پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ الەۋمەتتىك قولداۋ جۇيەسىن جانە جان باسىنا شاققانداعى قارجىلاندىرۋ شەڭبەرىندە جەكەمەنشىك مەكتەپتەر قىزمەتىن رەتتەۋدىڭ جاڭا تەتىگىن جەتىلدىرۋ بويىنشا كەڭەس وتكىزدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ سيفرلاندىرۋ ارقىلى بيۋدجەت قاراجاتىن جۇمساۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جونىندەگى تاپسىرمالارىنىڭ ورىندالۋ بارىسى قارالدى.
ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا ءبىرىڭعاي سيفرلىق پلاتفورمانى (بسپ) ەنگىزۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى باياندادى. دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، مادەنيەت جانە سپورت سالالارىنداعى 16 ۇيىم سيفرلاندىرىلدى. بيىلعى شىلدە ايىنان باستاپ 9 مىڭنان استام ۇيىمنىڭ شتاتتىق كەستەلەرى دەكلاراسيادان ءوتتى، بۇل جۇمىس جىل سوڭىنا دەيىن اياقتالادى.
سيفرلاندىرۋ الەۋمەتتىك سالادا ءبىرقاتار «سۇر سحەمالاردى» انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەردى. ناقتىراق ايتساق، 40 مىڭعا جۋىق ازاماتقا رەسمي ەڭبەك شارتتارى بولماسا دا، زەينەتاقى جارنالارى اۋدارىلعانى بەلگىلى بولدى. قىزمەتكەرلەر رەسمي تۇردە ءبىر ايماقتاعى مەكتەپ شتاتىندا بولعانىمەن، باسقا وبلىستارداعى ۇيىمداردا دا ەڭبەك شارتىنا وتىرىپ، زەينەتاقى جارنالارىن اۋدارعان جاعدايلار انىقتالعان. بارلىق انىقتالعان دەرەك بويىنشا مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكسياسى ءتيىستى تەكسەرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە.
سونداي-اق كادرلىق پروسەستەردى اۆتوماتتاندىرۋ ناتيجەسىندە 9،6 مىڭ مەكتەپتىڭ شتات كەستەسىنەن تىزىلىمگە ەنگىزىلمەگەن، ءبىراق ۇيىم باسشىلارى ءوز بەتىنشە قوسقان 75 لاۋازىم انىقتالدى. ماسەلەن، ولاردىڭ اراسىندا ديرەكتوردىڭ مەكتەپكە قابىلداۋ جونىندەگى ورىنباسارى، اتقارۋشى ديرەكتور سياقتى تاعى دا باسقا لاۋازىمدار بار. وسىعان بايلانىستى ءتىزىلىمدى ءبىرىڭعاي ستاندارتقا كەلتىرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
سۆەتلانا جاقىپوۆا بسپ-نى ادام يگىلىگىنە باعىتاۋ تۇجىرىمداماسىن ۇسىندى. بۇگىنگى تاڭدا بۇل مالىمەتتەر بازاسىمەن 4،5 ملن ادام قامتىلعان. ماسەلەن، وتباسىن قارجىلاندىرۋ جوسپارى ارقىلى الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەردى بولجاۋ ۇسىنىلىپ وتىر، وندا ااك جانە باسقا دا جاردەماقىلاردان باستاپ مەكتەپكە دەيىنگى وقىتۋدى سۋبسيديالاۋعا، تەگىن سپورت سەكسيالارىن ۇيىمداستىرۋعا دەيىنگى الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ بارلىعى كەشەندى تۇردە كورسەتىلەدى. بۇل ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ جالپى سيپاتىن كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
پرەمەر-مينيستر مۇنداعى وزگەرىستەردىڭ كوزگە كورىنەتىن ناقتى ناتيجەلەرى بولۋى قاجەت ەكەنىنە نازار اۋداردى، ول ءتيىمسىز شىعىنداردى ازايتۋعا جانە كومەك شارالارىن ازاماتتاردىڭ ناقتى مۇقتاج ساناتتارى پايداسىنا قايتا بولۋگە ىقپال ەتۋى كەرەك. ەڭبەك مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2024 جىلى اۆتوماتتاندىرۋ جانە الەۋمەتتىك الاياقتىققا قارسى كۇرەس، ونىڭ ىشىندە «ءولى جانداردى» جويۋ جۇمىستارى اياسىندا مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە 299 ملرد تەڭگە قايتارىلعان. الداعى ءۇش جىلدا سۋبسيديالاۋ باعدارلاماسىن سيفرلاندىرۋ جانە وزگە دە شارالار بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ 135 ملرد تەڭگەسىن وڭتايلاندىرۋعا اكەلەدى دەپ كۇتىلۋدە.
*****
جيىندا ءبىلىم بەرۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋعا قاتىستى ماسەلەلەر قارالدى. جەكەمەنشىك مەكتەپتەردى قارجىلاندىرۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرىن ەنگىزۋگە نازار اۋدارىلدى.
بۇعان دەيىن پرەمەر-مينيستردىڭ تاپسىرماسىمەن مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىنىڭ قاراجاتىن باسقارۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «قارجى ورتالىعى» اق وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنەن قارجى مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىنا بەرىلگەن بولاتىن.
قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكييەۆ وسى سالاداعى اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى ەسەپ بەردى.
