"ۋا، ەلباسى – نۇر-اتام،
ءار ءىسىڭدى ۇناتام.
دونالد ترامپپەن دوستاسىپ،
جارقىن اتتى مىنا تاڭ!"
نەمەسە
"قايتارىپ ءابىش اكە كاليماسىن،
قاراتقان قۇبىلاعا قاري باسىن.
اعايىن، ادەپپەنەن ءاز بابانىڭ،
قولدايىق بىزدەر بىرگە داريعاسىن!"، – دەپ جىرلايتىن بالتابەك نۇرعالييەۆتىڭ ولەڭدەرىن الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان شولىپ شىعۋىڭىزعا بولادى، نەگىزىندە.
كۇنى كۇشە ءوز تۋراسىندا، ءوزىنىڭ ۇستانىمى تۋراسىندا بىرنەشە سايتقا سۇحبات بەرگەن بالتابەك بۇل جولى قازاقستاندا مونارحيا قۇرۋدى ۇسىنعان ەكەن. اۆتوردىڭ جەلىدەگى جازباسىن قاز-قالپىندا جاريالاعاندى ءجون كوردىك.
ول نە دەيدى؟
مونارحيالىق بيلىكتىڭ توعىز باسىمدىعى
"مونارحيا دەپ مەملەكەتتىڭ جوعارعى وكىمەت بيلىگى جەكە-دارا، ءبىر عانا بيلەۋشىنىڭ قولىندا بولىپ، ول اكەدەن بالاعا مۇرا رەتىندە قالاتىن ءتۇرىن ايتاتىنىن ءبارىمىز جاقسى بىلەمىز.
مەنىڭ ارمانىم – بولاشاقتا ەگەمەن ەلىمىزدىڭ مونارحيالىق مەملەكەت بولعاندىعى.
نەگە دەيسىز بە؟ مەن ءوز ۇسىنىسىمنىڭ دۇرىستىعىن دالەلدەۋ ءۇشىن مونارحيانىڭ توعىز تيىمدىلىگىن العا تارتامىن:
بىرىنشىدەن، مونارحيا ءبىزدىڭ ماڭگىلىك ەل بولۋىمىزدىڭ كەپىلى بولا الادى.
ەكىنشىدەن، مونارحيا ۇلى ىستەردىڭ ۇيىتقىسى بولىپ جۇرگەن ەلباسىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك تاريحىندا تىندىرىپ كەلە جاتقان ۇلاعاتتى ىستەرىنىڭ وشپەۋىنە جول اشادى.
ۇشىنشىدەن، مونارحيا بولاشاق تاق مۇراگەرىن بالا كەزدەن تاربيەلەپ، ەلدەگى تۇراقتىلىقتىڭ، تىنىشتىقتىڭ، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتىپ، ساياسي توڭكەرىستەردىڭ ورىن الماۋىنىڭ الدىن الادى. تاجىريبە تەكتىلىكپەن جالعاسادى. بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم باستى باعدار بولادى.
«باسقارۋ مەكتەبى» – اتادان بالاعا ومىرلىك ونەگە بوپ سىڭەدى.
«ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ» دەپ قازاق بەكەر ايتپاعان.
تەكتى ەلباسقارۋدىڭ ءتيىمدى تەتىكتەرى – تەك مونارحيادا.
تورتىنشىدەن، مونارحيا جارلىقتىڭ جەدەل ءارى ساپالى ورىندالۋىن قاداعالايدى. تولاسسىز تالقىلاۋلار، تالاستار، ايتىستار-تارتىستار تىيىلادى.
بەسىنشىدەن، مونارحيا مەملەكەتتە ۇزاقمەرزىمدى، ۇستانىمى بەرىك، بەرەكەلى باستامالار مەن جۇيەلى جوبالاردىڭ جۇزەگە اسۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزادى. دەموكراتيالىق جاعدايدا مەملەكەت باسشىسىنىڭ اۋىسۋى ەلدىڭ كوپجىلداردان بەرى ارەڭ قولجەتكىزگەن قاعيدالارىنىڭ وزگەرۋىنە، قوعامدىق احۋالدىڭ قۇبىلۋىنا، رۋحتىڭ قۇلدىراۋىنا، اسىل مۇراتتاردىڭ اداسۋىنا الىپ كەلەدى. «بوراندى كۇنى بەرىلگەن ۋادە تىنىق كۇنى ۇمىتىلادى» دەيدى اعىلشىن اقىنى ۋ.شەكسپير.
التىنشىدان، مونارحيالىق جۇيەدەگى ەل باسشىسىنىڭ مەملەكەت مۇددەسىنەن اۋىتقۋعا، وزگە ماقساتتارعا الاڭداۋعا مۇرشاسى بولمايدى. سەبەبى ول – مەملەكەتتىڭ ءدال ءوزى بولىپ تابىلادى.
جەتىنشىدەن، مونارحيا بيلىك جۇيەسىنىڭ ءبىرتۇتاستىعىن ۇلىقتايدى. مىزعىمايتىن مەملەكەتتىك بيلىك جۇيەسى تەك مونارحيا جاعدايىندا عانا مۇمكىن.
قالعان جاعدايلاردا مەملەكەتتىڭ قۇلاۋى، ءتىپتى قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى باسىم.
سەگىزىنشىدەن، مونارحيا ەلدى مەملەكەت باسىنا بيلىككە قول جەتكىزۋدى عانا ماقسات تۇتقان كورسەقىزار «كولدەنەڭ كوك اتتىنىڭ» كەلۋىنەن قورعايدى.
توعىزىنشىدان، مونارحيا ءبىزدىڭ ەكونوميكالىق تۇرعىدان زور جەتىستىكتەرگە جەتكەن ەڭ دامىعان مەملەكەتتەردىڭ دارا قاتارىنان تابىلۋىمىزعا باستايدى.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نەگىزىن قالاعان تاۋەلسىزدىكتى مونارحيا عانا ماڭگىلىك باياندى ەتپەك"، – دەپ جازعان ەكەن بالتابەك نۇرعالييەۆ.
ال ءسوزىنىڭ سوڭىن اقىن ەكى شۋماق ولەڭمەن تۇيىندەپتى:
مونارحيا – باباسى مەن بالاسى،
مونارحيا – الىپ شىنار اعاشى!
ماڭگى جاسىل، ماڭگى اسىل شىناردىڭ،
قاسيەتىن، تەكتىلىگىن ۇعار كىم؟
وركەن جايىپ، وسسەك بىزدەر بوپ شىنار،
ودان اسقان باقىت، ءسىرا، جوق شىعار؟!"،
قۇرمەتپەن، بالتابەك نۇرعالييەۆ
