قازاق اسكەرىنىڭ فورماسى وزگەرگەنىمەن، ىشكى مازمۇنى سول كۇيىندە قالىپ قويعان

Dalanews 02 مام. 2022 08:05 1046

كۇنى كەشە عانا ورىس ءتىلدى ايەلدەر جاڭا مەكتەپ ىشىنەن ورىس سىنىبىن اشۋ تۋراسىندا تالاپ قويىپ، «پۋتينگە دەيىن شاعىمدانامىز» دەگەنى الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر. بۇگىندە قازاق تىلدىلەر مەن ورىس ءتىلدى قاۋىمنىڭ ءجيى ءسوز تالاستىرۋ ادەتكە اينالعانداي... اپتا سايىن وسىنداي ءبىر داۋعا كۋا بولاتىن بولدىق. بۇل – ءقاۋىپتى قۇبىلىس. ەگەر مەملەكەت بۇل ماسەلەگە ارالاسپاسا مۇنىڭ سوڭى جاقسىلىققا اپارماسى انىق.  

مۇنداي دۇنيەلەر ءبىر كۇندە پايدا بولماعانى انىق. بۇل – قۇلدىق سانانىڭ ناتيجەسى. ايتپاقشى، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىمەن جانە «قازاق ءتىلى» قوعامى وكىلدەرىمەن ءسوز تالاستىرعان سامال ەسىمدى جاس كەلىنشەكتىڭ زايىبى اسكەري ادام ەكەن. قازىرگى تاڭدا اسكەري سالادا قىزمەت ەتىپ جۇرگەندەردىڭ كوپشىلىگى ورىس ءتىلىنىڭ مۇددەسىن قورعاپ، سويىلىن سوعۋعا دايىن تۇرادى.

تاياۋدا ءبىر تانىسىمىز اۋىزاشار داستارحانىن جايىپ، ءبىراز ادامنىڭ باسىن قوستى. كەڭ داستارحان باسىندا اسكەري سالادا قىزمەت ەتەتىن ءبىر ازامات تا بولدى.

اڭگىمەدەن اڭگىمە شىعىپ، بيىل ەلىمىزدە اسكەري شەرۋدىڭ وتكىزىلمەيتىنىن جينالعانداردىڭ ءبارى قولداپ، اڭگىمە قىلىستى. بۇدان كەيىن ءسوز اۋانى ۇلى وتان سوعىسىنا اۋىپ، «بەسسمەرتنىي پولك» اڭگىمەگە ارقاۋ بولدى.

سول كەزدە الگى وفيسەر اعامىز «بەسسمەرتنىي پولك» شەرۋىن وتكىزۋدىڭ ەشقانداي سوكەتتىگى جوق ەكەنىن ايتىپ، بۇل – ۇلى وتان سوعىسىندا مەرت بولعان اتالارىمىزعا كورسەتىلگەن قۇرمەت دەپ قابىلدايتىنىن ايتتى.

اسكەري ادامنىڭ مىنا سوزىنەن كەيىن كوزى اشىق تاعى ءبىر اعامىز:

– سوڭعى جىلدارى رەسەي «بەسسمەرتنىي پولك» شەرۋىن ساياسيلاندىرىپ جىبەردى. قازاق ءۇشىن سوعىس قۇندىلىق بولماۋى كەرەك. ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە مەرت بولعان اتالارىمىزدىڭ ءارۋاعىنا قۇران باعىشتاپ، جەڭىس كۇنى جەتى شەلپەك ءپىسىرىپ ەسكە الساق جەتىپ جاتىر. بۇل ءۇشىن «بەسسمەرتنىي پولك» شەرۋىن وتكىزۋدىڭ قاجەتى جوق، – دەپ ءجون ءسوزدى ايتتى.


ءبىراق ءومىر بويى ورىستىڭ قارۋىن ۇستاپ، سولار جازىپ بەرگەن «ۋستاۆپەن» ءومىر سۇرگەن وفيسەر اعامىز ايتقانىنان قايتپادى. وعان سالساق «بەسسمەرتنىي پولك» شەرۋىن وتكىزە بەرۋىمىز كەرەك ەكەن.

ءبىراق، اۋىزاشارعا جينالعانداردىڭ كوپشىلىگى اسكەري ازاماتتىڭ ءسوزىن قولداعان جوق. وسىلايشا داستارحان باسىندا از-كەم پىكىر-تالاس ورناعانىنا كۋا بولدىق.

جالىپ، اسكەري سالادا قىزمەت ەتەتىن قازاق ءتىلدى وفيسەرلەردىڭ ورىستى جاقتاپ، ولاردىڭ قارۋى امەريكانىڭ قارۋىنان كۇشتى ەكەنىن ايتىپ، داۋلاسا كەتۋگە دايار تۇراتىنى جاسىرىن ەمەس.

ەلىمىزدى سىرتقى جاۋدان قورعايدى دەگەن كوپتەگەن اسكەريلەردىڭ وسىلاي ويلايدى. ولارعا ورىستىڭ پروپاگانداسى ءوتىپ كەتكەن. اسكەردەگى «الەمجەتتىك» ولار ءۇشىن قالىپتى دۇنيە. بۇل جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس.

بۇگىندە قازاق اسكەرىنىڭ فورماسى وزگەرگەنىمەن، ىشكى مازمۇنى سول كۇيىندە قالىپ قويعان. مينيستردەن باستاپ، وفيسەرلەردىڭ ءبارى ورىس تىلىندە بۇيرىق بەرۋگە دايار تۇرادى.


كۇنى كەشە عانا قورعانىس ءمينيسترى قازاق تىلىندە ەجىكتەپ ماقال شىعارىپ، حالىقتىڭ سىنىنا ۇشىراعانىنا كۋا بولدىق. بۇگىن ۇلتى قازاق وفيسەرلەرىنىڭ ايەلدەرى پۋتيننەن كومەك سۇراۋدان ارلانبادى. بۇعان كەيبىر وفيسەرلەردىڭ «بەسسمەرتنىي پولك» شەرۋىن وتكىزۋدى قالىپتى دۇنيە سانايتىنىن قوسىڭىز. ال وسىدان قانداي قورىتىندى شىعارۋعا بولادى؟

ءبىزدىڭ اسكەري سالادا قىزمەت ەتەتىن وفيسەرلەردىڭ وي-پايىمىن وزگەرتۋىمىز كەرەك.

ەگەر مۇنداي پروفيلاكتيكالىق شارانى جۇرگىزبەسەك، رەسەي اسكەرى ەلىمىزدىڭ شەتىنەن كىرىپ كەلسە، قازاق وفيسەرلەرىنىڭ ايەلدەرى قولدارىنا گۇل الىپ، قاۋانىشپەن ولاردى قارسى الۋى بەك مۇمكىن.

سوندىقتان اسكەري سالادا يدەولوگيالىق ءىس-شارالاردى كۇشەيتكەن ابزال. اسكەري ەرەجەلەردى قازاق تىلىنە اۋدارىپ قانا قويماي، ولاردىڭ ءبارىن قازاق رۋحتا قايتا جازۋ قاجەت. اسكەريلەردىڭ قولداناتىن كىتاپتارى كوپ ەمەس، ارى كەتسە، ونشاقتى كىتاپ. سولاردىڭ ءبارىن قازاق تىلىندە جازىپ شىعۋىمىز كەرەك. ايتپەسە، مىناداي اسكەر ءبىزدى ۇشپاققا شىعارمايدى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار