جاقىندا قاڭتار وقيعاسى كەزىندە ىشكى ىستەر مينيسترلىگىن باسقارعان ەرلان تۇرعىمبايەۆ ۇستالدى. ال باس پروكۋراتۋرا 2022 جىلعى قاڭتارداعى وقيعالارعا بايلانىستى قىلمىستىق ىستەردى ءالى دە تەرگەپ جاتقانىن جاريا ەتتى. ساراپشىلار قاڭتار شىندىعى 2 جىلدا قانشالىق اشىلدى دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەردى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

ءماجىلىس دەپۋتاتى ايدوس سارىمنىڭ پىكىرىنشە، بۇل وقيعاعا قاتىستى شىندىق ءالى دە اشىلا تۇسەدى.

"قاڭتار شىندىعى ءالى اشىلعان جوق، اشىلا تۇسەدى. قاڭتار وقيعاسىنا دەيىن ءبىر جىل بۇرىن اقش-تا ءماجىلىستى جاۋلاپ الۋ ارەكەتى بولعان ەدى. مىسال ءۇشىن سونىڭ سوتتارى ءالى ءجۇرىپ جاتىر. ترامپقا ءالى كۇنگە دەيىن ايىپ تاعىلايىن دەپ جاتىر. ەرتە مە، كەش پە، سول سوتتىڭ بولاتىنى انىق. سول سياقتى تۇتقىنعا تۇسكەن ادامدار ۋاقىت وتە جان-جاعىن ويلانا باستايدى. ولارمەن تەرگەۋشىلەردىڭ جۇمىستارى جالعاسىپ جاتادى. "شىنىمدى ايتسام، مەن كىنالى ەمەسپىن، ماعان مىناداي تاپسىرما كەلىپ ەدى" دەگەندەي قوسىمشا اقپارات بەرۋى مۇمكىن. ادۆوكاتتارى بار، اعايىن-تۋىسى بار، ادام قاپاسقا تۇسكەن سوڭ "نەگە مەن عانا جاۋاپ بەرۋىم كەرەك، نەگە مىنالار جاۋاپ بەرمەيدى" دەپ نەشە ءتۇرلىنى ويلايدى عوي.

مەنىڭ ويىمشا، ءالى تولىققاندى شىندىعىن اشىپ بىتكەن جوقپىز، وعان دا ۋاقىت كەرەك. ءبىراق وسىنداي وقيعالاردىڭ، وسىنداي فاكتىلەردىڭ تۇپكىلىكتى ۇلكەن جيىنتىعى ۇلكەن ءبىر شىندىقتى اشادى"، - دەدى ول "حالىق ۇنىنە".

دەپۋتات ابزال قۇسپان دا قاڭتارعا قاتىستى تەرگەۋلەر بىرنەشە جىلعا سوزىلادى دەگەن پىكىردە.

"قاڭتار شىندىعى اشىلدى دەپ ايتقان دا دۇرىس ەمەس. قاڭتارعا قاتىستى لاۋازىم يەلەرىنىڭ بارلىعى ۇستالىپ بولدى دەپ ايتۋ دا شىندىققا سايكەس كەلمەيدى. وعان ناقتى ءبىر مىسال كەلتىرەيىن. قاڭتارعا قاتىستى 5500-دەن اسا قىلمىستىق ءىس تىركەلدى، ال سوتقا كەتكەن قىلمىستىق ىستەردىڭ سانى 500ء-دىڭ توڭىرەگىندە عانا. ياعني بارلىق قىلمىستىق ءىستىڭ ون پايىزىنا دا جەتپەيدى.

سوندىقتان، بىرىنشىدەن، تۇرعىمبايەۆپەن شەكتەلمەيدى. ەكىنشىدەن، قاڭتار شىندىعى تولىق اشىلدى دەپ ايتۋعا بولمايدى. بۇل - ءالى بىرنەشە جىلعا سوزىلۋى مۇمكىن جاعداي. كەم دەگەندە 238 ادام كوز جۇمدى دەپ وتىرمىز. 1 قىلمىستىق ءىستى اشۋ كەيدە بىرنەشە جىلعا سوزىلاتىن جاعدايلار بولادى. بارلىعىنىڭ نۇكتەسىن قويۋ ءۇشىن وتە كوپ ۋاقىت كەرەك بولادى. ءالى بىرنەشە جىلعا سوزىلسا دا تاڭعالمايمىن"، - دەدى دەپۋتات.

