مەملەكەت باسشىسىنىڭ «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا بەرىلگەن تاپسىرمالارىن ورىنداۋ اياسىندا ۇكىمەت ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ، وتاندىق ءوندىرىستى ىنتالاندىرۋ جانە وفتەيك-كەلىسىمشارتتار جۇيەسىن تولىق ىسكە قوسۋ بويىنشا ءبىرقاتار جۇيەلى شارالار قابىلدادى.
ۇكىمەت بيىل وڭدەۋ ونەركاسىبىن دامىتۋ ءۇشىن زاڭنامانى جەتىلدىرۋ، اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتۋ، جەڭىلدەتىلگەن قارجىلاندىرۋدى ءبولۋ جانە وتاندىق ءوندىرىستى ىنتالاندىرۋدىڭ جاڭا قۇرالدارىن ەنگىزۋ جونىندە شارالار قابىلدادى. ماشينا جاساۋ، مۇناي حيمياسى، مەتالداردى تەرەڭ وڭدەۋ جانە اۆتوموبيل جاساۋ سياقتى كەلەشەگى بار سالالارعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.
سونىڭ ناتيجەسىندە جارتىجىلدىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا اتالعان سەكتوردا جيىنتىق كورسەتكىشى 105،1% بولاتىن وڭ ديناميكا بايقالادى. جىو-گە قوسقان ۇلەسى بويىنشا وڭدەۋ ونەركاسىبى بۇگىندە تاۋ-كەن ءوندىرىسى مەن ساۋدادان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندى ساقتاپ وتىر – 13،3%.
زاڭناماداعى وزگەرىستەردىڭ ارقاسىندا وڭدەۋ ونەركاسىبى كاسىپورىندارى مەن ءىرى تاۋ-كەن ءوندىرىسى كومپانيالارى باستاپقى اليۋمينيي مەن مىس شيكىزاتىن ىشكى قايتا وڭدەۋدى قامتاماسىز ەتەتىن 25 كەلىسىمگە قول قويدى.
ماسەلەن، 2023 جىلى اليۋمينيي وڭدەۋ كولەمى 51 مىڭ توننانى قۇرادى، بۇل 2022 جىلمەن سالىستىرعاندا 20%-عا جانە 2021 جىلمەن سالىستىرعاندا 70%-عا ارتىق. 2024 جىلى قايتا وڭدەۋدى 72 مىڭ تونناعا دەيىن جەتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
اباي وبلىسىندا جاڭا مىس بالقىتۋ زاۋىتىنىڭ جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. ءىرى كاسىپورىندى ىسكە قوسۋ شەڭبەرىندە 2029 جىلعا دەيىن مىس ءوندىرۋ كولەمىن 450 مىڭنان 750 مىڭ تونناعا دەيىن ۇلعايتۋ جوسپارلانعان.
«Qarmet» ج ش س كەڭەيتۋ جانە ارنايى ماقساتتاعى بولات ءوندىرۋ («كازاحستال») بويىنشا جاڭا جوبالاردى ىسكە قوسۋ ەسەبىنەن بولات ءوندىرىسىن 10 ملن تونناعا دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. سونىمەن قاتار ERG كومپانياسى BAOWU Steel كومپانياسىمەن بىرلەسىپ رۋدنىي قالاسىندا ىستىق بريكەتتەلگەن تەمىر ءوندىرىسىن ىسكە قوسۋدى كوزدەپ وتىر. تەمىر كەنى شيكىزاتىن تەرەڭدەتىپ وڭدەۋ بولات ءوندىرىسى ءۇشىن 100% شيكىزات بازاسىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ماشينا جاساۋ سالاسىندا تەمىرجول كلاستەرىن ودان ءارى دامىتۋ جوسپارلانىپ وتىر، جۇمىس ىستەپ تۇرعان وندىرىستەردە تەمىرجول كولىگى مەن ماگيسترالدى جولدارعا ارنالعان ونىمدەردىڭ تولىق جەلىسىن: ۇساق بۇيىمداردان باستاپ جارتىلاي اشىق جۇك ۆاگوندارىنا دەيىن يگەرۋ كوزدەلگەن. وسى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ 2030 جىلعا قاراي تەمىرجول ماشيناسىن جاساۋداعى لوكاليزاسيا دەڭگەيىن 50%-عا دەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مۇناي-گاز ماشيناسىن جاساۋدا سورعىلار مەن كومپرەسسورلارعا، كراندارعا، كلاپاندارعا، ۆەنتيلدەرگە، قۇبىرلارعا ارنالعان ارماتۋرالار، باكتار مەن سيستەرنالارعا ارنالعان بولشەكتەر ءوندىرىسى جولعا قويىلعان. تاياۋ ارادا بەكىتۋ ارماتۋراسى، سورعى، كومپرەسسورلى جانە گيدروسيكلوندى جابدىقتار، بۇراندالى سورعى جۇيەلەرى ءوندىرىسى ىسكە قوسىلادى جانە مۇناي-گاز جابدىقتارى ءوندىرىسى كەڭەيتىلەدى.
