تاريحقا كوز جۇگىرتسەك، جاپونيا مەن رەسەي اراسىنداعى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناس ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىنەن-اق شيەلەنىسە باستادى.
ەكى ەل سوعىستان كەيىن دە كۋناشير، شيكوتان، يتۋرۋپ جانە حابوماي ارالدارىنا قاتىستى بەيبىت كەلىسىم-شارت جاساسقان جوق.
الايدا، 1956 جىلى كسرو مەن جاپونيا بىرىككەن دەكلاراسياعا قول قويىپ، ماسكەۋ حابوماي جانە شيكوتان ارالدارىن جاپونياعا بەرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋعا كەلىسەدى. ال قالعان ەكى ارالدىڭ تاعدىرى تۋرالى ءالى كۇنگە ءسوز بولعان جوق.
بۇل ارال داۋى ءقازىر دە ءورشىپ تۇر. 2018 جىلدىڭ قاراشا ايىندا سينگاپۋرداعى پۋتين مەن ابە كەزدەسۋىنەن كەيىن قايتا جانداندى.
جاپونيا 2022 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ وڭتۇستىك كۋريل ارالدارىنىڭ ەگەمەندىگىن قالپىنا كەلتىرۋگە بار كۇشىن سالۋعا شەشىم قابىلداۋعا كىرىستى.
ۋكراينا قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ۇرىس دالاسىنداعى العاشقى جەتىستىكتەرىنەن كەيىن جاپونيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى «ديپلوماتيانىڭ كوگىلدىر كىتابىن» شىعاردى دەپ جازادى وسى ورايدا Dalainside تەلەگرام ارناسى.
مۇندا تالاي ۋاقىتتان بەرى داۋلى ماسەلەگە اينالىپ، رەسەيدىڭ ۋاقىتشا باسىپ العان يتۋرۋپ، كۋناشير، حابوماي جانە شيكوتان ارالدارى جاپونياعا تيەسىلى اۋماق ەكەنى العاش رەت جازىلدى.
رەسمي كرەملدىڭ الاڭداۋشىلىعى ۇدەي باستادى.
ءتىپتى، «جاپون ۇكىمەتى دامۋدىڭ بەيبىت جولىن اتتاپ ءوتىپ، قاتەلىك جىبەرىپ وتىر» دەگەن پىكىر دە ءبىلدىردى. وسى ساتتەن باستاپ توكيو مەن ماسكەۋ اراسىنداعى ساياسي قارىم-قاتىناس ءىس جۇزىندە توقتاتىلدى. ءبىراق وعان دەيىن بۇرىنعى پرەمەر-مينيستر سيندزو ابە پۋتينمەن 27 رەت كەزدەسكەنىن ايتا كەتكەن ءجون.
2022 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ سوڭىندا جاپونيا ءۇش نەگىزگى قاۋىپسىزدىك قۇجاتىنا تۇبەگەيلى تۇزەتۋ ەنگىزدى.
بۇل قۇجاتتار – ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ستراتەگياسى، ۇلتتىق قورعانىس ستراتەگياسى جانە قورعانىس قۇرىلىسىنىڭ جوسپارى.
اتاپ ايتقاندا، تاياۋ جىلدارى جاپونيا قورعانىس شىعىندارىن ەكى ەسەگە، ياعني ءجىو-نىڭ 2%-ىنا دەيىن كوبەيتىپ، جىلىنا 320 ملرد دوللارعا (الەمدە اقش پەن قىتايدان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىنعا) جەتكىزۋدى جوسپارلادى.
كيۋسيۋ جانە حوكايدۋ ارالدارىنا راديۋسى 1000 شاقىرىمعا جەتەتىن گيپەردىبىستىق زىمىراندار، سونداي-اق باسقا دا ارالدارعا راديۋسى 3000 شاقىرىمعا دەيىنگى زىمىراندار ورنالاستىرىلادى.
وسىلايشا، العاش رەت جاۋدىڭ تويتارىسىن قايتارۋ ءۇشىن الدىن الا سوققى بەرۋگە بولاتىنىن دا مەڭزەپ وتىر. ول ءۇشىن «ۇشقىشسىز ۇشاتىن درونداردى ورنالاستىرۋ باعدارلاماسىنا» 1 ترلن يەن بولمەك.
شىن مانىندە، جاپونيا 2022 جىلى بەيرەسمي تۇردە AUKUS (اۆستراليا، ۇلىبريتانيا، اقش) ءۇش جاقتى اسكەري ايماقتىق ءبىلىم اليانسىنا كىرگەن بولاتىن. بۇل وقيعا تىنىق مۇحيتى كەڭىستىگىن ايتارلىقتاي تەپە-تەڭدىكتە ۇستايدى دەلىندى.
الايدا، ماسكەۋ ادەتتەگىدەي ءوز پىكىرىن سپيكەرلەرى مەن ءتيىستى مينيسترلەرىنىڭ اۋزىنا سالۋ ارقىلى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندە جاپونيانىڭ ميليتاريزاسيا تۋرالى ماسەلەنى ۇزىلدى-كەسىلدى قوزعاماۋى ءۇشىن «قورقىتۋ» ارەكەتىنە بارادى. ءتىپتى، قيىر شىعىستىڭ شىعىس جاعالاۋىندا ءوزىنىڭ اسكەري قاقتىعىسىن ۇلعايتۋى مۇمكىن ەكەنى جونىندە دە استارلى مالىمدەمە جاسايدى. ءبىراق ماسكەۋدىڭ كەزەكتى بوس ساندىراعىنا ەشكىم ءمان بەرمەگەن سياقتى. سەبەبى، رەسەيدىڭ مۇنى تاجىريبەدە جۇزەگە اسىرۋىنا رەسۋرسى دا جەتكىلىكسىز ەكەنىن ءبارى ءبىلدى.
جاپونيا كەلەسى G-7 سامميتىنە ءتوراعالىق ەتۋگە قۇلشىنىپ وتىر.
ءقازىردىڭ وزىندە مەملەكەتتىڭ ۇستانىمىن جەتكىزگەن پرەمەر-مينيستر فۋميو كيشيدا رەسەيگە قارسى سانكسيالاردى كۇشەيتۋدى قولدايتىنىن جاريا ەتتى.
سونىمەن قاتار، جاپونيا ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى 9-13 قاڭتار ارالىعىندا كانادا، فرانسيا، يتاليا، ۇلىبريتانيا جانە اقش-قا جاساعان ستراتەگيالىق ساياسي ساپار بارىسىندا ءبىرقاتار كەلىسىمگە، سونىڭ ىشىندە اسكەري سيپاتتاعى ماڭىزدى قۇجاتقا قول قويدى.
بۇل تۇرعىدا رەسمي توكيو 2023 جىلدى قازىرگى زامان تاريحىنداعى بەتبۇرىس جىلى دەپ اتاپ وتىر. ياعني، اگرەسسياسى باسىم رەسەيدىڭ حالىقارالىق-قۇقىقتىق ءتارتىپتى بۇزۋىنا جول بەرمەۋ كەرەكتىگىنە كۇش سالاتىنىن اشىق مالىمدەدى. ال بۇل كەزدە پۋتين اكىمشىلىگى جاپونيامەن اراداعى ۇدەپ بارا جاتقان قاقتىعىستى بولدىرماۋعا بار كۇش-جىگەرىن سالۋدا.
كرەمل توكيونىڭ حالىقارالىق قادامدارىن «اقش-تىڭ ساياسي تاپسىرىسى» دەپ اتاعانىمەن قويماي، جاپونيانى قىتايعا قارسى قويۋعا تىرىسىپ الەك.
ال، رەسمي بەيجىڭ سالقىنقاندىلىقتى ساقتاپ، سابىرلىلىق تانىتۋدا. سەبەبى، جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى ەكى ازيالىق جولبارىس اراسىنداعى ىقتيمال قاقتىعىس وڭتۇستىك كۋريل ارالدارىنا قاتىستى ەمەس، تايۆان داعدارىسى اياسىندا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن جاقسى بىلەدى.
