سونىمەن قاتار، ءقازىر جاس بالالار مەن ايەلدەردىڭ باتا بەرۋى كوبەيىپ كەتتى. قويگەل ءبيدىڭ وسى ماسەلەگە قاتىستى ايتقان مىناداي ءسوزى بار: «ازعان ەلدىڭ بالاسى اتاسىنا باتا بەرەدى، ەسى كەتكەن كونتەك شال، قولىن جايىپ جاتا بەرەدى». ال ايەلدەرگە قاتىستى «جەتپىس ايەل لەبىزى، باتا ورنىنا جۇرە الماس، جەتپىس كۇشىك جينالىپ، قوي شەتىنە ۇرە الماس» دەگەن عوي بابامىز.
مەنىڭ ويىمشا ۇلتتىڭ ۇلىلىعى ولاردىڭ سانىمەن ولشەنبەيدى. زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى شىڭعىس ايتماتوۆ
«كەز كەلگەن ۇلتتىڭ ۇلى، كىشىسى بولمايدى، ۇلىلىق جەكەلەگەن تۇلعالارعا عانا ءتان»
دەگەندى وتە ورىندى ايتقان ەدى. بۇگىندە وسى پىكىردى باسشىلىققا الىپ جۇرگەن كىم بار؟
ءقازىر ۇلكەن قالالاردى ايتپاعان كۇندە، الىس اۋدانداردا وتەتىن باسقوسۋلاردا جالعىز ورىس كۇزەتشى بوساعادا وتىرسا، جۇزدەگەن قازاق جينالىستى ورىسشا جۇرگىزەتىنى بەلگىلى.
بۇدان كەيىن ءبىز ۇلى حالىقپىز، تەكتىمىز دەپ قالاي اڭگىمە ايتۋعا بولادى؟
بۇگىندە ورىسشا شۇلدىرلەۋىمىز ازداي، جەڭىس كۇنى قارساڭىندا «گەورگيي لەنتاسىن» تاعىپ الىپ تالتاڭداپ جۇرەتىن قازاقتار وزدەرىن «ۇلى حالىقتىڭ ۇرپاعىمىز» دەپ اۋزى قيسايماي قالاي اڭگىمە ايتاتىنىن اقىلعا سىيدىرا الماي-اق قويدىم.
راس، كەزىندە بابالارىمىز تەكتى، ۇلى بولعان شىعار؟ ال ءقازىر ولاردىڭ ۇرپاقتارى ءوز تىلىنەن جەرىپ، وزگە تىلدە سويلەگەندە ابىروي سانايدى.
كەڭەس زامانىندا كەيبىرەۋلەر «قازاقپىن» دەۋدى ار ساناپ، «ورىسپىن» دەۋشى ەدى.
ال ءقازىر ەل اراسىندا «شىڭعىسحان اۋلەتىنەنمىن»، «تورەمىن» دەپ ايتقاندى مارتەبە سانايتىن «مودا قۋعىش» قازاقتار پايدا بولىپتى.
سوڭعى ۋاقىتتارى «ماڭگى ەل» دەگەن ۇعىم وي-سانامىزعا دەندەپ ەنگەنى بەلگىلى. اسىرا سىلتەيتىن كەيبىر وقىمىستىلارىمىز «ماڭگى ەلدى» «مونعول» تىركەسىمەن بايلانىستىرىپ، «ءبىزدىڭ تۇپكى تەگىمىز «قازاق» ەمەس، «ماڭگى ەل» اتالادى» دەپ بۇيرەكتەن-سيراق شىعارىپ جۇرگەنىن دە ەستىدىك.
كەزىندە ءۇش وردانىڭ باسى بىرىگىپ، (ياعني «قازاق وردا»، «موعول وردا» جانە «نوعاي ورداسى») بۇل كۇندە «قازاقستان» اتتى ءبىر مەملەكەت بولىپ وتىرعانىمىز كىمدەرگە جاقپاي ءجۇر ەكەن؟..
مەنىڭ ويىمشا «شىڭعىسحان» جۋرنالىنىڭ تۇپكى ويىنىڭ وزەگىندە دە ءبىر قيتۇرقى جاتقان سياقتى. ءۇش ءجۇزدىڭ رۋلىق قۇرامىنا كىرمەيتىن، ءبىراق قازاق بالاسى توبەسىنە كوتەرەتىن ءۇش رۋ بار. ولار – تورە، قوجا جانە تولەڭگىت.
قوجالار ارابتار جاعىنا جاتقىزىلسا، «تورەلەر» مونعولدار جاعىنا جاتقىزىلادى. قازاق ايەلدەرىنەن تۋعان مونعولداردى «تورە» دەپ اتاعان. ال بۇل جايىندا ءى.ەسەنبەرلين جاقسى جازعان.
ەگەر وسى بەرەكەتسىزدىك جالعاسا بەرسە، بوساعادا وتىرعان «كۇزەتشى» تورەنى بايقاپ قالساق، مونعولشا سايراي جونەلەتىن كۇنىمىز دە الىس ەمەس شىعار؟!
شەگە ەلۋبايەۆ، اقسۋ اۋدانىنىڭ «قۇرمەتتى ازاماتى»
الماتى وبلىسى
