قازاق ءتىلى؟ ۇيرەنگىسى كەلگەن ادامعا بۇكىل جاعداي جاسالعان، تەك نيەت كەرەك – جاستار

Dalanews 21 تام. 2021 13:24 986

قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلىن مەڭگەرگەن وزگە ۇلت وكىلدەرى جاستارىنىڭ سانى كۇن وتكەن سايىن ءوسىپ كەلەدى. بۇدان نەنى اڭعارامىز؟ ارينە، ءبىرىنشى كەزەكتە قازاق ءتىلىنىڭ قوعامدىق قاتىناس قۇرالىنا اينالعانىن بايقاۋعا بولادى.  ەڭ باستىسى وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ جاستارى قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋ ارقىلى ءوزىنىڭ قىزمەتتىك مانسابىنىڭ وسۋىنە مۇمكىندىك الىپ وتىر.

بۇگىندە قازاق ءتىلىن مەڭگەرگەن جاستارعا قازاق قوعامى ۇلكەن قۇرمەتپەن قارايدى. اسىرەسە جۋرانالسيتەر اراسىندا قازاق ءتىلىن مەڭگەرىپ، قازاق تىلىندە حابار تاراتىپ، ءتۇرلى باعدارلامالاردى جۇرگىزىپ جۇرگەن جاستار كوپ. ولار وسىلايشا وزگە جاستارعا قازاق ءتىلى ارقىلى بيىك بەلەستى باعىندىرۋعا بولاتىنىن ناقتى ىسپەن دالەدەپ ءجۇر. بۇل رەتتە ماكسيم روجين، مايا بەكبايەۆا سىندى ارىپتەستەرىمىزدىڭ ىس-ارەكەتى كوپكە ۇلگى بولارى ءسوزسىز.

قازىرگى تاڭدا وسىعان ەل اراسىندا ايتىلىپ كەلگەن «قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋ قيىن» دەگەن اڭگىمەگە نۇكتە قويىلدى. ەلجاندى ازاماتتاردىڭ ارقاسىندا ءتىلىمىز ءوزىنىڭ تۇعىرىنا قونىپ كەلەدى.

ءماجىلىس دەپۋتاتى ناتاليا دەمەنتيەۆا قازاقستانداعى ۇلتارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋدا قازاق ءتىلىنىڭ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن ايتتى.

– قازاقستان ءبىزدىڭ ورتاق وتانىمىز. وسى جەردە تۋىپ، وسىتىك. ەشكىم ءبىزدى كەۋدەمىزدەن يتەرگەن جوق. قايتا جانىنا تارتىپ، باۋىرلاستىق نيەتىن ءبىلدىردى. ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ۇلتارالىق تاتۋلىقتى تۋ ەتكەن ساياساتىنىڭ بەرەكەسىن كەتىرمەي، كەلەر ۇرپاققا تابىستاۋعا ءبىرىمىز ءبىر كىسىدەي كۇش سالۋىمىز كەرەك. ويتكەنى ءبىزدىڭ بۇگىنگى شەشىمدەرىمىز ەرتەڭ تاريحقا اينالادى. ايرانداي ۇيىعان بەرەكە-بىرلىكتى ساقتاۋدىڭ ەڭ ىزگى جولى – قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋ، مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ، تۇسىنىسەتىن كەزەڭگە كەلدىك، – دەپ ەلىمىزدەگى ۇلتارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋدا جاستارعا ارتىلعان جاۋاپكەرشىلىك زور ەكەنىن العا تارتتى حالىق قالاۋلىسى.

تاعى ءبىر مىسال. رەسەيدە ومىرگە كەلىپ، جامبىل وبلىسىندا ازامات رەتىندە قالىپتاسقان ۆيكتوريا ترەگۋبوۆانىڭ دا ءومىر جولى كوپكە ۇلگى ەتۋگە بولادى. ول ەلگە قازاقستانعا كەلگەن بەتتە قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە كۇش سالعان ەكەن. از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە ءتىل سىندىرىپ، اۋليەاتا جەرىندەگى قازاقى ورتاعا ءسىڭىسىپ كەتىپتى.

– كيەلى تاراز قالاسىنداعى قازاقى ورتا قازاق ءتىلىن تەز مەڭگەرۋىمە سەپتىگىن تيگىزدى. بۇدان باسقا ءدال ءقازىر قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ وبلىستىق فيليالدارىنىڭ جانىندا ءتىل ۇيرەتۋ كۋرستارىنىڭ مۇمكىندىگىن بارىنشا پايدالاندىم. ءتىلدى ءبىرشاما مەڭگەرگەننەن كەيىن قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرىنە دەگەن قىزىعۋشىلىم وياندى. وسىنىڭ ارقاسىندا قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتىمەن ەتەنە تانىسىپ، تىلدىك قورىم ارتا ءتۇستى. جالپى، ءقازىر ەلىمىزدە ءتىل ۇيرنەمىن دەگەن ادامدارعا بارلىق جاعداي جاسالىنعان. جاستار وسى مۇمكىندىكتى پايدالانۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن، – دەيدى ۆيكتوريا ترەگۋبوۆا.

راسىمەندە ءقازىر قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە كەدەرگە جوق. مۇنى وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ جاستارى جەتە ءتۇسىنىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا ءتىل ۇيرەنۋگە قىزىعۋشىلىق تانىتقان جاستاردى قولداپ، ولارعا ءتۇرلى مۇمكىندىك تۋعىزا بەرۋدىڭ ماڭىزى زور.

مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ، قازاقشا سويلەۋ – قازاق حالقىنا دەگەن سىي-قۇرمەتتىڭ كورىنىسى. ءتىلىن بىلمەسەڭ دە، قاباعىن شىتپايدى، قامقورلىقپەن قارايدى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار