ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ بۇگىندە تەك ءبىلىم سالاسىنىڭ ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ كۇن تارتىبىندەگى ماڭىزدى تاقىرىپقا اينالدى. قازاقستاندا سوڭعى جىلدارى بۇل باعىتتا ءبىرقاتار زاڭنامالىق جانە قۇرىلىمدىق وزگەرىستەر ەنگىزىلگەنىمەن، ناقتى ىسكە كەلگەندە شەشىلمەگەن ماسەلە ءالى دە كوپ. ءبىز وسى تاقىرىپ اياسىندا «Harmony» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ تەڭ قۇرىلتايشىسى ءنۇريلا ابدۋللايەۆامەن سۇحباتتاسىپ، ينكليۋزيانىڭ قازىرگى احۋالى، كەدەرگىلەر مەن شەشۋ جولدارى تۋرالى اڭگىمەلەستىك.
– ءنۇريلا حانىم، قازاقستاندا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدىڭ دامۋىنا قانداي باعا بەرەر ەدىڭىز؟
– سوڭعى جىلدارى بۇل سالادا وڭ وزگەرىستەر بار. ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ زاڭنامالىق دەڭگەيدە بەكىتىلدى، مەكتەپتەردە ارنايى سىنىپتار اشىلىپ جاتىر. ءبىراق ناقتى ومىردە بۇل جۇيە تولىققاندى ىسكە اسىپ جاتىر دەپ ايتۋ قيىن. باستى ماسەلە – كادر تاپشىلىعى. ينكليۋزيۆتى ورتادا جۇمىس ىستەۋگە دايىن پەداگوگتار، دەفەكتولوگتار، تيۋتورلار وتە از. تەك سىنىپ اشۋمەن شەكتەلمەي، ساپالى وقىتۋ مەن تاجىريبە قاجەت.
– تەك ماماندار ەمەس، قوعامنىڭ دا ينكليۋزيانى تولىق تۇسىنبەۋى كەدەرگى بولىپ جاتقان جوق پا؟
– ءدال سولاي. قوعامدا ءالى دە كوپتەگەن تەرىس تۇسىنىك بار. كەيبىر اتا-انالار ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالار جالپى سىنىپتا وقىسا، باسقا وقۋشىلاردىڭ وقۋ ۇلگەرىمىنە كەرى اسەر ەتەدى دەپ ويلايدى. بۇل – اقپاراتتىڭ جوقتىعىنان تۋاتىن قورقىنىش. شىن مانىندە، ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بارلىق بالالاردىڭ – سونىڭ ىشىندە دەنى ساۋ بالالاردىڭ دا – ەمپاتياسىن، شىدامدىلىعىن ارتتىرادى. يۋنەسكو زەرتتەۋلەرى وسىنى دالەلدەپ وتىر.
– قانداي ينفراقۇرىلىمدىق كەدەرگىلەر بار؟
– كوپ مەكتەپتەر ءالى دە فيزيكالىق تۇرعىدا بەيىمدەلمەگەن. مىسالى، ارباداعى بالا ءۇشىن پاندۋس نەمەسە ليفت جوق. سونىمەن قاتار وقۋ باعدارلامالارى مەن ادىستەمەلەر دە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەردى ەسكەرە بەرمەيدى. ينكليۋزيا دەگەن – جاي عانا بىرىكتىرۋ ەمەس. بۇل – بالانىڭ ءوزىن قاجەت، ءقاۋىپسىز سەزىنۋىنە مۇمكىندىك بەرۋ.
– وسى سوزىڭىزگە مىسال كەلتىرە الاسىز با؟
– ءيا، استاناداعى مەكتەپتەردىڭ بىرىندە وقيتىن قىز بالا ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار سىنىپتاسىمەن دوستاسقانىن ايتىپ بەردى. باسىندا ول بالادان ءبارى الشاق جۇرگەن. ءبىراق الگى قىز بالا ونىمەن سويلەسىپ، ءبىر پارتادا وتىرعان، ۇزىلىستە بىرگە ارنايى سىنىپقا بارىپ جۇرەدى. كەيىن ول بالا ماتەماتيكاعا قىزىعىپ، ولەڭ ايتۋدى ۇيرەندى. بۇل – ءبىر دوستىقتىڭ قوعامدى قالاي وزگەرتە الاتىنىنىڭ جارقىن مىسالى دەر ەدىم.
– بولاشاققا كوزقاراسىڭىز قانداي؟
– ءپوزيتيۆتى. سوڭعى بەس جىلدا ينكليۋزيامەن قامتىلعان بالالار ۇلەسى 32 پايىزدان 53 پايىزعا دەيىن ءوستى. ءبىراق بۇل – تەك باستاماسى. ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى قابىلداعان 2025-2030 جىلدارعا ارنالعان ينكليۋزيۆتىك ساياسات تۇجىرىمداماسى – وسى سالاداعى جاقسى قادام دەر ەدىم. ءبىراق ناتيجە بولۋ ءۇشىن مەملەكەت، بيزنەس جانە ازاماتتىق قوعام بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋى كەرەك. سوندا عانا ىلگەرىلەۋىمىز جەدەلدەي تۇسەدى
– ال ءبىز وسى قوعامنىڭ مۇشەسى رەتىندە نە ىستەي الامىز، قانداي شارالاردى اتقارۋعا كۇش سالۋىمىز كەرەك؟
– ينكليۋزيا – بۇل تەك زاڭمەن شەشىلەتىن ماسەلە ەمەس. بۇل – ءار ادامنىڭ، ءار اتا-انانىڭ، ءار ءمۇعالىمنىڭ، ءار بالانىڭ ىشكى دايىندىعى مەن نيەتىنە بايلانىستى. ءبىز اقپارات تاراتىپ، قولداۋ كورسەتىپ، ستەرەوتيپتەردى بۇزۋعا ۇلەس قوسا الامىز. سەبەبى ينكليۋزيا – بۇل تەڭ مۇمكىندىك پەن ادامدىق قادىر-قاسيەتتى مويىنداۋ.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
