بيزنەس قاۋىمداستىق بەرىك اسىلوۆتان ويىن بيزنەسى ماسەلەسى جونىندەگى زاڭ جوباسىنا زاڭسىز تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە بايلانىستى نارازىلىق ءبىلدىرۋدى جانە باسقا دا قاجەتتى قاداعالاۋعا دەن قويۋ شارالارىن قابىلداۋدى سۇرايدى.
وتىنىشتە ايتىلعانداي، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ويىن بيزنەسى، لوتەرەيا قىزمەتى، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكسياسى، مەملەكەتتىك باقىلاۋ جانە ارتىق زاڭنامالىق رەگلامەنتتەۋدى بولدىرماۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ كەزىندە ءماجىلىستىڭ جۇمىس توبىندا زاڭنامانى ورەسكەل بۇزۋشىلىقتارعا جول بەرىلدى. سونىڭ ناتيجەسىندە زاڭ جوباسىنىڭ ماتىنىندە رەتتەۋشىلىك اسەردى جانە زاڭنامادا كوزدەلگەن باسقا دا ءبىرقاتار مىندەتتى ءراسىمدى تالداۋسىز جاڭا نورمالار كورسەتىلدى.
ءوزىن-وزى رەتتەيتىن بۋكمەكەرلىك ۇيىم وكىلدەرى ەسكە سالعانداي، 2021 جىلدىڭ قاڭتارىندا ق ر پرەزيدەنتى مونوپوليستەردىڭ قىزمەتىن زاڭنامالىق تۇرعىدان رەتتەۋدى تاپسىردى. نەگىزگى مەملەكەتتىك ورگاندار، ونىڭ ىشىندە باس پروكۋراتۋرا مەن باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى (بقدا)، سودان كەيىن ءباس تىگۋ سالاسىنداعى وپەراتور – جەكە دەلدالدىق كومپانيا ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعى دەپ اتالاتىن يدەيانى سىنعا الىپ، ونىڭ مونوپولياعا جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى زاڭنامامەن ۇيلەسپەيتىندىگىن اتاپ ءوتتى.
2022 جىلى قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇكىمەتكە ءتيىستى تاپسىرما بەرىپ، «دەلدال كومپانيالار» اتتى قۇرىلىمدى قۇرۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى تۇبەگەيلى شەشىم قابىلدادى. وسىدان كەيىن ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعىنىڭ جوباسى شىعىنعا ۇشىرادى.
«ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارلارى س.م.جۇمانعارين مەن ە.ك.جاماۋبايەۆتىڭ 2022 جىلى قاراشاداعى حاتتامالىق تاپسىرماسىنا سايكەس، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە (ويىن بيزنەسىنە جەتەكشىلىك ەتەتىن بەيىندى ورگانعا) باسقا مينيسترلىكتەرمەن بىرلەسىپ، ويىن بيزنەسى بويىنشا ازىرلەنىپ جاتقان زاڭ جوباسىنان ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعىنا قاتىستى ەرەجەنى الىپ تاستاۋ تاپسىرىلدى. سالىقتىق اكىمشىلەندىرۋ بويىنشا وسى قۇرالدىڭ ورنىنا بۋكمەكەرلىك كەڭسەلەر جۇيەسىن مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارىنىڭ جۇيەلەرىمەن تىكەلەي بىرىكتىرۋ ۇسىنىلدى. وسىعان بايلانىستى ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعىن الىپ تاستاۋدى كوزدەيتىن زاڭ جوباسىنا VIII شاقىرىلىمنىڭ دەپۋتاتتارى II سەسسيادا باستاماشىلىق ەتتى»، - دەپ جازدى ءوتىنىش اۆتورلارى.
بۇل شەشىمنىڭ ورىندالۋى 2023 جىلى 12 جەلتوقسانداعى ءتيىستى زاڭمەن بەكىتىلگەن سالىق كودەكسىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلاردا كورىنىس تاپقانىن اتاپ وتكەن ءجون. زاڭ بۋكمەكەرلىك كەڭسەلەردى دەلدالسىز ءوزىنىڭ ەلەكتروندىق تولەم جۇيەلەرىن مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارىنىڭ ەسەپ بەرۋ جۇيەسىمەن تىكەلەي بىرىكتىرۋگە مىندەتتەدى.
ءوزىن-وزى رەتتەيتىن بۋكمەكەرلىك ۇيىم وكىلدەرى ۇندەۋىندە اتاپ وتكەندەي، قازىرگى زاڭ بۇزۋشىلىق ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعىن زاڭ جوباسىنان الىپ تاستاۋ تۋرالى تارماقتىڭ ورىندالماۋىندا. ازىرلەۋشىلەر پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى مەن ۇكىمەتتىڭ حاتتامالىق تاپسىرماسىن مۇلدە ەلەمەدى. ءماجىلىستىڭ جۇمىس توبى باسشىسىنىڭ زاڭ جوباسى بويىنشا 3 ماۋسىمداعى وتىرىستا ايتىلعانداي، ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعىن ەنگىزۋ بويىنشا تۇزەتۋ ەنگىزىلدى. الايدا «ءبىرىڭعاي ەسەپكە الۋ جۇيەسى» دەگەن جاڭا اتاۋ بەرىلىپ، ۇكىمەت قورىتىندىسى اياسىندا قاراۋ ءۇشىن زاڭ جوباسىنىڭ سالىستىرمالى كەستەسىنە ەنگىزىلدى.