بيىل قاراشا ايىندا e-Qazyna.kz ۆەب-پورتالىندا OrtaBilim اقپاراتتىق قىزمەتى ىسكە قوسىلدى. جۇيە ءبىلىم الۋشىلاردىڭ سانى مەن كونتينگەنتىن، رۇقسات قۇجاتتارىنىڭ بولۋىن جانە باسقا دا اۆتوماتتى تەكسەرۋ ارقىلى دەرەكتەردىڭ دۇرىستىعىن باقىلاۋدى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان.
قارجى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك تاپسىرىس الاتىن جەكەمەنشىك مەكتەپتەردى قارجىلاندىرۋدا ورەسكەل زاڭبۇزۋشىلىقتاردى انىقتادى. اتاپ ايتقاندا، 745 مەكەمەنىڭ 155ء-ى العان كىرىسىن كورسەتپەگەن. سيفرلاندىرىلعان 427 مەكتەپتىڭ شامامەن 30%-ى ءوز قىزمەت ءتۇرى بويىنشا بەكىتىلگەن ماقساتتارىنا ساي ەمەس. ماسەلەن، تۇركىستان وبلىسىنىڭ ماقتاارال اۋدانىنداعى مەكتەپتەردىڭ ءبىرى – تويحانا رەتىندە، شىمكەنتتە – ساۋدا ورتالىعى جانە تاعى باسقا دەپ كورسەتىلگەن.
64 مەكتەپتە ءبىلىم الۋشىلار كونتينگەنتى جوبالىق قۋاتىنان 2 ەسە ارتىق. مىسالى، الماتى وبلىسىندا ورنالاسقان جوبالىق قۋاتى 60 ادامعا ەسەپتەلگەن جەكەمەنشىك مەكتەپتەردىڭ بىرىنە ءىس جۇزىندە 702 وقۋشى قابىلدانعان. بۇل جەردە ازاماتتارعا ءبىلىم بەرۋ قىزمەتتەرىن ۇسىنعان بولىپ مەملەكەت قاراجاتىن ماقساتسىز جۇمسايتىندار تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر.
استانا قالاسىنداعى 241 وقۋشىعا ارنالعان جەكەمەنشىك مەكتەپتىڭ قۇجاتتارىندا 1003 ادام كورسەتىلگەن.
سونىمەن قاتار جەكەمەنشىك مەكتەپتەردە جالعان مۇعالىمدەر مەن قوسارلانعان قارجىلاندىرۋ فاكتىلەرى انىقتالدى.
جاڭا سەرۆيس ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى بارلىق اقپاراتتىق جۇيەلەردى بىرىكتىرەدى. بۇل مەكتەپتەر مەن مۇعالىمدەرگە جۇكتەمە تالاپتارىنىڭ سايكەستىگىن باقىلاۋ شارالارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، سونداي-اق ورىنسىز شىعىنداردى سۇزگىدەن وتكىزۋ جانە جول بەرمەۋ ارقىلى بيۋدجەت جۇكتەمەسىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇگىنگى تاڭدا جەكەمەنشىك مەكتەپتەردىڭ 86%-ى اۆتوريزاسيادان ءوتىپ، بسپ-مەن پايدالانۋشى كەلىسىمىنە قول قويدى. قارجى مينيسترلىگى وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، جەكەمەنشىك مەكتەپ ديرەكتورلارىمەن قارجىلاندىرۋ جۇيەسىن وزگەرتۋ تۋرالى ءتۇسىندىرۋ سەمينارلارىن وتكىزۋدە. بيىل كورسەتىلگەن قىزمەتتەر ءۇشىن مەكتەپتەرگە تولەمدەر جاسالاتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. سونىمەن قاتار 2026 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ مۇنداعى قىزمەت جاڭا اقپاراتتىق جۇيەمەن قاتاڭ رەتتەلەتىن بولادى. الداعى ۋاقىتتا وسى سەرۆيسكە ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك قارجىلاندىرۋدىڭ بارلىق ءتۇرىن قوسۋ جوسپارلانۋدا. ولار – مەملەكەتتىك تاپسىرىستار، گرانتتار، ستيپەنديالار جانە جاتاقحانا ورىندارىمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى.
«جۇرگىزىلگەن تەكسەرۋ جۇمىستارى جەكەمەنشىك مەكتەپتەردى قارجىلاندىرۋ ماسەلەلەرىندە كوپتەگەن زاڭبۇزۋشىلىقتاردى انىقتادى. شىندىعىندا، ءبىز مەملەكەتتىڭ جوق وقۋشىلار ءۇشىن ءجيى اقشا تولەيتىنىن كورىپ وتىرمىز. بۇل نارىقتا تۇتاستاي زاڭسىز يندۋستريا قالىپتاستى. وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى مەن قارجى مينيسترلىگى كەلەسى قارجىلاندىرۋ جىلىنان باستاپ اتالعان سالادا تولىقتاي ءتارتىپ ورناتۋى كەرەك. بىردە-بىر مەملەكەتتىك تەڭگە نارىققا جوسىقسىز قاتىسۋشىلار مەن شەنەۋنىكتەردىڭ قالتاسىنا ءتۇسىپ، ىسىراپ ەتىلمەۋى ءتيىس»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.
جيىن قورىتىندىسى بويىنشا پرەمەر-مينيستر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ، قارجى، وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىكتەرىنە، سونداي-اق وڭىرلەردىڭ اكىمدىكتەرىنە ءبىرقاتار تاپسىرما بەردى.
