30 جىل بۇرىن، 1994 جىلى 20 ساۋىردە ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت كۇشىنە ەندى. قۇجاتقا توعىز ەل: رەسەي، ازەربايجان، ارمەنيا، بەلارۋس، گرۋزيا، تاجىكستان، وزبەكستان، قىرعىزستان جانە قازاقستان قول قويعان بولاتىن. قازاقستان مەن ارمەنيا ۇقشۇ قۇرامىنان شىعىپ كەتۋى مۇمكىن بە؟ ساراپشىلار تالداۋ جاساپ، پىكىر ءبىلدىردى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz گازەتى.Ru باسىلىمىنا سىلتەپ.
تمد ىستەرى جونىندەگى مەملەكەتتىك دۋما كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى كونستانتين زاتۋلين ۇجىم قازاقستانداعى قاڭتار وقيعاسى كەزىندە ءوزىن كورسەتە بىلگەنىن ايتادى.
رەسەيدەگى كونستيتۋسيالىق زاڭناما جانە مەملەكەتتىك قۇرىلىس جونىندەگى كەڭەس كوميتەتىنىڭ مۇشەسى ولگا كوۆيتيدي ۇقشۇ ايماقتىق جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ ماڭىزدى فاكتورى ەكەنىن ايتادى.
«قازاقستاندا بەيبىتشىلىك پەن ساياسي تۇراقتىلىقتى ساقتاۋدا ۇقشۇ جەتەكشى ءرول اتقارعانى ءسوزسىز. بۇل رەتتە نەگىزگى مىندەت - ۇيىمعا مۇشە مەملەكەتتەر رەتىندەگى ءبىزدىڭ ىشكى قاۋىپسىزدىگىمىز، ءوزارا سەنىمدىلىكتى، ىنتىماقتاستىقتى، ءوزارا تۇسىنىستىكتى قامتاماسىز ەتۋ، قازىرگى سىن-تەگەۋرىندەر مەن قاۋىپ-قاتەرلەرگە ءبىرىڭعاي ءتاسىلدى ازىرلەۋ قاجەتتىگى»، - دەيدى رەسەيلىك سەناتور.
ۇقشۇ تاراپ كەتۋى مۇمكىن بە؟
تمد ەلدەرى ينستيتۋتىنىڭ ەۋرازيالىق ينتەگراسيا جانە شىۇ دامۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ۆلاديمير ەۆسەيەۆتىڭ سوزىنشە، ارمەنيا ۇجىمدا قيىن جاعداي تۋعىزىپ وتىر.
«ارمەنيا-وڭتۇستىك كاۆكازداعى ۇقشۇ-عا مۇشە جالعىز مەملەكەت. سوندىقتان ۇيىم وسى باعىتتا السىرەۋى مۇمكىن. ەگەر ءبىز ورتالىق ازيا ۆەكتورىن قاراستىرساق، وندا قازاقستان كوزگە تۇسەدى. استانا رەسەيگە قاتىستى ەكىۇشتى سىرتقى ساياسات جۇرگىزۋدە. قازاقستان تاراپى ۋكراينا قارۋلى كۇشتەرىنە سنارياد جەتكىزۋگە قاتىسۋى مۇمكىن دەگەن بولجام دا بار. مۇنى چەحيا باسشىلىعى استارلاپ جەتكىزگەندەي بولدى. ودان بولەك، قازاقستاندا رۋسوفوبتىق كۇشتەر ارتىپ، اقش-تىڭ ەلگە اسەرى ازايار ءتۇرى جوق»، - دەيدى رەسەيلىك ساراپشى.
ونىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي جاعدايدا ۇقشۇ الدىندا ەكى مىندەت تۇرۋى مۇمكىن – ارمەنيانىڭ قىسقا مەرزىمدە شىعۋى جانە ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا قازاقستان دا شىعىپ كەتۋى مۇمكىن. ەۆسەيەۆ استاناعا قاتىستى اقش پەن ونىڭ وداقتاستارى تاراپىنان قىسىم كورسەتۋ فاكتورى بولاتىنىن جوققا شىعارمادى.
ەسكە سالايىق، بۇعان دەيىن رەسەي فەدەراسياسىنىڭ قورعانىس ءمينيسترى سەرگەي شويعۋ ورتالىق ازياداعى ستراتەگيالىق باعىتتاعى جاعداي كۇردەلى ەكەنىن ايتقان بولاتىن. ونىڭ سوزىنشە، بۇل ايماققا اۋعانستان جاقتان ءقاۋىپ ءتونىپ تۇر.
"سوڭعى ءبىر جىلدا "يسلام مەملەكەتى" سودىرلارىنىڭ سانى 15 پايىزعا وسكەن. ولاردىڭ باستى ماقساتى – ۇقشۇ-نىڭ وڭتۇستىك شەكارالارىندا راديكالدى يدەولوگيا مەن ديۆەرسيالىق ارەكەتتەردى تاراتۋ"، - دەپ توپشىلاعان شويعۋ.
سونىمەن قاتار، سەرگەي شويعۋ بيىل ورتالىق اسكەري وكرۋگتە نەگىزگى كۇش ايماق ەلدەرىندەگى داعدارىستى جاعدايلاردى رەتتەۋگە جانە قازاقستان، قىرعىزستان جانە تاجىكستان اۋماقتارىندا وتەتىن جەتى وقۋ-جاتتىعۋعا قاتىسۋعا باعىتتالاتىنىن حابارلادى. اسكەرلەردى وقىتۋدىڭ ناتيجەسى ۇقشۇ-نىڭ ۇجىمدىق جەدەل ارەكەت ەتۋ كۇشتەرىنىڭ "ءوزارا ءىس-قيمىل-2024" وقۋ-جاتتىعۋى بولادى، وعان بەس مەملەكەتتىڭ اسكەري كونتينگەنتتەرى قاتىسادى.
