الماتى وبلىسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى لياززات بازارقۇلوۆانىڭ نازارىنا!
مەكتەپتەردە ۇستازدار مەن اتا-انالاردان اقشا جيناۋ ءالى دە تىيىلماي وتىرعانعا ۇقسايدى. اتتەستاسيالىق كوميسسياعا، گازەت-جۋرنالدارعا، مەكتەپتىڭ ءىشى-سىرتىن بۇتىندەۋگە جانە باسقا دا ءىس-شارالارعا اقشا جيناۋ ءالى ازايعان جوق.
رەداكسيامىزعا وسىلاي دەپ ارىز ايتىپ كەلگەن الماتى وبلىسى ىلە اۋدانى №17 ورتا مەكتەبىنىڭ ۇستازى اينۇر كۇلەنبايەۆا (سۋرەتتە) «مەكتەپتەردەگى سىبايلاس جەمقورلىق بۇرىن-سوڭدى بولماعان دەڭگەيگە جەتتى» دەيدى.
ءبىز ۇستازدىڭ جانايقايىن ءوز اۋزىنان قاز-قالپىندا بەرگەندى ءجون كوردىك. راس بولسا، اينۇر كۇلەنبايەۆا مەكتەپتەگى ءبىراز بىلىقتىڭ ءارى ايتىلا بەرمەيتىن «قۇپيالاردىڭ» باسىن اشىپتى.
[caption id="attachment_15604" align="alignleft" width="257"]
اينۇر كۇلەنبايەۆا[/caption]
مەن – ۇستازبىن. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمىمىن. 16 جىلدىق ءوتىلىم بار. ءارى كوپبالالى انامىن. الماتى وبلىسى ىلە اۋدانىنداعى №17 ورتا مەكتەپتە ساباق بەرەمىن.
ايتايىن دەگەنىم، مەكتەپتەگى جەمقورلىق. اقشا جيناۋ. وسى ۋاقىتقا دەيىن شىداپ باقتىم. تۇسىنگەنىم، ۇندەمەگەن ۇيدەي بالەدەن قۇتىلمايدى. كەرىسىنشە، ۇندەمەگەن سايىن موينىڭا ءمىنىپ الادى.
«مەكتەپتەردە اتا-انالار مەن ۇستازداردان اقشا جينالماسىن!» دەگەن زاڭ بار ەكەن. ءبىراق، ونىڭ ورىندالۋىن كىم باقىلاپ جاتىر؟ اقشا ءالى دە جينالۋدا...
مەن سونىڭ قۇربانى بولدىم.
اقشا قوسپادىڭ ەكەن، قۋدالايدى. ايتىلعان كۇنى كەشكە دەيىن تاۋىپ بەرۋ كەرەكسىڭ. كەشىكتىڭ ەكەن، ديرەكتوردىڭ «قارا تىزىمىنە» ىلىگەسىڭ. ىلىكتىڭ ەكەن، ودان ءقايتىپ شىعۋ قيىن.
قۋدالاۋ قالاي جۇرەدى، ايتايىن با؟ الدىمەن ۇستازداردىڭ اتىنان ارىز تۇسىرەدى، ارتىنان اتا-انالاردى ساعان قارسى قويادى. نە ءۇشىن؟ سەنى جۇمىستان شىعارۋ ءۇشىن. ايتقان اقشاسىن دەر كەزىندە اكەپ تاپسىرماعانىڭ ءۇشىن الاتىن جازاڭ وسىنداي.
بىلتىرعى جىلى قىركۇيەك ايىنىڭ 15-نەن باستاپ مەكتەبىمىزدىڭ ديرەكتورى ءماريا شاكاروۆا جان القىمىمنان الدى.
«قازان ايىندا اتتەستاسيالىق كوميسسيا كەلەدى. سوعان بىر-ەكى كۇن مۇرسات بەرەم، ءار ءمۇعالىم 27 مىڭ تەڭگەدەن جينايسىڭدار. 20 مىڭدى قالتالارىنا سالامىز. 5 مىڭدى تاماعىنا جۇمسايمىز. 2 مىڭ جولدارىنا كەتەدى» دەدى.
