سۇرانىس تومەن بولۋى جانە اقش فەدەرالدى رەزەرۆ جۇيەسى جاقىن ارادا مولشەرلەمەنى تومەندەتەدى دەگەن بولجامنىڭ اسەرىنەن مۇناي ارزانداپ كەتتى. قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى تىرەگى مۇناي ەكەنى جاسىرىن ەمەس. بۇل احۋال قازاقستان ەكونوميكاسىنا قالاي اسەر ەتپەك؟ Dalanews.kz ەكونوميست باۋىرجان ىسقاقوۆپەن وسى تۋراسىندا سۇحباتتاستى.

مۇنايعا قاتىستى احۋال

لوندوندا ICE بيرجاسىندا Brent ماركالى مۇنايدىڭ قاراشا فيۋچەرستەرىنىڭ قۇنى 0،77 پايىزعا تومەندەپ، باررەلى 67،94 دوللار بولدى.

WTI ماركالى مۇنايدىڭ قازان فيۋچەرستەرىنىڭ قۇنى 0،84 پايىزعا تومەندەپ، باررەلى 63،98 دوللار بولدى.

ساراپشى پىكىرى

ەكونوميست باۋىرجان ىسقاقوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل فاكتور بىرنەشە باعىتقا اسەر ەتەدى.

"مۇنايدىڭ ارزانداۋى مەملەكەتتىك كىرىستەردىڭ ازايۋىنا اكەپ سوعادى. مۇناي - ەكسپورتتىڭ، بيۋدجەتكە تۇسەتىن سالىق كىرىستەرىنىڭ باستى كوزى. باعا تومەندەسە، مۇنايدان الىناتىن سالىق، ەكسپورت تۇسىمدەرى دە ازايادى. وسىلايشا بيۋدجەت تاپشىلىعى پايدا بولادى"، - دەيدى مامان.

ساراپشىنىڭ سوزىنشە، بۇل ماسەلە ۇلتتىق قوردى دا اينالىپ وتپەيدى.

"ۇلتتىق قوردىڭ تۇسىمدەرى تومەندەيدى. مەملەكەت قور مەحانيزمدەرىن پايدالانىپ، مۇنايدان تۇسكەن ارتىق قارجىنى جينايدى. باعا تۇسسە، سول قورداعى تۇسىمدەر ازايادى. قورداعى قارجىنى ۇلعايتۋ مۇمكىندىگى تومەندەيدى"، - دەدى قارجى سالاسىنىڭ مامانى.

سونىمەن قاتار، ۆاليۋتا، تەڭگە باعامى دا السىرەۋى مۇمكىن.

"مۇناي ەكسپورتىنان ءتۇسىم ازايسا، ۆاليۋتالىق كىرىستەر تومەندەپ، تەڭگەنىڭ ايىرباس باعامى السىرەۋى دە ابدەن مۇمكىن. يمپورت باعالارى مەن ينفلياسياعا دا كەرى اسەرى بار. ودان كەيىن بيۋدجەت شىعىنىن قىسقارتۋعا اكەلەدى. ياعني مەملەكەتتىڭ ءارتۇرلى باعدارلامالارى، الەۋمەتتىك قاجەتتىلىكتەرى، ينفراقۇرىلىم جوبالارى بيۋدجەتتىڭ قىسىمىنىڭ استىندا قالۋى مۇمكىن. كەيبىر شىعىندار قايتا قارالىپ، شۇعىل ەمەس جوبالار كەيىنگە شەگەرىلۋى مۇمكىن"، - دەيدى ول.

ساراپشى مۇنىڭ اسەرىنەن ەكونوميكانىڭ جالپى ءوسىمى باياۋلاۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى.

"ياعني ينۆەستيسيالار، مۇناي-گاز سەكتورىنداعى جوبالار ازايۋى ابدەن مۇمكىن. مەملەكەتتىڭ ينفراقۇرىلىم جوبالارىنىڭ قارجىلاندىرىلۋى دا توقتاۋى مۇمكىن. بۇل ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ تومەندەۋىنە اكەلەدى. جالپى بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ كەزىندە مۇنايدىڭ باعاسىنا قاراي باعىتتايمىز. مىسالى 2025-2027 جىلدارعا ارنالعان قازاقستاننىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتىندەگى مۇنايدىڭ باعاسى باررەلىنە 75 دوللار دەڭگەيىندە جوسپارلانعان. سونىمەن قاتار، ۇكىمەت تومەن سەنارييلەرگە دە دايىندالادى، ياعني سول جوبا ورىندالماي قالعان جاعدايدا "ب" جوسپارى بار. مۇناي باعاسى ءتۇسىپ كەتسە، شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋ تۋرالى جوسپارلار قاراستىرىلعان. بۇل تۇستا ۆاليۋتا باعامى دا ەسكەرىلەدى"، - دەپ تۇيىندەدى ساراپشى.