1991 مەن 2024 جىلدار ارالىعىندا قازاقستان ۇكىمەتىن 11 ساياساتكەر باسقاردى. ونىڭ ىشىندە تەك كارىم ءماسىموۆ قانا ەكى رەت پرەمەر-مينيستر لاۋازىمىندا وتىردى.

ال قاي پرەمەردىڭ تۇسىندا ءبىزدىڭ ەكونوميكا ورلەدى، قاي ۇكىمەت ۋاقىتىندا كەرىسىنشە قۇلادى؟ جىل سايىن جاڭا تاريحىمىزدىڭ پاراقتارى مولايىپ كەلە جاتقاندىقتان بۇل وتە قىزىق دەرەك. 33 جىل از ۋاقىت ەمەس. دۇنيەجۇزىلىك بانك پەن ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنىپ، كەز-كەلگەن پرەمەر-مينيستردىڭ ەڭ نەگىزگى ناتيجەسى – ىشكى جالپى ءونىمنىڭ ءوسۋ لينياسىن قاراي الامىز. تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن الدىمەن حرونولوگيا، ارتىنان رەيتينگ جاسايىق.

سەرگەي تەرەششەنكو، 1991-1994 جىلدار

سەرگەي تەرەششەنكونىڭ كەزىندە تاۋەلسىزدىكتى ەندى الىپ، ءوندىرىس قيراپ، زاۋىتتار جابىلىپ، زەينەتاقى تولەنبەي، ناعىز توقىراۋعا كەلگەن ەدىك. ەر ازاماتتار ءىشىپ كەتتى. ايەلدەر جۇڭگو سومكەسىن ارقالاپ بازارعا شىقتى. قازاقستان جابايى كاپيتاليزم جانە «چەلنوك» ەكونوميكاسى رەجيمىنە اۋىستى.

تەرەششەنكونىڭ كەزىندە ەكونوميكا ءتورت جىل بويى قاتارىنان قۇلادى. ال قازاقستان تاريحىنداعى ەڭ ۇلكەن قۇلدىراۋ، مينۋس 12 پايىز - 1994 جىلى بولدى.

اكەجان قاجىگەلدين، 1994-1997 جىلدار

قاجىگەلديننىڭ داۋىرىندە جەكەشەلەندىرۋ ەكونوميكاسى باستالدى. قاجىگەلدين ءبىزدى مينۋستان پليۋسكە شىعارعان العاشقى پرەمەر. اكەجان ماعجان ۇلى 1995 جىلى ىشكى جالپى ءونىمدى 8،2 پايىزعا قۇلدىراتتى. ءبىراق 1996 جىلى ەكونوميكانى 0،5 پايىزعا، ال 1997 جىلى 1،7 پايىزعا ءوسىردى. ءبىزدىڭ ەكونوميكالىق جىلنامادا 1996 جىل «ايتەۋىر جاعداي وڭالا باستاعان» ۋاقىت رەتىندە تاريحتا قالدى.

نۇرلان بالعىمبايەۆ، 1997-1999 جىلدار

بالعىمبايەۆتىڭ كەزىندەگى ەكونوميكانىڭ ماكسيمالدى ءوسۋى +2،7 پايىز بولدى. ءبىراق 1998 جىلعى رەسەيدەگى دەفولت قازاقستانعا دا اۋىر ءتيدى. 1998 جىلى ءبىز 1،9 پايىز جوعالتتىق تا، 1999 جىلى جاعدايدى تۇزەدىك.

قاسىم-جومارت توقايەۆ، 1999-2002 جىلدار

قاسىم-جومارت كەمەل ۇلىنىڭ كەزىندە الەمدە مۇناي باعاسى شارىقتادى دا، ىشكى جالپى ءونىم دەرەۋ وسە باستادى. توقايەۆ تاۋەلسىز ەل تاريحىندا ەكونوميكانىڭ ءبىر جىلدىق ءوسۋ قارقىنىن 10 پايىزدان اسىرعان العاشقى پرەمەر بولدى. 2001 جىلى ىشكى جالپى ءونىمنىڭ ءوسىمى 13،5 پايىزدى كورسەتتى. بۇل بۇگىنگە دەيىن جاڭارماعان ابسوليۋتتى رەكورد. سول جىلى ەلىمىز الەم بويىنشا ەڭ تەز بايىعان توپ-10 ەلدىڭ قاتارىنا كىردى.

يمانعالي تاسماعامبەتوۆ، 2002-2003 جىلدار

يمانعالي نۇرعالي ۇلىنىڭ داۋىرىندە الەمدە «قىمبات مۇناي» فازاسى ساقتالىپ تۇردى. تاسماعامبەتوۆ كورسەتكەن ماكسيمالدى ءوسىم 9،7 پايىز بولدى.

