قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن وزبەكستاننىڭ ەكس-باسشىسى يسلام كاريموۆ قىرعىزستاندى 1991-2005 جىلدارى ارالىعىندا باسقارعان اسقار اقايەۆتى تاۋەلسىز مەديا مەن جۋرناليستەردى قولداعانى ءۇشىن سىناعان. بۇل تۋرالى اقايەۆ «ناكتا» پودكاستىندا ايتىپ بەردى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz. 

اقايەۆتىڭ سوزىنشە، ول قىرعىزستاندا امەريكالىق تاۋەلسىز مەديالاردىڭ اشىلۋىنا قاتتى قىزىققان.

«رەسمي ساپارلاردىڭ بىرىندە Freedom House ۇيىمى (دەموكراتيانى جانە ادام قۇقىقتارىن قورعايتىن ۇيىم) ماعان پرەميا بەرىپ، مەنى تاۋەلسىز مەملەكەتتەر اراسىنداعى ەڭ دەموكراتيالىق پرەزيدەنت دەپ تانىدى. ولار ەلىمىزدە تاۋەلسىز مەديالارعا كومەكتەسەتىن ورتالىق اشۋدى ۇسىندى. مەن قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، رۇقساتىمدى بەرىپ، Freedom House سول ورتالىقتى باسقارۋمەن اينالىستى»، - دەيدى اقايەۆ.

اقايەۆتىڭ سوزىنشە، ونىڭ تاۋەلسىز مەديالاردى قولداۋ يدەياسىن نازاربايەۆ پەن كاريموۆ ۇناتپاعان.

«كورشى ەلدىڭ باسشىلارمەن بولعان كەزدەسۋدىڭ بىرىندە كاريموۆ پەن نازاربايەۆ «ءاي، دەموكرات، سەن نە ىستەسەڭ دە ءوزىڭ بىلەسىڭ عوي، ءبىراق سەنىڭ ەلىڭدەگى تيپوگرافيادان شىعاتىن گازەتتەر نە ءۇشىن ءبىزدى سىناپ، ماتەريال جازىپ ءجۇر؟» دەدى. سەبەبى تيپوگرافيادان شىققان گازەتتەر الماتى مەن تاشكەنتتە دە تاراتىلعان»، - دەيدى اقايەۆ.

قىرعىزستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى سول ورتالىقتى اشۋى قاتە شەشىم بولعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، جۋرناليستەردىڭ دالەلدەنبەگەن سىني ماتەريالدارىنىڭ سالدارىنان 2005 جىلى ناۋرىزدا مەملەكەتتىك توڭكەرىس بولعان. اقايەۆ Freedom House مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋدى قارجىلاندىرعانىن ايتادى. 

ەسكە سالايىق، بۇعان دەيىن قىرعىزستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى اسقار اقايەۆ جوعارى كەڭەسكە ەكس-پرەزيدەنت مارتەبەسىن قايتارۋدى سۇراپ ءوتىنىش بىلدىرگەن بولاتىن. 

بۇل تۋرالى كونستيتۋسيالىق زاڭناما، مەملەكەتتىك قۇرىلىم، سوت-قۇقىقتىق ماسەلەلەر جانە رەگلامەنت جونىندەگى پارلامەنت كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى چولپون سۇلتانبەكوۆا مالىمدەدى. 

سۇلتانبەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، اقايەۆتان حات وعان 5 قىركۇيەك كۇنى تاڭدا كەلىپ تۇسكەن. ال جوگوركۋ كەنەشتىڭ سپيكەرى نۇرلانبەك شاكىيەۆتىڭ اتىنا 30 شىلدەدە كەلىپ تۇسكەن. دەپۋتات اقايەۆقا ەكس-پرەزيدەنت مارتەبەسىن قايتارۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنە ەنىپ-ەنبەيتىنىن جانە قاشان تالقىلاناتىنىن ءتۇسىندىردى.

«الدىمەن فراكسيالار، ولاردىڭ جەتەكشىلەرى جانە دەپۋتاتتارمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلەدى. وسىدان كەيىن ماسەلەنى تالقىلاۋعا شىعاراتىن كۇندى جاريالايمىز»، – دەپ ءتۇسىندىردى ول.

كەيىننەن پارلامەنت اقايەۆتىڭ ءوتىنىشىن قاناعاتتاندىرماعانى بەلگىلى بولدى. 

ايتا كەتەيىك، اسقار اقايەۆتىڭ ۇلى ايدار اقايەۆ 1998 جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قىزى ءاليا نازاربايەۆاعا ۇيلەنگەن بولاتىن. ول كەزدە ءاليا 18 جاستا بولعان. ايدار اقايەۆ 2020 جىلى اقپاندا 44 جاسىندا ماسكەۋدە قايتىس بولدى. 

اسقار اقايەۆ – تاۋەلسىز قىرعىزستاننىڭ العاشقى پرەزيدەنتى. ول رەسپۋبليكاعا 2005 جىلعا دەيىن باسشىلىق ەتتى. 2005 جىلعى 24 ناۋرىزدا اقايەۆتاردىڭ وتباسىلىق بيلىگىنە قارسى باعىتتالعان حالىقتىق كوتەرىلىس ناتيجەسىندە ول پرەزيدەنتتىك قىزمەتتەن قۇلاتىلدى. سول جىلى جوگوركۋ كەنەش ونى «العاشقى پرەزيدەنت» مارتەبەسىنەن ايىردى. 2010 جىلى ۋاقىتشا ۇكىمەت تە ءوزىنىڭ جارلىعىمەن اسقار اقايەۆتى «ەكس» مارتەبەسىنەن ايىردى.