2025 جىلعى 24 ناۋرىزدان باستاپ ابونەنتتىك ۇيالى بايلانىس قۇرىلعىلارىن تىركەۋ ەرەجەلەرىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر كۇشىنە ەنەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
جاڭا ەرەجەلەر تەك 24 ناۋرىزدان كەيىن ەلگە اكەلىنگەن جاڭا قۇرىلعىلارعا عانا قاتىستى. قازاقستان اۋماعىندا بۇرىننان بار جانە يدەنتيفيكاسيالىق كودتار دەرەكقورىنا (يكد) ەنگىزىلگەن تەلەفوندار اۆتوماتتى تۇردە «اق تىزىمگە» ەنەدى جانە ەشقانداي شەكتەۋسىز جۇمىسىن جالعاستىرادى.
بۇل جاڭاشىلدىقتار تىركەۋ جۇيەسىن ودان ءارى جاقسارتىپ، الاياقتىقپەن كۇرەسۋگە، تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا جانە ءموبيلدى قۇرىلعىلاردى پايدالانۋ قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا شامامەن 3،7 ميلليون قايتالانعان IMEI-كودى بار قۇرىلعىلار تىركەلگەن. ولاردىڭ زاڭسىز اكەلىنۋى ايتارلىقتاي ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلە تۋىنداتادى. بۇنداي ءموبيلدى قۇرىلعىلار نارىعى قۇرىلعىلاردىڭ زاڭدى اينالىمىن باقىلاۋدى قيىنداتىپ، تەلەفون ۇرلىعىنىڭ كوبەيۋىنە ىقپال ەتەدى جانە ادىلەتسىز باسەكەلەستىك تۋعىزادى.
وسى ماسەلەلەردى شەشۋ ماقساتىندا جاڭا ەرەجەلەر ەنگىزىلىپ، ءموبيلدى قۇرىلعىلار نارىعىنىڭ اشىق ءارى ءقاۋىپسىز بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ قاراستىرىلعان.
نەگىزگى جاڭاشىلدىق – ءموبيلدى قۇرىلعىلاردى ۆەريفيكاسيالاۋ پروسەدۋراسى
جاڭا ەرەجەلەرگە سايكەس تىركەۋ كەزىندە ارنايى جۇيە كەلەسى پارامەترلەردى تەكسەرەدى:
- قۇرىلعىنىڭ IMEI-كودىنىڭ ءتۇپنۇسقالىعى
- IMEI-كودتىڭ GSMA حالىقارالىق بازاسىندا ۇرلانعان، بۇعاتتالعان نەمەسە جوعالعان قۇرىلعىلار تىزىمىندە بولماۋى
- قۇرىلعىنىڭ قازاقستان اۋماعىنا زاڭدى تۇردە اكەلىنگەنى
ەسكەرتۋ: وزگەرىستەر تەك قازاقستان اۋماعىنا جاڭادان اكەلىنگەن قۇرىلعىلارعا قاتىستى. بۇرىننان بار جانە يكد بازاسىنا ەنگىزىلگەن ءموبيلدى تەلەفوندار اۆتوماتتى تۇردە «اق تىزىمگە» ەنەدى جانە ەشقانداي شەكتەۋسىز جۇمىسىن جالعاستىرادى.
قانداي تىزىمدەر پايدا بولادى؟
ۆەريفيكاسيا ناتيجەسىندە ءموبيلدى قۇرىلعىلار ءۇش ساناتقا بولىنەدى:
- اق ءتىزىم – ءساتتى ۆەريفيكاسيادان وتكەن قۇرىلعىلار، ولار ەشقانداي شەكتەۋسىز تىركەلەدى.
- سۇر ءتىزىم – ۋاقىتشا رۇقسات ەتىلگەن قۇرىلعىلار. ولاردىڭ يەلەرى 30 كۇن ىشىندە قۇرىلعىنىڭ زاڭدى تۇردە اكەلىنگەنىن راستاۋى ءتيىس.
- قارا ءتىزىم – زاڭسىز اكەلىنگەن، جالعان نەمەسە ۇرلانعان قۇرىلعىلار. ولار بۇعاتتالادى.
بۇل قولدانۋشىلارعا قالاي اسەر ەتەدى؟
- قازاقستاندا بۇراننان قولدانىستا بار تەلەفوندار ەشقانداي شەكتەۋسىز جۇمىس ىستەي بەرەدى. قوسىمشا ارەكەت قاجەت ەمەس.
- جاڭا قۇرىلعىلاردى ساتىپ الۋشىلار 2025 جىلدىڭ 24 ناۋرىزىنان كەيىن قۇرىلعى ساتىپ الماس بۇرىن، IMEI-كودتى imei.rfs.gov.kz سايتىنان تەكسەرە الادى. قازىرگى ۋاقىتتا سايت جاڭا ەرەجەلەرگە سايكەس جاڭارتىلۋدا.
- «سۇر تىزىمدەگى» قۇرىلعى يەلەرى قۇرىلعىنى 30 كۇن بويى قولدانا الادى. وسى ۋاقىت ىشىندە وپەراتورلار SMS حابارلاما ارقىلى قۇرىلعىنى ۆەريفيكاسيادان وتكىزۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ەسكەرتەدى. حابارلامادا ارنايى انكەتاعا سىلتەمە بەرىلەدى، ونى تولتىرۋ قاجەت.
- شەتەلدەن اكەلىنگەن قۇرىلعى يەلەرى شەكارادان وتكەن كۇندى كورسەتۋى كەرەك.
- ەگەر پايدالانۋشى 30 كۇن ىشىندە ۆەريفيكاسيادان وتپەسە، كەز كەلگەن ۋاقىتتا حابارلاماداعى سىلتەمە ارقىلى انكەتانى تولتىرىپ، راستاۋ پروسەسىن اياقتاي الادى.
بۇل شارالار تۇتىنۋشىلارعا زاڭدى ءارى ساپالى قۇرىلعىلاردى ساتىپ الۋىنا سەنىمدىلىك بەرەدى. بيزنەسكە ءادىل باسەكەلەستىك ءۇشىن اشىق جاعداي جاسالادى، ال مەملەكەت يمپورتتى قاتاڭ باقىلاپ، زاڭسىز تەلەفوندار سانىن ازايتىپ، الاياقتىق دەڭگەيىن تومەندەتەدى.
قاشان كۇشىنە ەنەدى؟
جاڭا ەرەجەلەر رەسمي جاريالانعان كۇننەن باستاپ 60 كۇن وتكەن سوڭ – 2025 جىلعى 24 ناۋرىزدا كۇشىنە ەنەدى.
ازاماتتارعا ۋايىمداۋعا ەشقانداي نەگىز جوق – رەسمي تىركەلگەن قۇرىلعىلاردىڭ يەلەرىنە قوسىمشا ارەكەت جاساپ قاجەت ەمەس. مينيسترلىك جاڭا ەرەجەلەردى ەنگىزۋ بويىنشا اقپاراتتىق جۇمىستاردى ودان ءارى جالعاستىرادى.
