2025 jylǵy 24 naýryzdan bastap abonenttik uıaly baılanys qurylǵylaryn tirkeý erejelerine engizilgen ózgerister kúshine enedi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Jańa erejeler tek 24 naýryzdan keıin elge ákelingen jańa qurylǵylarǵa ǵana qatysty. Qazaqstan aýmaǵynda burynnan bar jáne Identıfıkasıalyq kodtar derekqoryna (IKD) engizilgen telefondar avtomatty túrde «aq tizimge» enedi jáne eshqandaı shekteýsiz jumysyn jalǵastyrady.
Bul jańashyldyqtar tirkeý júıesin odan ári jaqsartyp, alaıaqtyqpen kúresýge, tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaýǵa jáne mobıldi qurylǵylardy paıdalaný qaýipsizdigin arttyrýǵa baǵyttalǵan.
Búgingi tańda Qazaqstanda shamamen 3,7 mıllıon qaıtalanǵan IMEI-kody bar qurylǵylar tirkelgen. Olardyń zańsyz ákelinýi aıtarlyqtaı ekonomıkalyq jáne áleýmettik másele týyndatady. Bundaı mobıldi qurylǵylar naryǵy qurylǵylardyń zańdy aınalymyn baqylaýdy qıyndatyp, telefon urlyǵynyń kóbeıýine yqpal etedi jáne ádiletsiz básekelestik týǵyzady.
Osy máselelerdi sheshý maqsatynda jańa erejeler engizilip, mobıldi qurylǵylar naryǵynyń ashyq ári qaýipsiz bolýyn qamtamasyz etý qarastyrylǵan.
Negizgi jańashyldyq – mobıldi qurylǵylardy verıfıkasıalaý prosedýrasy
Jańa erejelerge sáıkes tirkeý kezinde arnaıy júıe kelesi parametrlerdi tekseredi:
- Qurylǵynyń IMEI-kodynyń túpnusqalyǵy
- IMEI-kodtyń GSMA halyqaralyq bazasynda urlanǵan, buǵattalǵan nemese joǵalǵan qurylǵylar tiziminde bolmaýy
- Qurylǵynyń Qazaqstan aýmaǵyna zańdy túrde ákelingeni
Eskertý: Ózgerister tek Qazaqstan aýmaǵyna jańadan ákelingen qurylǵylarǵa qatysty. Burynnan bar jáne IKD bazasyna engizilgen mobıldi telefondar avtomatty túrde «aq tizimge» enedi jáne eshqandaı shekteýsiz jumysyn jalǵastyrady.
Qandaı tizimder paıda bolady?
Verıfıkasıa nátıjesinde mobıldi qurylǵylar úsh sanatqa bólinedi:
- Aq tizim – sátti verıfıkasıadan ótken qurylǵylar, olar eshqandaı shekteýsiz tirkeledi.
- Sur tizim – ýaqytsha ruqsat etilgen qurylǵylar. Olardyń ıeleri 30 kún ishinde qurylǵynyń zańdy túrde ákelingenin rastaýy tıis.
- Qara tizim – zańsyz ákelingen, jalǵan nemese urlanǵan qurylǵylar. Olar buǵattalady.
Bul qoldanýshylarǵa qalaı áser etedi?
- Qazaqstanda burannan qoldanysta bar telefondar eshqandaı shekteýsiz jumys isteı beredi. Qosymsha áreket qajet emes.
- Jańa qurylǵylardy satyp alýshylar 2025 jyldyń 24 naýryzynan keıin qurylǵy satyp almas buryn, IMEI-kodty imei.rfs.gov.kz saıtynan teksere alady. Qazirgi ýaqytta saıt jańa erejelerge sáıkes jańartylýda.
- «Sur tizimdegi» qurylǵy ıeleri qurylǵyny 30 kún boıy qoldana alady. Osy ýaqyt ishinde operatorlar SMS habarlama arqyly qurylǵyny verıfıkasıadan ótkizý qajettiligi týraly eskertedi. Habarlamada arnaıy anketaǵa silteme beriledi, ony toltyrý qajet.
- Shetelden ákelingen qurylǵy ıeleri shekaradan ótken kúndi kórsetýi kerek.
- Eger paıdalanýshy 30 kún ishinde verıfıkasıadan ótpese, kez kelgen ýaqytta habarlamadaǵy silteme arqyly anketany toltyryp, rastaý prosesin aıaqtaı alady.
Bul sharalar tutynýshylarǵa zańdy ári sapaly qurylǵylardy satyp alýyna senimdilik beredi. Bızneske ádil básekelestik úshin ashyq jaǵdaı jasalady, al memleket ımportty qatań baqylap, zańsyz telefondar sanyn azaıtyp, alaıaqtyq deńgeıin tómendetedi.
Qashan kúshine enedi?
Jańa erejeler resmı jarıalanǵan kúnnen bastap 60 kún ótken soń – 2025 jylǵy 24 naýryzda kúshine enedi.
Azamattarǵa ýaıymdaýǵa eshqandaı negiz joq – resmı tirkelgen qurylǵylardyń ıelerine qosymsha áreket jasap qajet emes. Mınıstrlik jańa erejelerdi engizý boıynsha aqparattyq jumystardy odan ári jalǵastyrady.