دانيال احمەتوۆ، 2003-2007 جىلدار

دانيال كەنجەتاي ۇلىنىڭ ۋاقىتىندا ەكونوميكا ءوزىن جاقسى سەزىندى. ول ءوزىنىڭ ماكسيمالدى ناتيجەسىن 2006 جىلى كورسەتتى. سول جىلى ەكونوميكا 10،7 پايىزعا ءوستى.

كاريم ءماسىموۆ 2007-2012، 2014-2016 جىلدار

كارىم قاجىمقان ۇلىنىڭ ۇكىمەتتى ەكى رەت باسقارعانىن بىلەمىز. العاشقى وتىرىسىندا ول ماكسيمالدى 8،9% ءوسىم، ال ەكىنشى مەرزىمىندە 4،2 پايىز ءوسىم كورسەتتى.

سەرىك احمەتوۆ، 2012-2014 جىلدار

سەرىك احمەتوۆ ءوز ماكسيمۋمىن 2013 جىلى كورسەتتى. سول جىلى ەكونوميكا 6 پايىزعا ءوستى. ءبىراق سەرىك احمەتوۆتىڭ باسقا جەتىستىگى بار. ونىڭ كەزىندە ۇلتتىق قوردىڭ كولەمى 75،2 ميلليارد دوللارعا جەتتى. بۇل مەجەگە ءبىز ودان كەيىن ەشقاشان ىلىنە المادىق. ءقازىر شامامەن 56-57 ميلليارد دوللارمەن وتىرمىز.

باقىتجان ساعىنتايەۆ، 2016-2019 جىلدار

باقىتجان ءابدىر ۇلىنىڭ ۋاقىتىندا قازاقستان «ورتا تابىس تۇزاعىنا» ءتۇسىپ قالدى. ياعني ەكونوميكا ءوسۋى 5 پايىزدان اسا المايتىن جاعدايعا جەتتىك. ونىڭ ماكسيمالدى ناتيجەسى 2019 جىلى – 4،5 پايىز ءوسىم بولدى.

اسقار مامين، 2019-2022 جىلدار

2020 جىلعا دەيىن (پاندەميا) قازاقستان ەكونوميكاسى سوڭعى رەت 1998 جىلى قۇلاعان بولاتىن. سول ۋاقىتتان بەرى تەك قانا ۇزدىكسىز ءوسىپ كەلدى. مامين ەكونوميكانىڭ قۇلاۋىن كورسەتكەن ءتورتىنشى پرەمەر. تەرەششەنكو داۋىرىندە (1991-1994) ەكونوميكا سول ءتورت جىل قاتارىنان قۇلاپ كەلدى. قاجىگەلديننىڭ كەزىندە ءىجو 1995 جىلى (-8،2%) قۇلادى. نۇرلان بالعىمبايەۆتىڭ كەزىندە 1998 جىلى ەكونوميكامىز -1،9 پايىزعا قۇلدىراعان. ال اسقار مامين داۋىرىندە 2020 جىلى ەكونوميكا 2،5 پايىزعا قۇلادى. ال 2021 جىلى كەرىسىنشە 4،3 پايىزعا ءوستى. ماميننىڭ ماكسيمالدى ناتيجەسى 4،3 پايىز بولدى.

ءاليحان سمايىلوۆ، 2022-2024 جىلدار

ءاليحان اسحان ۇلى پوستكريزيستىك كەزدە كەلدى دە، ەكونوميكانى قۇلاتقان جوق. 2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكا 3،2%، ال 2023 جىلدىڭ ناتيجەسىندە ەكونوميكا ءوسىمى 5،1% كورسەتتى. ماكسيمالدى ناتيجە – 5،1%.

ال ەندى، قازاقستان ەكونوميكاسىن بارىنشا وسىرگەن پرەمەرلەر رەيتينگى:

1. قاسىم-جومارت توقايەۆ – 13،5%
2. دانيال احمەتوۆ – 10،7%
3. يمانعالي تاسماعامبەتوۆ – 9،7%
4. كارىم ءماسىموۆ – 8،9%
5. سەرىك احمەتوۆ – 6%
6. ءاليحان سمايىلوۆ – 5،1%
7. باقىتجان ساعىنتايەۆ – 4،5%
8. اسقار مامين – 4،3%
9. نۇرلان بالعىمبايەۆ – 2،7%
10. اكەجان قاجىگەلدين – 1،7%
11. سەرگەي تەرەششەنكو – مينۋس 12%