پۋتين؟ دونەسكى مەن لۋگانسكىنى مويىندامايمىز – ەردوعان

Dalanews 22 اقپ. 2022 13:01 640

ەردوعان ۋكراينانىڭ دونەسكى مەن لۋگانسكى وڭىرلەرىن تاۋەلسىز دەپ تانىعان كرەملدىڭ شەشىمىن سىنعا الدى دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

تۇركيا پرەزيدەنتىنىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي ماسەلەنى تارازىعا تارتپاس بۇرىن تاراپتار ونىڭ سالدارى قانداي بولارىن ساراپقا سالۋى كەرەك ەدى.

"كرەملدىڭ ۇيعارىمىمەن كەلىسپەيمىز. مۇنداي شەشىم قابىلداۋ اقىلعا سىيمايدى. تاراپتار حالىقارالىق قۇقىقتى تابانعا تاپتاماۋى ءتيىس"، – دەدى ەردوعان.

تۇركيا پرەزيدەنتىنىڭ پوزيسياسىن ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كەڭىنەن تارقاتىپ، ارنايى مالىمدەمە جاسادى.

مينيسترلىك دونەسكى مەن لۋگانسكىنى كييەۆتەن ءبولىپ الىپ، تاۋەلسىز دەپ تانىعان كرەمل ارەكەتى مينسكى كەلىسىمشارتىنا قايشى ەكەنىن ەسكە سالدى.

"رەسەي بيلىگى وسى ارقىلى ۋكراينانىڭ ساياسي جانە تەرريتوريالىق تۇتاستىعىنا تۇمسىق تىعىپ وتىر"، – دەپ اتاپ ءوتتى ۆەدومستۆو وكىلى. 


ەردوعاننىڭ اتاپ وتكەنىندەي تۇركيا كرەملدىڭ شەشىمىن نازارعا الىپ، شۇعىل تۇردە قاۋىپسىزدىك شارالارىن كۇشەيتۋى كەرەك.

"قارا تەڭىزبەن شەكتەسەتىن ەل رەتىندە مۇنداي قاۋىپ-قاتەردىڭ الدىن-الاتىن ءىس-شارالاردى قابىلداۋىمىز قاجەت. بۇل باعىتتاعى جۇمىستى جۇردەكتەتۋگە مۇددەلىمىز. ءبىز ءوز باعىتىمىزدان تايماي، قارا تەڭىزدەگى ىقپالىمىزدى جوعالتپاۋعا كۇش سالامىز"، – دەدى تۇركيا باسشىسى.

بۇعان دەيىن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيي بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىن وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىس بىلدىرگەن. "ونىڭ قۇرامىنا ۋكراينا، گەرمانيا جانە تۇركيا كىرۋى ءتيىس"، – دەگەن ەدى زەلەنسكيي.

ەردوعان ۋكراينا پرەزيدەنتىنىڭ يدەياسىن قولداپ وتىر. "ءبىز بۇل باستامانى قۇپتايمىز. جيىنعا قاتىسىپ، ءوز ويىمىزدى ورتاعا سالۋعا ءازىرمىز"، – دەيدى ول.

زەلەنسكييدىڭ پىكىرىنشە، الەمدىك قاۋىمداستىق تاراپىنان ۋكراينانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك بەرىلۋى ءتيىس. باتىس پەن رەسەيدىڭ ورتاسىندا ىركىلىپ قالعان كييەۆ ناتو قۇرامىنا كىرگەنگە دەيىن، بۇۇ -عا ارقا سۇيەپ، ۇيىمنىڭ رەسەي اگرەسسياسىنا تەجەۋ بولارىنا سەنەدى.

...


رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين 21 اقپاندا تىكەلەي ەفيردە سويلەگەن سوزىندە ماسكەۋ ۋكراينا شىعىسىنداعى رەسەيشىل جىكشىل مەملەكەتتەردىڭ تاۋەلسىزدىگىن مويىندايدى دەپ مالىمدەدى.





وسىدان كەيىن تەلەكانال ارقىلى "دونەسك حالىقتىق رەسپۋبليكاسى" جانە "لۋگانسك حالىقتىق رەسپۋبليكاسىنىڭ" تاۋەلسىزدىگىن مويىنداۋ جونىندە قۇجاتقا قول قويىلعانىن كورسەتتى.

پۋتين ۋكراينانى "لەنين قۇرىپ بەرگەن" رەسەي وبلىستارىنان قۇرالعان تاريحى جوق مەملەكەت دەپ اتادى. ەگەر "بولشيەۆيكتەر قۇرىپ بەرگەن ۋكراينا ناعىز دەكوممۋنيزاسيانى قالاسا، رەسەي ونى جاسايدى" دەدى رەسەي پرەزيدەنتى.

