قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى

 ن.ءا. نازاربايەۆقا

كوشىرمەسى: ق ر پرەمەر-مينيسترى

  ك.ق. ماسىموۆكە

ق ر سەناتىنىڭ سپيكەرى

ق.ك. توقايەۆقا

ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ سپيكەرى

ب.س. ىزمۇحامەدوۆكە

بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەرگە، مينيسترلەرگە،

سەنات جانە ءماسليحات دەپۋتاتتارىنا،

ب ا ق، قازاقستان ازاماتتارىنا!

 

قۇرمەتتى  نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى!

 

وزىڭىزگە ءمالىم، «نۇر وتان»، «اق جول»، «ازات»، جسدپ پارتيالارى، «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق» اق، «قازەنەرجي» قاۋىمداستىعى، «اتامەكەن» ۇقپ، قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسى، ق ر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى، جازۋشىلار وداعى، حالىقارالىق ادام ينستيتۋتى (ينستيتۋت)، «الاش» عزو، قارجىگەرلەر، تاۋەلسىز كىسىپكەرلەر، رەكتورلار قاۋىمداستىعى ت.ب. قوعامدىق ۇيىمدار قۇرعان ۇيىمداستىرۋ القاسى مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىم رەتىندە ەلىمىزدە ادام كاپيتالى مەن مادەنيەتتى دامىتۋ، جاڭايندۋستريالدى قوعامعا ءوتۋ باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋدا.

جەردى شەتەلگە ساتۋ جانە جالعا بەرۋ تۋرالى 2015 جىلى قاراشادا قابىلدانعان زاڭ مەن ءبىلىم سالاسىنداعى ۇلتتىق مەملەكەتتىڭ ۇستانىمدارىنا كەرەعار ق ر بجعم كەزەكتى رەفورماسى، ەلدە وتكەن جىلى باستالعان ەكونوميكالىق داعدارىستى ساياسي-الەۋمەتتىك داعدارىسقا ۇلاستىرۋدا.

فرانسيانىڭ مادەنيەت مينيسترلىگىمەن پاريج جانىندا اتتيلاعا مۋزەي جانە ەسكەرتكىش اشۋ (2012)، بۇۇ-دا «قازاقستان-ماڭگى ەل» (نيۋ-يورك، 2014)، يۋنەسكو-دا «قازاق حاندىعىنىڭ 550-جىلدىعىنا» حالىقارالىق كونفەرەنسيا (پاريج، 2015) سياقتى ەلدىڭ يميدجدىك جوبالارى مەن قۇرامىندا 87 نوبەل لاۋرەاتتارى ىستەيتىن الەمدىك يننوۆاسيالىق قور جانە الەمدەگى توپ-50 تەحنولوگيالىق كومپانيالارمەن بىرگە يننوۆاسيالىق ەكونوميكانى قالىپتاستىرۋ جوباسىن ىسكە اسىرۋ بارىسىندا تۇسىنگەنىمىز، ەلدەگى بارلىق داعدارىستاردىڭ سەبەبى وزىمىزدەن. ءبىز ونى پرەزيدەنت جولداۋلارى ورىندالۋىنىڭ 25%-دان اسپاۋى، يننوۆاسيانىڭ ەكونوميكاداعى ۇلەسى 1%-عا جەتپەگەندىكتەن (شۆەيساريادا 62%) ەكونوميكانىڭ ديۆەرسيفيكاسيالانباۋى، شجوب ۇلەسىنىڭ 20%-عا جەتپەۋى (دامىعان ەلدەردە 50%-دان استام)، كولەڭكەلى ەكونوميكا ۇلەسىنىڭ 40%-عا جەتۋى، اۋىلداعىلاردىڭ ەڭبەك ونىمدىلىگىنىڭ باتىس ەلدەرىنەن 14-16 ەسە تومەن بولۋى ت.ب. كورەمىز.  

10.04.2016ج. № 1/627 قوعامدىق ۇيىمدار مەن زيالىلارمەن بىرىگىپ جازعان حاتتا جەردى ساتۋ جانە جالعا بەرۋ ماسەلەسى قارالعان ەدى. وسى ماسەلە بويىنشا ءوز ۇستانىمدارىن انىقتاماعان «اۋىل» جانە «بىرلىك» سياقتى ءولارا پارتيالاردى حالىق قولداماعاندىقتان تاراتۋ كەرەك. سەبەبى، جەردى ساتۋ – ول وتاندى ساتۋمەن بىردەي قىلمىس. ءبىز ونى ب.د. III-IVعع. تۇرىك تايپالارىن بيلەگەن توبا تايپاسىنىڭ قىتايعا جەرىن ساتىپ بودان بولعانىنان كورەمىز. سول توبالىقتاردىڭ باسشىلىعىمەن بوداندىق قابىلداعان تۇرىكتەر ءجۇز جىلدا ءتىلى، ءدىنى، دىلىنەن ايىرىلىپ قىتايعا اينالسا، يمپەرياعا قۇل بولعان توبالىقتاردىڭ ءتورت ۇرپاعىن ءبىر عاسىردان كەيىن ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ءبىر جەرگە جينايدى دا قىلىشپەن تۋراپ شاۋىپ، دەنەلەرىن حۋانحەگە اعىزىپ جىبەرەدى. بۇگىندە تۇرىك حالىقتارىنىڭ ىشىندە توبا تايپاسى ىزىمەن جوق جانە ولاردىڭ مولاسىن دا تاپپايسىڭ. ادامزات تاريحىندا ساتقاندىق كەشىرىلمەيتىن قىلمىس بولسا، ەلى مەن جەرىن ساتقانداردى تۇقىمىمەن جوق قىلىپ، تازارتىپ وتىرعان. تەك ادام عانا ەمەس، جابايى اڭدار دا ساتقىندىقتى كەشىرمەيدى!

ايداھاردىڭ اسقازانىندا جاتقان بۇگىنگى شىعىس تۇركىستان دا وسىدان ءۇش عاسىر بۇرىن ۇيعىر اعايىننىڭ ىشىنەن شىققان ساتقىندار قىتايعا جالعا جەر بەرىپ، ولاردان كوشە سىپىراتىن ت.ب. ارزان قول جۇمىسشىلاردى (ولاردىڭ ءبارى اسكەريلەر ەدى) كىرگىزدى. ونداعان جىلدان كەيىن كەلىمسەكتەردىڭ سانى بەلگىلى مولشەرگە جەتكەسىن شىعىس تۇركىستاندى ءبىر كۇندە جاۋلاپ الدى. بۇگىن سونداعى ەلۋ ميلليونداي ۇيعىر، قازاق، وزبەك ت.ب. تۇرىك حالىقتارى قاسيەتتى تۇركىستاندى ءوز اتىمەن اتاۋعا قورقاتىن قۇلعا اينالۋدا. ءبىزدىڭ «اسىل ارمانىمىز» وسى ما؟!

جوعارىداعى كورسەتىلگەن ەكونوميكالىق داعدارىس، جەر جانە ءبىلىم سالالارىنىڭ ماسەلەلەرىن قوعام الدىندا اشىق تالقىلاپ، ساياسي-الەۋمەتتىك داعدارىستىڭ الدىن-الىپ، ەكونوميكاداعى داعدارىستان شىعۋ جولدارىن انىقتاۋ ءۇشىن، پارلامەنت جانە ۇكىمەتپەن بىرگە ورتاق شەشىم قابىلداۋ ماقساتىندا قۇرىلاتىن ءۇش كوميسسياعا قوعامدىق ۇيىمدار اتىنان ءار سالاعا 15 ماماننان ۇسىنامىز (ءتىزىم نەگىزىنەن قول قويعاندار ىشىنەن الىنادى). بۇل كوميسسيا العاشقى وتىرىستارىن 04.05.2016 كۇنى ەكونوميكا، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ق ر بجعم عيماراتتارىندا باستاپ، ماۋسىمنىڭ ورتاسىندا قابىلداعان ورتاق شەشىمدەرىن بارلىق باق-دا جاريالاۋ كەرەك.

ول ورتاق شەشىمدە جەردى شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى مەن شارۋا قوجالىقتارىنا ساتۋ نە جالعا بەرۋ، شەتەلگە نە شەتەلدىك ۇلەسى بار كومپانيالارعا جالعا بەرۋ، نە ساتۋعا تيىم سالۋ تۋرالى سوڭعى زاڭعا ءتيىستى وزگەرىس ەنگىزىلۋى قاجەت. سونىمەن قاتار، پەداگوگيكا زاڭدارىنا سۇيەنگەن ماڭگى ەلدىڭ – «ءبىر ءتىل، ءبىر ءدىن، ءبىر مورال، ءبىر مەملەكەت» ۇستانىمدارىنا نەگىزدەلگەن تاربيە، ءبىلىم جانە عىلىمدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى مەن «قازاقستاننىڭ جاڭا يندۋستريالدىق ستراتەگياسى» قابىلدانادى دەپ كۇتىلۋدە.

وسى كوميسسيالاردىڭ شەشىمدەرى بويىنشا قوعامداعى الەۋمەتتىك-ساياسي جانە ەكونوميكالىق داعدارىستاردىڭ سەبەپتەرى انىقتالىپ، پرەزيدەنت پەن قوعام الدىندا ۇكىمەت پەن جەكە مينيسترلەرگە سەنىم، قازاقستان زاڭدارىن بۇزعان شەتەلدىك كومپانيالارعا حالىقارالىق سانكسيا قويۋ ت.ب. شەشىمدەر قابىلدانادى. وسى ماسەلەلەر بويىنشا ۇسىنىستار تومەندەگى ادرەسكە قابىلدانادى.

 قۇرمەتپەن، ۇيىمداستىرۋ القاسى اتىنان:

اكىم جانۇزاق – حالىقارالىق ادام ينستيتۋتىنىڭ پرەزيدەنتى، ق ر ۇلتتىق جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ كورر.-مۇشەسى، ەۋروپا جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ مۇشەسى؛

سابدەن ورازالى – قازاقستان عالىمدار وداعىنىڭ ءتوراعاسى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ق ر ۇلتتىق ينجەنەرلىك اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى؛

اۋەزوۆ مۇرات –  م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى قوردىڭ ءتوراعاسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى، عالىم؛

ەلەۋسىزوۆ مەلس – قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق وداعى مەن كاسىپورىندارى «تابيعات» قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى؛

تۇياقباي جارماحان – جسدپ ءتوراعاسى، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى؛

عابجالەلوۆ حايرۋللا - «الاش» تاريحي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى، الەۋمەتتىك عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، كونكورد اكادەمياسىنىڭ (فرانسيا) قۇرمەتتى اكادەميگى، ق ر مادەنيەت قايراتكەرى، ق ر العاشقى ۆاليۋتاسى-تەڭگەنىڭ اۆتورى؛

توقاشبايەۆ مارات - «پرەزيدەنت جانە حالىق» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى، ق ر پعا اكادەميگى، پروفەسسور؛

يسا قازىبەك  -  "قازاق ءۇنى" گازەتى پرەزيدەنتى، اقىن، حالىقارالىق الاش سىيلىعى لاۋرەاتى، حالىقارالىق سەرگەي ەسەنين اتىنداعى سىيلىق - "التىن كۇز" وردەنى يەگەرى.

نۇرىپبايەۆ ماقسات - «انتيگەپتيل» قوزعالىسىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى؛

جۇمالى راسۋل – ساياساتتانۋشى، ديپلومات؛

جاكەيەۆ عابيدەن – ع.م.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قوردىڭ ءتوراعاسى؛

اباعان مۇقتارحان – كەنەسارى حان قوعامدىق قورىنىڭ ءتوراعاسى؛

 

قازاقستان زيالىلارى مەن قوعامدىق ۇيىمدارى اتىنان:                                                                                                           

اۋعان سوعىسى ارداگەرلەر قاۋىمداستىعى؛

قازاقستاننىڭ گەنەرالدار قاۋىمداستىعى؛

قازاقستان سۋرەتشىلەر وداعى؛

قازاقستان كومپوزيتورلار وداعى ت.ب.، 12 رەسپۋبليكالىق قاۋىمداستىقتار مەن وداقتار قولدادى؛