اۆتوموبيل جاساۋدا كولىك قۇرالدارىن قۇراستىرۋدىڭ نەعۇرلىم كۇردەلى دەڭگەيىنە كەزەڭ-كەزەڭىمەن كوشۋ قولعا الىنعان. اۆتووندىرۋشىلەر 2027 جىلعا قاراي شاعىن توراپتى قۇراستىرۋ (CKD) ۇلەسىن جالپى ءوندىرىس كولەمىنىڭ 50%-نا دەيىن بىرتىندەپ جەتكىزۋ مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋدا. اۆتوكومپونەنتتى بازانى دامىتۋ شەڭبەرىندە قوستاناي مەن الماتى قالالارىنىڭ شاعىن ونەركاسىپتىك ايماقتارىندا ورىندىقتار، پلاستيك بولشەكتەر مەن مۋلتيمەديالىق جۇيەلەر ءوندىرۋ جوبالارى ىسكە اسىرىلۋدا.
قۇرىلىس يندۋسترياسىندا وتاندىق وندىرۋشىلەر بۇگىندە ىشكى نارىقتىڭ بازالىق قۇرىلىس ماتەريالدارىنا دەگەن قاجەتتىلىگىن جابادى: بەتون بويىنشا – 100%، سەمەنت بويىنشا – 93،7%، قۇرعاق قۇرىلىس قوسپالارى بويىنشا – 98،3%. 2029 جىلعا دەيىن 170 جاڭا جوبانى، ونىڭ ىشىندە سانفايانس، ەدەن جابىندارى، تالشىقتى سەمەنت پانەلدەرى، تۇسقاعازدار، كەراميكا پليتكالارى، قاپتاۋ كىرپىشتەرى، جىلۋ وقشاۋلاعىش، شاتىر جانە قاسبەتتىك ماتەريالدار ءوندىرىسىن ىسكە اسىرۋ جوسپارلانۋدا. بۇل قۇرىلىس يندۋسترياسىنداعى جەرگىلىكتى قامتۋ ۇلەسىن 85%-عا دەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ساران قالاسىنداعى «Silk Road Electronics» ج ش س جۇمىس ىستەپ تۇرعان كاسىپورنى بازاسىندا قىتايلىق HKC Corporation كومپانياسى جانە وڭتۇستىككورەيالىق Samsung Electronics سياقتى جاڭا ينۆەستورلاردى تارتۋ ەسەبىنەن تۇرمىستىق تەحنيكا ءوندىرىسىن ۇلعايتۋ جۇمىسى جالعاسۋدا.
كاسىپورىنداردىڭ ينفراقۇرىلىمعا كەڭىنەن قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ارنايى ەكونوميكالىق جانە يندۋستريالىق ايماقتاردىڭ قىزمەتى جەتىلدىرىلۋدە. بيىلعى ءى جارتىجىلدىق قورىتىندىسى بويىنشا قابىلدانعان زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر شەڭبەرىندە وڭ ناتيجەلەر بار.