پۋتين سوزىندە سوۆەت وداعى قۇلاعاننان كەيىن ۇلتتىق مەملەكەتتەردى ۇلتشىلدار باسىپ العانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، ماسكەۋ سوعان قاراماستان كييەۆپەن قارىم-قاتىناستى جالعاستىردى، ءبىراق بۇل ءۇشىن سىي-قۇرمەتكە بولەنبەدى.

پۋتين ۋكراينانى رەسەيگە ءقاۋىپ توندىرەتىن مەملەكەت دەپ مالىمدەدى. ول ۋكراينا ءقازىر "قۋىرشاق رەجيمدەردىڭ كولونياسى" بولىپ تۇرعانىن ايتىپ، وسى ءۇشىن ءبىزدىڭ ەلگە اياق استىنان ءقاۋىپ ءتونۋى مۇمكىن دەدى.


"ەگەر مۇنى ءبىزدىڭ اتا-بابامىز ەستيىن بولسا، بۇعان سەنبەس ەدى. ءبىز دە سەنگىمىز كەلمەيدى"،- دەدى پرەزيدەنت. ونىڭ سوزىنشە، ۋكراينا ناتو-عا كىرگەن جاعدايدا، گيپەردىبىستى زىمىراندار 5 ءمينوت ىشىندە رەسەيگە جەتۋى مۇمكىن.

"وسىعان بايلانىستى دونەسك حالىقتىق رەسپۋبليكاسى مەن لۋگانسك حالىقتىق رەسپۋبليكاسىن مويىنداۋ قاجەت دەپ سانايمىن" دەپ مالىمدەپ، فەدەراسيا كەڭەسىن ءتيىستى قۇجاتتارعا قول قويۋعا شاقىردى.

جىكشىل رەسپۋبليكالار 2014 جىلدىڭ كوكتەمىندە ءوزىن-وزى جاريالاعان. رەسەي ول كەزدە مويىنداماعان. ءبىراق ۋكراينانىڭ ايتۋىنشا، رەسەي جىكشىلدەردە استىرتىن اسكەري كومەك كورسەتىپ كەلگەن.

ناتيجەسىندە جىكشىلدەر لۋگانسك جانە دونەسك وبلىستارىنىڭ ايماعىن باقىلاۋعا الدى.

...


اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەن "دحر" مەن "لحر" جىكشىل ايماقتارىنا سانكسيا سالدى. جارلىق اق ءۇيدىڭ سايتىندا جاريالاندى.





قۇجات اقش ازاماتتارىنا "دحر" مەن "لحر" ەكونوميكاسىنا ينۆەستيسيا قۇيۋعا تىيىم سالادى. بۇعان قوسا، جىكشىل ايماقتارعا اقش-تان تاۋار ەكسپورتتاۋعا بولمايدى. سونىمەن بىرگە، "دحر" مەن "لحر"-دە جۇمىس ىستەگىسى كەلگەن كەز كەلگەن ادامعا سانكسيا سالىنۋى مۇمكىن.

ۋكراينانىڭ ەكى جىكشىل ايماعىنا قاتىسى بار مۇلىك اقش-قا تۇسكەن جاعدايدا، ول بىردەن بۇعاتتالادى.

اقش-تىڭ بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندەگى تۇراقتى وكىلى ليندا توماس-گرينفيلد شۇعىل جينالىستا سويلەگەن سوزىندە پۋتين "مينسك كەلىسىمىنىڭ تۇگىن قالدىرمادى" دەپ مالىمدەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ماسكەۋ رەسەي يمپەرياسىنىڭ سوۆەت وداعىنا دەيىنگى 100 جىل بۇرىنعى ايماقتارىن قايتارعىسى كەلەتىنىن مالىمدەدى.

"پۋتين الەمدى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جوق، يمپەريالار باسقارعان ۋاقىتقا كەرى شەگەرگىسى كەلەدى. ءبىراق الەم ىلگەرى جىلجىپ كەتتى. ءقازىر 1919 جىل ەمەس، 2022 جىل"، – دەپ مالىمدەدى توماس-گرينفيلد.


شۇعىل جينالىستى وتكىزۋدى ۋكراينا، فرانسيا جانە ەۋرووداق سۇراعان. بۇعان رەسەيدىڭ "دحر" مەن "لحر" ايماقتارىن تاۋەلسىز ەل دەپ مويىنداۋى سەبەپ بولدى. 22 اقپاندا تۇندە مۇنداي جوبا مەملەكەتتىك دۋما ماقۇلداۋىنا جولداندى.





https://dalanews.kz/news/73731-prezident-qauipsizdik-kengesining-shug

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار