وبليگاسيالار تۋرالى ءبىلۋ قاجەت ەڭ ماڭىزدى اقپارات - قارىزدى وتەۋ كۇنى. ەميتەنت نەگىزگى قارىزدى وتەۋگە مىندەتتەمە العان كەزدە، ونى وتەۋگە دەيىنگى كىرىستى بىلۋگە ءتيىس. بەلگىلى ءبىر ۋاقىت كەزەڭىندە، كوپ جاعدايدا جارتى جىل كولەمىندە پايىز تولەنەدى، ونىڭ كەزەڭى باستاپقى كەلىسىمدەرگە بايلانىستى وزگەرەدى.
كومپانيالار نەمەسە مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار جاڭا جوبالاردى قارجىلاندىرۋ، بۇرىننان بارلارىن قايتا قارجىلاندىرۋ جانە جالپى اعىمداعى وپەراسيالاردى قولداۋ ماقساتىندا قوسىمشا اقشا قاجەت بولعاندا وبليگاسيالار شىعارادى جانە ساتادى.
وبليگاسيانىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
اكسيالار سياقتى وبليگاسيالاردىڭ دا بىرنەشە تۇرلەرى بولادى. ولار:
- كورپوراتيۆتىك وبليگاسيالار – كومپانيالار بيزنەسىن دامىتۋ ماقساتىندا شىعارعان باعالى قاعازدار. سول ارقىلى جۇمىستىڭ ءورىسىن كەڭەيتۋ نەمەسە كورپوراتيۆتىك شىعىنداردى جابۋ ماقساتىندا كومپانياعا قوسىمشا قارجى تارتۋ جۇزەگە اسىرىلادى.
- مەملەكەتتىك وبليگاسيالار – قارجى مينيسترلىگى الەۋمەتتىك تولەمدەردى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، مەملەكەتتىك قارىزدى قايتارۋ سياقتى شىعىنداردى وتەۋ ماقساتىندا شىعارعان باعالى قاعازدار. ونى ساتىپ العان كەزدە ءسىز مەملەكەتكە قارىز بەرەسىز. ونىڭ بانكروتقا ۇشىراپ، قارىزدى قايتارا الماي قالۋ مۇمكىندىگى وتە تومەن. سوندىقتان مۇنداي باعالى قاعازدارعا دەگەن سەنىم وتە جوعارى.
نومينال – 1 وبليگاسيا قارىزىنىڭ كولەمى. ەگەر نومينالدى شىعارىلعان وبليگاسيالاردىڭ جالپى سانىنا كوبەيتسەك، ەميتەنتتىڭ قانشا اقشا قارىزعا الاتىنىن بىلۋگە بولادى. ەگەر نومينال 1 مىڭ تەڭگە بولىپ، شىعارىلعان وبليگاسيا سانىڭ 100 مىڭ دەپ ەسەپتەسەك، وندا 1 مىڭدى 100 مىڭعا كوبەيتەمىز دە، بارلىعى 100 ملن شىعادى. دەمەك، ەميتەنت 100 ملن تەڭگە تارتىپ وتىر دەگەن ءسوز.
تاعى دا ناقتىلاپ تۇسىندىرەتىن بولساق، نومينال – ەميتەنت ينۆەستورعا ۇسىنعان بوندتىڭ باستاپقى قۇنى. كوپ جاعدايدا، جەرگىلىكتى نارىقتا 1 باعالى قاعازدىڭ نومينالى 1 مىڭ تەڭگەگە تەڭ. شەتەلدەردە 1 مىڭ دوللاردان باستالىپ، 100 مىڭ دوللارعا دەيىن جەتەدى. وبليگاسيالار بيرجادا ساتىلعان كەزدە ونىڭ باعاسى نومينالدان جوعارى نە تومەن بولىپ قۇبىلۋى مۇمكىن. ءبىراق مەرزىمى بىتكەندە ەميتەنت ينۆەستورعا اقشانى وبليگاسيانىڭ نومينالدى باعاسىمەن قايتارادى.
ەۆروبوندتار
ەۆروبوندتار - بورىشتىق باعالى قاعازدار، ولاردىڭ باستى ايىرماشىلىعى بولىپ ونى ەميتەنت ءۇشىن شەتەل ۆاليۋتاسىندا شىعارۋ ەسەپتەلەدى.
ۆاليۋتا تەك ەۋرومەن شەكتەلمەيدى، ول كەز كەلگەن باسقا ۆاليۋتا بولۋى مۇمكىن. «ەۆرو-» دەگەن ءسوز تاريحي تۇردە بەكىتىلگەن. دەمەك، ءسىز شەتەل ۆاليۋتاسىنا ينۆەستيسيا سالساڭىز، ەۆرووبليگاسيالاردىڭ ەميتەنتى بولاسىز.
وبليگاسيا ارقىلى قالاي تابىس تابۋعا بولادى؟
وبليگاسيالاردى ساتىپ العان سوڭ تابىس تابۋىڭىزعا نەگىز بولاتىن ەكى ءتاسىل بار. ءبىرىنشىسى – وبليگاسيانى ساتىپ الۋ جانە سول ءۇشىن «كۋپوندىق كىرىس» الۋ.
وبليگاسيا ساتىپ العاننان كەيىن ينۆەستوردىڭ ەميتەنتتەن تۇراقتى تۇردە الاتىن پايىزدىق تولەمى كۋپون دەپ اتالادى. بۇل - تۋرا بانكتەگى دەپوزيت سياقتى، سالعان اقشاڭىز ءۇشىن بەرىلەتىن پايىزدىق تولەم.
ەگەر ءسىز 100 مىڭ تەڭگەگە ينۆەستيسيا سالساڭىز، كۋپوندىق مولشەرلەمە جىلىنا 19 پايىز بولادى، ياعني 1 جىلدا 19 مىڭ تەڭگە كىرىس كورەسىز.
بىلايشا ايتقاندا كۋپون – ءسىزدىڭ وبليگاسيانى ساتىپ الۋىڭىزدىڭ ارقاسىندا كورەتىن تۇراقتى تابىسىڭىز. ادەتتە ءبىر جىلداعى مولشەرلەمە كولەمى بىردەن بەلگىلى بولادى جانە كەلىسىمدە كورسەتىلگەن مەرزىم ارالىعىندا وزگەرمەيدى. سونىمەن قاتار تۇراقسىز، ياعني مولشەرلەمەسى وزگەرىپ تۇراتىن دا كۋپوندار بولادى.
ەكىنشىدەن، ەگەر بيرجادا وبليگاسيا باعاسىنىڭ ءوسىپ جاتقانىن كورىپ وتىرساڭىز، باعالى قاعازدى اشىق نارىقتا ونى جاباتىن كۇندى كۇتپەي، ساتىپ جىبەرىپ، پايدا تابۋىڭىزعا بولادى.
سونىمەن قاتار، وبليگاسيانى ساتىپ الۋعا بولادى، ياعني بيرجاداعى باعا نومينالدان تومەن بولسا، ونى جاپقان ۋاقىتقا دەيىن ۇستاپ، ەميتەنتتەن وبليگاسيانىڭ تولىق باعاسىن قايتارىپ الۋعا بولادى. بۇل ءسىز جەڭىلدىكتى پايدالانا وتىرىپ باعالى قاعازدى تومەندەتىلگەن باعامەن ساتىپ الىپ، كەيىن ءوز باعاسىنا ساتىپ جىبەردىڭىز دەگەن ءسوز.
سىزگە باعالى قاعازدارعا ينۆەستيسيا سالۋعا قاجەتتى نەگىزگى مالىمەتتەردى ءبىلۋ عانا قاجەت، قالعان جۇمىستى ءسىزدىڭ بروكەرىڭىز ءوزى جاسايدى. ينۆەستيسيا قۇيۋداعى نەگىزگى قادام - سەنىمدى بروكەردى تاڭداۋ، سەبەبى ءسىزدىڭ قانشالىقتى پايدا تاباتىنىڭىز جانە جالپى العاندا، قور نارىعىنداعى ساۋدا تۋرالى العاشقى اسەرىڭىز سوعان تىكەلەي بايلانىستى بولادى.
وبليگاسيالاردىڭ جاعىمدى جانە جاعىمسىز جاقتارى
وبليگاسيالار - قور نارىعىنداعى ەڭ ءقاۋىپسىز ينۆەستيسيا. جالعىز تاۋەكەل دەفولت بولۋى مۇمكىن، مۇنداي جاعدايدى بولدىرماۋ ءۇشىن ەميتەنتتىڭ نەسيەلىك رەيتينگىن الدىن الا ەگجەي-تەگجەيلى زەردەلەۋ قاجەت.
وبليگاسيالارعا ينۆەستيسيا سالۋداعى ەڭ نەگىزگى كەمشىلىكتەرىنىڭ ءبىرى - پايدانىڭ شەكتەلۋى بولۋى.
اكسيالاردىڭ وبليگاسيالاردان باستى ايىرماشىلىعى - كۇرت، تەز جانە ايتارلىقتاي ءوسىم كورسەتۋى. تيىسىنشە، اكسيالارعا ينۆەستيسيا سالساڭىز ءسىزدىڭ تابىسىڭىزدا شەكتەۋ جوق، ال وبليگاسيالار بويىنشا تولەمدەردە شەكتەۋلەر بار.
وبليگاسيالارعا ينۆەستيسيا جاساۋدىڭ تاعى ءبىر كەمشىلىگى - كومپانيانىڭ نەمەسە مۋنيسيپالدى ۇيىمنىڭ دەفولتقا ۇشىراۋى.
ەگەر ەۆروبوندتار تۋرالى ايتاتىن بولساق، ۆاليۋتا باعامىنداعى ايىرماشىلىققا بايلانىستى قوسىمشا كوميسسيا الىنادى. ونىڭ ۇستىنە، ەۆرووبليگاسيالاردىڭ نەگىزگى كەمشىلىكتەردىڭ ءبىرى - ولاردىڭ جوعارى نومينالدى قۇنى. ولاردىڭ باعاسى ادەتتە 1000 دوللاردان باستالادى. جوعارىدا اتالعان فاكتورلاردىڭ بارلىعى ينۆەستيسيانىڭ وسى ءتۇرىنىڭ كىرىسىنە اسەر ەتەدى.
وبليگاسيانى قالاي ساتىپ الۋعا بولادى؟
وبليگاسيالارعا ينۆەستيسيا سالۋ ءۇشىن سىزگە نارىقتا تىركەلگەن بروكەرلەردىڭ بىرىنەن بروكەرلىك شوت اشۋ قاجەت. بروكەردى تاڭداعاننان كەيىن شوتىڭىزدى تولتىراسىز. قارجىلىق ماقساتتاردى جانە اعىمداعى مۇمكىندىكتەردى انىقتاۋ ءۇشىن ينۆەستيسيا سوماسى الدىن الا بروكەر-كەڭەسشىمەن كەلىسىلەدى. ءارى قاراي، ءسىز بروكەرىڭىزگە ساتىپ الۋعا تاپسىرىس بەرە الاسىز، سونىمەن ساۋدا اياقتالادى.
ەگەر ءسىز ءبىرىنشى ينۆەستيسياڭىز ءۇشىن يدەيا ىزدەپ جۇرسەڭىز جانە نەدەن باستاۋ كەرەگىن بىلمەسەڭىز، Freedom Broker ساراپشىلارى سىزگە ينۆەستيسيالىق پورتفەلدى دايىنداپ بەرەدى.
بۇل پورتفەلدە اقش قور نارىعى كومپانيالارىنىڭ وبليگاسيالارى بولادى. كومپانيالار جاقسى رەيتينگ نەگىزىندە تاڭدالادى. ينۆەستيسيالىق كەزەڭ 2-3 جىل شاماسىندا بولادى. بۇل وتە قولايلى. پورتفەلدىڭ كىرىسى جىلىنا 5،1% شاماسىندا بولۋى مۇمكىن.
بۇل كومپانيالاردىڭ وبليگاسيالارىندا بەلگىلەنگەن كۋپوندىق مولشەرلەمەلەر بار. تومەندە كومپانيالار ءتىزىمى بەرىلگەن:
- JPMorgan Chase & Co
امەريكالىق ترانسۇلتتىق قارجىلىق كونگلومەرات، الەمدەگى ەڭ ءىرى بانكتەردىڭ ءبىرى. كاسىپورىن قارقىندى ءوسىم كورسەتىپ وتىر، سوندىقتان سوڭعى ءبىر جىلدا كومپانيانىڭ كىرىسى 20،58%-عا، ال تازا تابىسى 67،3%-عا ءوستى. وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 5،93%، وتەۋ كۇنى 15.12.2025 ج. (باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US46647PDM59)
- Visa
تولەم وپەراسيالارىن ۇسىناتىن امەريكالىق ترانسۇلتتىق كومپانيا. وتكەن جىلعى تازا پايدانىڭ ءوسىمى - 21،84%. وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 4،95%، وتەۋ كۇنى - 14.12.2025 ج. (باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US92826CAD48)
- Hyundai Motor Company
وڭتۇستىك كورەيانىڭ اۆتوموبيل قۇراستىراتىن كومپانياسى. ەلدەگى جانە الەمدەگى ەڭ ءىرى اۆتوموبيل قۇراستىرۋشىنىڭ ءبىرى
كىرىس – 42،25 ترلن – 17،36%
تازا پايدا – 15،39%
وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 5،73%، وتەۋ كۇنى - 26.06.2026 ج.
(باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ كودى - ISIN US44891CCG69)
- NVIDIA Corporation
Nvidia — چيپتە گرافيكالىق پروسەسسورلار مەن جۇيەلەردى ازىرلەيتىن امەريكالىق تەحنولوگيالىق كومپانيا.
تازا پايدا – 26،27%.
وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 4،54%، وتەۋ كۇنى - 16.09.2026 ج.
(باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US67066GAE44)
- AbbVie
AbbVie — امەريكالىق بيوفارماكولوگيالىق كومپانيا
تازا پايدا - 2،02 ملرد - 119،05 %
وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 5،07%، وتەۋ كۇنى - 14.05.2026.
(باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US00287YAY59)
- IBM
الەمدەگى ەڭ ءىرى اپپاراتتىق جانە باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ، سونداي-اق IT قىزمەتتەرى مەن كونسالتينگتىك قىزمەتتەردى كورسەتەتىن جەتكىزۋشىلەردىڭ ءبىرى
تازا پايدا - 1،58 ملرد - 13،72 %
وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 5،03%، وتەۋ كۇنى - 30.10.2025.
(باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US459200AM34)
- Microsoft
ءار ءتۇرلى ەسەپتەۋ تەحنيكاسىنا ارنالعان باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ – دەربەس كومپيۋتەرلەر، ويىن قۇرىلعىلارى، ۇيالى تەلەفوندار جانە ت.ب. ارنالعان مەنشىكتى باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ سالاسىنداعى ەڭ ءىرى امەريكالىق قوعامدىق ترانسۇلتتىق كورپوراسيا.
تازا پايدا - 20،08 ملرد - 19،96 %
وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 4،87%، وتەۋ كۇنى - 03.11.2025.
(باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US594918BJ27)
- Caterpillar
قۇرىلىس جانە تاۋ-كەن جابدىقتارىن شىعاراتىن الەمدەگى ەڭ ءىرى ءوندىرۋشى، امەريكالىق كومپانيا. جەر قازاتىن تەحنيكا، قۇرىلىس تەحنيكاسى، ديزەلدىك قوزعالتقىشتار، ەنەگەتيكا سالاسىنا ارنالعان قۇرىلعىلار جانە باسقا دا ونىمدەر شىعارادى.
تازا پايدا - 1،94 ملرد - 26،42 %
وتەۋگە قاتىستى كىرىستىلىك – 4،83%، وتەۋ كۇنى - 15.05.2026.
(باعالى قاعازدىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك سايكەستەندىرۋ ءنومىرى - ISIN US14913UAA88)
پورتفەل قۇرىلىمى
كومپانيالار ءارتۇرلى سەكتورلاردان – IT، قارجى، فارماسيەۆتيكا، سونداي-اق ونەركاسىپ سالاسىنان تاڭدالدى، وسىلايشا ءسىزدىڭ پورتفەل بارىنشا ءارتاراپتاندىرىلدى جانە تاۋەكەلى تومەن دەۋگە بولادى.
بۇگىندە كوپتەگەن ادامدار ءۇشىن قور نارىعىنا ينۆەستيسيا سالۋ جەكە تابىس كوزى بولىپ سانالادى. كوبىسى وعان نەگىزگى كىرىس رەتىندە نازار اۋدارادى، ال ەندى ءبىرى ينۆەستيسيانى ءپاسسيۆتى تابىس رەتىندە قاراستىرادى.
بۇل ماسەلەدە ەڭ باستىسى – قارجىلىق ساۋاتتىلىق جانە سەنىمدى بروكەردى تاڭداۋ.
قارجىلىق ماقساتتارىڭىز جەكە ستراتەگياڭىزعا سايكەس جۇزەگە اسۋى ءۇشىن ساۋاتتى قادام جاساۋ وتە ماڭىزدى.