 

نۇرپەيسوۆ ءابدىجامىل – جازۋشى،  قسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

قيرابايەۆ سەرىك – فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ق ر ۇعا اكادەميگى؛

قايداروۆ ءابۋعالي - فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ق ر ۇعا اكادەميگى؛

ايتبايەۆ ءومىرزاق - فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ق ر ۇعا اكادەميگى، حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ ءتوراعاسى؛

قالماتايەۆ مۇرات – گەنەرال-مايور، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى؛

مىرزاحمەتوۆ مەكەمتاس – ق ر ۇعا اكادەميگى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

وتەلبايەۆ مۇحتارباي - فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى،  پروفەسسور، قۇا اكادەميگى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

ەلەمەسوۆ كوپماعامبەت – اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، اكادەميك؛

ەلەشيەۆ راحىمجان – اۋىل شارۋاشىلىق عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، اكادەميك؛

عابباسوۆ سوۆەت-حان - مەديسينا جانە پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ماحامبەت سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، حالىقارالىق  م.نوسترادامۋس اتىنداعى اكادەميانىڭ اكادەميگى؛

قابىش ۇلى عابباس - جازۋشى، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى؛ 

راقىشيەۆ بايان – ق ر عالىمدار وداعىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى، ق ر ۇعااكادەميگى، قازۇتۋ كافەدرا مەڭگەرۋشىسى؛

ءجۇمادىلوۆ قابدەش – قازاقستان حالىق جازۋشىسى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

يسابەكوۆ دۋلات - «مادەنيەت» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، جازۋشى-دراماتۋرگ، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

سماتايەۆ سوفى - جازۋشى، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ  لاۋرەاتى؛

مەدەتبەك تەمىرحان – اقىن، قۇ مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

ەسداۋلەت ۇلىقبەك – اقىن، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، «جۇلدىز» جورنالىنىڭ باس رەداكتورى؛

ەلۋباي سماعۇل - جازۋشى، پەن-كلۋبىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى؛

ارالباي نۇعمان – بيول. عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، «جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى جانە ينوۆاسيالىق تەحنولوگيالار» عزي ديرەكتورى؛

كاپەكوۆا گۋلنار – قازاقستان عالىمدار وداعىنىڭ الماتى وبلىسى بويىنشا فيليالىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور؛

نەسيپبايەۆا كاليا – تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور؛

بۋربايەۆا گاليا – عالىم، قوعام قايراتكەرى؛

باتتالوۆا زاۋرەش – «قازاقستاندا پارلامەنتاريزمدى دامىتۋ قورى» قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى؛

قۇلكەنوۆ مەرەكە – جازۋشى، قوعام قايراتكەرى؛

قويشىبايەۆ بەيبىت- تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى، «ادىلەت» تاريحي- اعارتۋ قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى؛

سارسەنباي رىسبەك  - «جاس الاش» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى، قوعام قايراتكەرى؛

باپي ەرمۇرات - «دات» جوباسىنىڭ جەتەكشىسى، قوعام قايراتكەرى؛

ايعالي ۇلى ە. - «قازاقستان-زامان» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى؛

قالىباي  جارىلقاپ - «جۇلدىزدار وتباسى-اڭىز ادام» جۋرنالىنىڭ باس  رەداكتورى؛

سارىم ايدوس -  التىنبەك سارسەنباي ۇلى اتىنداعى قوردىڭ جەتەكشىسى، قازاق ۇلتتىق كەڭەسى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى؛

شىمشىقوۆ جانكەلدى  - استانا قالالىق «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ» حدق  ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى؛

جانداربەك زىكىريا - تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى، احمەت ياسساۋي اتىنداعى حالىقارالىق تۇركىستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى؛

زەينۋللين امانجول - اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، «دالا» ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى؛

قاناتبايەۆ سەرىك - ۆەتەريناريا عىلىمىنىڭ دوكتورى؛

تاجييەۆ قادىرباي – اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، عىلىمي جەتەكشى؛