ماسەلەن، وسى جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ اەا قاتىسۋشىلارىنا جەڭىلدىكتەر بەرۋ «ينۆەستيسيالار نەعۇرلىم كوپ بولسا – سوعۇرلىم كوپ جەڭىلدىك بولادى» قاعيداتى بويىنشا سالىنعان ينۆەستيسيالارعا بايلانىستى سارالانعان تۇردە جۇرگىزىلەدى. بۇل ءتاسىل جوعارى قوسىلعان قۇنى بار كاپيتالدى قاجەت ەتەتىن، يننوۆاسيالىق وندىرىستەردى تارتۋدى ىنتالاندىرادى.
اەا قىزمەتىنىڭ باسىم تۇرلەرىنىڭ تىزبەسىن كەڭەيتۋ جانە وڭدەۋ ونەركاسىبى كاسىپورىندارىنىڭ سانىن كوبىرەك تارتۋ بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا. سونداي-اق بارلىق اەا-نىڭ 2049 جىلعا دەيىنگى جۇمىس ىستەۋ مەرزىمىن بىرىزدەندىرۋ ماسەلەسى پىسىقتالۋدا، بۇل ۇزاقمەرزىمدى ينۆەستيسيالار مەن دامۋعا تۇراقتى جاعداي جاسايدى.
وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردى قولداۋ جانە كاسىپورىنداردى ءوز قۋاتتارىنا شىعارۋ ماڭىزدى باعىت بولىپ سانالادى.
ول ءۇشىن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شەڭبەرىندە وتاندىق ءوندىرىستىڭ 4 مىڭنان استام تاۋارىن ۇلتتىق رەجيمنەن الىپ تاستاۋ بەلگىلەندى، ولار جەرگىلىكتى وندىرۋشىلەردەن باسىم تارتىپپەن ساتىپ الىناتىن بولادى. ولاردىڭ ىشىندە جەڭىل ونەركاسىپ، ماشينا جاساۋ، حيميا، مەتاللۋرگيا، قۇرىلىس جانە جيھاز ونەركاسىبى تاۋارلارى، سونداي-اق ازىق-تۇلىك ونىمدەرى بار.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ رەتتەلەتىن ساتىپ الۋلارداعى وتاندىق تاۋارلار كولەمىن ۇلعايتۋ جانە وفتەيك جۇيەسىن تولىقتاي ىسكە قوسۋ جونىندەگى تاپسىرمالارىن ورىنداۋ ماقساتىندا بىلتىر وتاندىق وندىرۋشىلەر ءوز ونىمدەرىن ساتۋعا جالپى سوماسى 66 ملرد تەڭگەگە 179 ۇزاقمەرزىمدى شارتتار مەن وفتەيك-كەلىسىمشارتتار جاساستى.
ۇكىمەت جانىنان ينۆەستيسيالار تارتۋ جونىندەگى ارنايى كەڭەس (ينۆەستيسيالىق شتاب) جۇمىس ىستەيدى، ول ينۆەستورلار مەن بيزنەستىڭ جەدەل جانە جۇيەلى ماسەلەلەرىن شەشۋدە بەلسەندى ارەكەت ەتۋدە. شەتەلدىك ارىپتەستەرمەن تىعىز ىنتىماقتاستىق ورناتۋدىڭ ارقاسىندا قازاقستان پەرسپەكتيۆالى جوبالارعا بەلسەندى تۇردە ينۆەستيسيا تارتۋدا، بۇل ەلىمىزدىڭ ساپالى سەرپىلىسى مەن جاھاندىق قوسىلعان قۇن تىزبەگىنە ينتەگراسيالانۋىنا ىقپال ەتەدى.
وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ باسىم باعىتتارىندا جوعارى قايتا ءبولۋ كلاستەرلەرىن قۇرۋ بويىنشا ءىرى جوبالاردىڭ تىزبەسى قابىلداندى. ونىڭ قاتارىنا مەتاللۋرگيا جانە حيميا، مۇناي-گاز حيمياسى، اۆتوموبيل جاساۋ جانە باسقا دا سالالارداعى 17 جوبا كىردى. اتالعان باستامالار شيكىزاتتى تەرەڭ وڭدەۋگە جانە ونىمەن بايلانىستى سالالاردى دامىتۋعا باعىتتالعان، بۇل جالپى ەكونوميكانىڭ تۇراقتى وسۋىنە ىقپال ەتەدى.