زاڭ جوباسىندا سالىستىرمالى كەستەنىڭ 47، 52، 53، 56، 61-تارماقتارى بويىنشا ءبىرىڭعاي ەسەپكە الۋ جۇيەسىندە ءبىرقاتار تۇزەتۋ پايدا بولدى. وسى تارماقتاردىڭ ءوزى دە، ولاردىڭ اۆتورلارمەن نەگىزدەمەسى دە «كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ مۇددەسىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن بۋكمەكەرلىك كەڭسەلەردىڭ قىزمەتىن رەتتەۋدى قاتاڭداتۋ جانە ستاۆكالاردى ەسەپكە الۋ ورتالىعى قىزمەتىنىڭ وكىلەتتىلىگىن كەڭەيگەنىن كورسەتەدى»، – دەيدى ءوزىن-وزى رەتتەيتىن بۋكمەكەرلىك ۇيىم وكىلدەرى.
ءوتىنىش اۆتورلارى ق ر باس پروكۋرورىنىڭ نازارىن زاڭ جوباسىنا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋدىڭ زاڭنامالىق ءراسىمىن ورەسكەل بۇزىلعانىنا اۋدارادى.
«كاسىپكەرلىك كودەكستىڭ 83-بابىنىڭ 1-تارماعىنا سايكەس رەتتەۋشىلىك اسەردى تالداۋ ەنگىزىلەتىن رەتتەۋشى قۇرالدىڭ پايداسى مەن شىعىندارىن جانە/نەمەسە رەتتەۋدى قاتاڭداتۋ تالاپتارىن سالىستىراتىن تالدامالىق ءراسىمدى بىلدىرەدى، بۇل مەملەكەتتىك رەتتەۋ ماقساتىنا قول جەتكىزۋدى باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇعان قوسا، «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭنىڭ 19 جانە 29-باپتارى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ مۇددەسىن قوزعايتىن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى ازىرلەۋ مەن قابىلداۋدىڭ ەرەكشە ءتارتىبىن بەلگىلەيدى. بۇل رەتتەۋشىلىك اسەردى تالداۋدى مىندەتتى تۇردە جۇرگىزۋدى جانە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى ارقىلى تىكەلەي قاتىسۋىن تالاپ ەتەدى»، - دەلىنگەن وتىنىشتە.
«وسىلايشا، ءبىرىڭعاي ەسەپكە الۋ جۇيەسىن ەنگىزۋگە بايلانىستى تۇزەتۋ «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭنىڭ 29-بابى 2-تارماعىنىڭ 19-بابىندا جانە 6-تارماقشاسىندا كوزدەلگەن ءراسىمدى بۇزا وتىرىپ، زاڭ جوباسىنا ەنگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، رەتتەۋشىلىك اسەرگە مىندەتتى تالداۋ جۇرگىزىلگەن جوق، بۇل ءبىرىڭعاي ەسەپكە الۋ جۇيەسىن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى مەن جالپى العاندا نارىق ءۇشىن ەنگىزۋدىڭ سالدارىن تولىق باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى»، - دەيدى ءوزىن-وزى رەتتەيتىن بۋكمەكەرلىك ۇيىم.
زاڭنىڭ ورەسكەل بۇزۋشىلىقتارىن، سونداي-اق «پروكۋراتۋرا تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭنىڭ ەرەجەسىن ەسكەرە وتىرىپ، «ءوزىن-وزى رەتتەيتىن بۋكمەكەرلىك ۇيىم» زاڭ جوباسىنا مىندەتتى زاڭنامالىق راسىمدەردى بۇزا وتىرىپ، ءبىرىڭعاي ەسەپكە الۋ جۇيەسىن ەنگىزۋگە بايلانىستى تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە جول بەرگەن جاۋاپتى ۋاكىلەتتى تۇلعالاردىڭ ارەكەتتەرىنە نارازىلىق ءبىلدىرۋ تۋرالى بەرىك اسىلوۆقا جۇگىندى.
سونداي-اق، بۋكمەكەرلىك قاۋىمداستىق بەرىك اسىلوۆقا «قازىرگى ۋاقىتتا وسى زاڭ جوباسىن قارايتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ اتىنا وسىنداي نارازىلىق ەنگىزۋ تۋرالى ۇستانىمىن ءبىلدىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ» وتىنىشىمەن جۇگىندى.
شاماسى، بۇل ەسكەرۋگە ءتيىس ەرەكشە جاعداي سياقتى. بۇل ەلىمىزدىڭ زاڭ شىعارۋ تاريحىنداعى وتە سيرەك كەزدەسەتىن جايت، وندا تۇزەتۋلەر سوڭعى ساتتە زاڭ جوباسىنا ەنىپ، بارلىق مىندەتتى زاڭدى ءراسىمدى مۇلدە ەلەمەيدى. مۇنى كىمنىڭ، نە ءۇشىن جانە قالاي جاساپ وتىرعانىن باس پروكۋراتۋرا انىقتاۋعا ءتيىس.