امانجولوۆ قىدىرباي -اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمىنىڭ دوكتورى، عىلىمي جەتەكشى؛

ايىپ ۇلى راحىم – جسدپ پرەزيديۋم مۇشەسى، قوعام قايراتكەرى؛

قالىباي ماقسوت - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ەرەكشە ەڭبەگى سىڭىرگەن زەينەتكەر؛

ساگيدۋللايەۆا ايمان – ۇستاز، قوعام قايراتكەرى؛                                     
قوجابەرگەنوۆ وسەرباي – اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ كانديداتى؛    

بابامۇرات داۋرەن -  «بولاشاق» جاستار قوزعالىسىنىڭ ليدەرى؛

ەرعالييەۆا بارەتتا - قازاقستاننىڭ «دەموكراتيا جانە قۇقىق» حالىقارالىق تاريحي

-قۇقىق ورتالىعىنىڭ ءتورايىمى؛

كەنەباي جۇماش - اقىن، قوعام قايراتكەرى، حالىقارالىق يۋنەسكو سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى؛

قوسانوۆ ءامىرجان –قوعام قايراتكەرى، تاۋەلسىز ساياساتكەر؛
اليبايەۆ اليك - ەكونوميست، بسدپ پرەزيديۋم مۇشەسى؛
كەنجەباي مىرزان – اقىن، ق ر مادەنيەت قايراتكەرى
تورەحانوۆ ەرنست -  جازۋشى، قوعام قايراتكەرى؛
مۇقانعالييەۆ ەرمەك – عالىم، قوعام قايراتكەرى؛

ماماي  جانبولات - جۋرناليست، قوعام قايراتكەرى؛

قاپتاعاي ق. -  «حالىق دابىلى» قوزعالىسىنىڭ ءتوراعاسى؛

قۋات  داۋرەن - «اباي.kz» اقپاراتتىق پورتالىنىڭ جەتەكشىسى؛

ءسادۋ ۇلى ب. - «جەلتوقسان اقيقاتى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى؛

ءازىمباي عالي - ساياساتتانۋشى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى؛

بەيسەباي تەگى رۋزا – قوعام قايراتكەرى؛

مۇقتاي قۋانىش – اقىن؛

زايتوۆ رينات – ايتىس اقىنى؛

مۇقانوۆ داۋرەن - اۋدارماشى، ادەبيەتتانۋشى؛

كوشىم دوس -"ۇلت تاعدىرى" قوزعالىسىنىڭ ءتوراعاسى؛

نۇر-احمەت دوس -"ۇلت پاتريوتتارى"قوزعالىسىنىڭ ءتوراعاسى؛

تايجان مۇقتار -  بولاتحان تايجان اتىنداعى قوردىڭ پرەزيدەنتى؛

بوتەيەۆ مارات - «اللاجار-قولداۋ» قوعامدىق قورىنىڭ ءتوراعاسى؛

ءتالىم ۇلى ك. - تالعار اۋداندىق مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى؛

اشۋ ۇلى  ج. - قازاقستان ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعاندار قاۋىمداستىعىنىڭ ءتوراعاسى؛

مۇحتاربەك س. - جۋرناليست، قوعام قايراتكەرى؛

قانافيا نازاربەك - فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى؛

ۋاتقان مارات - جۋرناليست؛  

قىستاۋبايەۆ گەرويحان - قوعام قايراتكەرى؛ 

اقجىگىت ءومىرزاق- تاۋەلسىز جۋرناليست؛

بەركىمباي ارداق – جورناليست، زەرتتەۋشى؛

كارىپجان امانعازى - اقىن؛

قۇتتى كەۋىمىلجاي - قوعام بەلسەندىسى؛
مەرگەنباي ساعيدوللا - قوعام بەلسەندىسى؛

توقاي بىرلىك – جۋرناليست؛

ايتمىرزا قۇرمانعازى – جەلتوقسانشى؛

جانىسباي تالعات – ساياساتتانۋشى؛

اعىبايەۆ بەرىك – ساياساتتانۋشى؛

ەرمەكقالييەۆ ايبار – ساياساتتانۋشى.

Abai.kz