ال دەپۋتات جارقىنبەك امانتايدىڭ سوزىنشە، شەندى قىزمەتتە وتىرعانداردىڭ اراسىندا قاڭتارعا قاتىسى بارلار تابىلۋى دا مۇمكىن.

"قاڭتار وقيعاسى ءبىر كۇندە دايىندالعان دۇنيە ەمەس قوي. سوندىقتان ونىڭ اشىلۋىنا دا ۋاقىت كەرەك بولادى. جاسىرىن، كولەڭكەدە، شىمىلدىقتىڭ ارتىندا تۇرىپ ارەكەت جاساعاندار دا بار. سوندىقتان ونىڭ ءبارىن ايقىنداۋ ءبىر كۇننىڭ، ءبىر جىلدىڭ شارۋاسى دەپ ويلامايمىن. ۋاقىت وتكەن سايىن اشىلا تۇسەدى. ونىڭ ۇستىنە ءالى دە بيلىكتىڭ تارماقتارىندا ءدال وسى وقيعالارعا قاتىستى ادامداردىڭ بولۋى ىقتيمال"، - دەدى ءماجىلىس دەپۋتاتى.

ءماجىلىس دەپۋتاتى ەدىل جاڭبىرشين تۇرعىمبايەۆتىڭ ۇستالۋى جاڭا ادامداردىڭ ۇستالۋىنا دا اسەر ەتۋى مۇمكىن ەكەنىن مالىمدەدى.

"قىلمىستى زەرتتەۋ، بولعان وقيعالاردى تەرگەۋ كەزىندە جاڭا فيگۋرالار پايدا بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان وعان تاڭعالۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. سەبەبى قاڭتار وقيعاسى كەزىندە بۇل كىسى ىشكى ىستەر ءمينيسترى بولدى عوي. جاڭا فاكتىلەر پايدا بولۋى مۇمكىن. جاڭا ماتەريالدار پايدا بولۋى مۇمكىن. ەرتەڭ ول كىسىنى تەرگەگەن كەزدە باسقا فيگۋرالار شىعۋى مۇمكىن"، - دەدى ول.

ال دەپۋتات ەرمۇرات باپي تۇرعىمبايەۆتىڭ ايىبى نەدە ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ بەردى.

"تۇرعىمبايەۆ قاڭتار وقيعاسىنىڭ كىندىگى ەمەس، ءبىراق بەلگىلى ءبىر جاۋاپتى تۇلعا دەپ ەسەپتەيمىن. سەبەبى قاڭتار وقيعاسى كەزىندە وبلىستىق پوليسيا دەپارتامەنتتەرىنىڭ بارلىعى وزدەرىنىڭ جۇمىس ورىندارىن تاستاپ كەتىپ قالۋى - ۇلكەن قىلمىس. ولاردىڭ كەتىپ قالۋىنا كوماندا بەرگەن - تۇرعىمبايەۆ. وسى تۇرعىدان ول سول كەزدىڭ وزىندە جازاعا تارتىلۋى كەرەك ەدى. ءبىراق كەش بولسا دا ونى قاماۋعا الۋ قاڭتارعا قاتىستى ادىلەتتىلىكتىڭ ۇلكەن ءبىر بەلگىسى دەپ ويلايمىن. ءبىراق قاڭتاردىڭ ماسەلەسى مۇنىمەن بىتكەن جوق. قاڭتاردىڭ ماسەلەسى قازاقستاندا ۇزاققا سوزىلاتىن پروسەسس بولادى دەپ ويلايمىن"، - دەدى ساياساتكەر.

ايتا كەتەيىك، 29 ساۋىردە اۋىر زارداپتارعا اكەپ سوققان بيلىك پەن لاۋازىمدىق وكىلەتتىگىن اسىرا پايدالانعانى ءۇشىن (قىلمىستىق كودەكستىڭ 362-بابى 4-بولىگى) بۇرىنعى ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمبايەۆ ۇستالعان بولاتىن. 

"قىلمىستىق ىستە مەملەكەتتىك قۇپيا مالىمەتتەر بولۋىنا بايلانىستى سوتالدى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ باسقا دەرەكتەرى جاريالانبايدى"، - دەدى پروكۋراتۋرا وكىلدەرى.

ال استانا قالاسىنىڭ مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى 30 ساۋىردە بۇرىنعى ىشكى ىستەر ءمينيسترى تۇرعىمبايەۆقا قاتىستى ەكى اي مەرزىمگە "كۇزەتپەن ۇستاۋ" تۇرىندەگى بۇلتارتپاۋ شاراسىن سانكسيالادى.