنۋگە ۋادە بەرگەنىنىڭ ءوزى كۇلكىلى.
جارايدى، ءماسىموۆ بولسا ءبىر ءجون. توقايەۆ بولسا دا تۇسىنەيىك. "ميىمدى اۋىستىرىڭدار، ايتپەسە قازاق ءتىلىن ۇيرەنە المايمىن" دەگەن ىدىرىسوۆتى دا تۇسىنۋگە تىرىسايىق. ساعادييەۆتى دە وسى ساناتقا قوسايىق.
تاۋەلسىزدىك تۇسىندا ەر جەتكەن ىلگەرىدەگى اقىشيەۆ، سۇلەيمەنوۆ پەن ءابىلقاسىموۆانىڭ ءتىل بىلمەۋىن كەشىرۋگە بولا ما، ءبىراق؟
قۇداي بىلەدى، ۇيرەنبەيدى. وسى كەتكەنى كەتكەن. الدا-جالدا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسى شىن كوتەرىلىپ جاعداي وزگەرمەسە ءومىر بويى وسىلاي وتەدى.
«قازاقشا سويلەيتىن بولامىن» دەگەنى بىزدىڭشە، مىندەتسىنۋ. «سىزدەر سۇراعاننان كەيىن، مەن ۇيرەنىپ كورەيىن» دەگەن ءتۇرى.
بۇلاردىڭ قازاقشا سويلەگەنىنەن، قازاقشا ۇيرەنگەنىنەن كەلىپ-كەتەرى جوق بىزگە. ءوزى ءۇشىن ۇيرەنبەيدى ويتكەنى.
«بۇل مەنىڭ ءتىلىم، ونى بىلمەۋىم ۇيات، سويلەمەۋىم، ءتىپتى، سوراقى» دەگەن تۇسىنىك بولسا، ايتقىزباي-اق الدەقاشان ۇيرەنەر ەدى، يگەرەر ەدى.
تۋعان تىلىمەن قايتا قاۋىشقانداردىڭ تۇسىنىگىندە توڭكەرىس بولادى، نەگىزىندە. ومىرگە قايتا كەلگەندە كۇي كەشەدى. ونداي كورگەن جوقپىز، وكىنىشتىسى...
شەنەۋنىكتەر ءۇشىن ۋادەلەردىڭ ىشىندەگى ەڭ جەڭىلى — قازاقشا ۇيرەنۋ. ورىندالمايتىن ۋادە – بۇل.
ساعىنتايەۆ ۇكىمەتىندەگى بىرنەشە مينيستردەن باستاپ وڭىردەگى اكىمدەردىڭ ءبىرقاتارى مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرەم دەپ ۋادە بەرگەن. ورىندادى ما ۋادەسىن؟ ۇمىتىپ كەتتى.
«سەن نەگە ءتىل بىلمەيسىڭ؟» دەپ ەشكىم كەڭىردەكتەن المايدى، ەشكىم جۇمىستان قۋمايدى ويتكەنى. قازاق ءتىلىن بىلمەيتىندەر ءۇشىن ءبىزدىڭ ەلدە بارىنشا كەڭشىلىك جاسالعان.
دوسايەۆتىڭ نەمەسە اقىشيەۆتىڭ قازاقشا سويلەگەنىن ەستىپ پە ەدىك، ايتالىق؟ ەستىگەنبىز، ءبىراق بۇل قازاقشا ەمەس. سونىڭ سىقپىتى عانا.
«سالەمەتسىزدەر مە!»، «رۋكسات ەتينيزدەر!»، «كۋتتىكتايمىن!» نەمەسە «بارىنە تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن...» دەۋ اسا قيىن دا ەمەس.
«قازاقپەن قازاقتىڭ قازاقشا سويلەسۋى» الدىمەن بيلىكتەن باستالۋى كەرەك ەدى.
نازاربايەۆتىڭ ءسوزى جوعارىدا جۇرگەندەرگە قاتىسى جوق پا الدە؟
ساعىنتايەۆ ۇكىمەتى نازاربايەۆتىڭ كەشەگى ءسوزىن ناقتى قاپەرگە الدى دەپ سەنەيىك.
دۋمان بىقاي