مەن بەرە المادىم. ويتكەنى اقشام جوق. تاپقان تابىسىم تاماقتان ارتىلمايدى. 27 مىڭ تەڭگە – مەن ءۇشىن ۇلكەن اقشا. وسىنى ايتىپ ديرەكتورعا كىردىم. «زارپلاتادان بەرەيىن. كۇتە تۇرىڭىزدار» دەپ.
مەكتەپتەردە ادىستەمە بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىلەرى بولادى. قازاق ءتىلى ادىستەمە بىرلەستىگىندە 20 ۇستاز بولسا، وسى 20 مۇعالىمگە ءبىر جەتەكشى تاعايىندالادى.
ايتايىن دەگەنىم، ديرەكتورلار اقشانى تىكەلەي جينامايدى. وسى جەتەكشىلەر ارقىلى جينايدى. ديرەكتور جينالىستا وسى كىسىلەرگە «تاپسىرما» بەرەدى. ولار بىزدەن تالاپ ەتەدى. تاپسىرماعانداردىڭ ءتىزىمىن بەرەدى. وسىلايشا قۋدالاۋ باستالادى.
[caption id="attachment_15605" align="alignright" width="366"]
مەكتەپتە اقشا جيناۋ قاشان تىيىلادى؟[/caption]
ديرەكتوردىڭ جالاقىعا دەيىن كۇتپەيتىنى بەلگىلى ەدى. اقشا تاپسىرۋدى كەشىكتىرگەن مەن «قارا تىزىمگە» ەندىم.
ديرەكتوردىڭ «سەنىمدى ادامدارى» بولادى. قولشوقپارلارى. ايداۋىمەن ءجۇرىپ، ايتقانىنا كونەتىندەر.
سولار «بۇلدىرەدى» ءبارىن. قاجەتتى اقشاسىن دەر كەزىندە تاۋىپ بەرە الماعاسىن، مەنى قۋدالاي باستادى. «سەنىمدى ادامدار» اتا-انالاردىڭ اتىنان ماعان شاعىم ءتۇسىردى. بىر-ەكى رەت سەبەپسىزدەن ساباعىمنىڭ ۇستىنە كىرىپ كەلدى.
امالىم قالماعاسىن قارىز سۇرادىم. تاپقانىم – 10 مىڭ.
– قولىمدا بارى وسى. قالعانىن جالاقىدان بەرەيىن، ءسال شىداڭىز، – دەدىم مەن.
– مەن سىزگە شارا قولدانۋىم كەرەك، – دەدى ديرەكتور.
– نەگە؟ نە ءۇشىن؟..
مەن جىلاپ جىبەردىم.
بۇل كىسى بىزگە بىلتىرعى جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا كەلگەن. كەلە سالا ەكى ءمۇعالىمدى جۇمىستان شىعاردى. سەبەپ تابىلدى.
اقشانى دەر كەزىندە تاپسىرماعان مەنى جۇمىستان شىعارۋ «جوسپارى» جاسالدى.
ال ماعان جۇمىس كەرەك. ارتىمدا بەس بالام بار. ءقازىر التىنشىسىنا جۇكتىمىن.
ماعان جالا جاپتى. «بالالاردان شوكولاد سۇرايدى. ساباق ۇستىندە اڭگىمە ايتىپ وتىرادى»، – دەدى. مەن: «دالەلدەڭىزدەر!» – دەدىم جانە وسى سوزىمدە تۇردىم. ءبىراق، مەنى كىم تىڭداسىن؟ ايىپتاۋ ءۇشىن ولارعا دالەل دە كەرەك ەمەس.
مەنى جۇمىستان شىعارماي تىنباسىنا كوزىم جەتكەننەن كەيىن قۇزىرلى ورگاندارعا شاعىمداندىم. ءبارى دە امالدىڭ جوقتىعىنان.
ديرەكتوردى (ءماريا شاكاروۆانى ايتامىن) ۇستادى. ۇستاعان كەزدە ول وز-وزىنە قول جۇمساپتى. ديرەكتوردىڭ اقشا جيناعانىنا ناقتى دالەل تاپقان قۇزىرلى ورگاندار ونى «7 جىلعا سوتتالادى» دەدى.
ونىڭ وز-وزىنە قول جۇمساعانىن ەستىپ شوشىم كەتتىم. اياعىم اۋىر ءارى بىرەۋدىڭ وبالىنا قالدىم با دەگەن وي مازالادى. كەيىن قۇزىرلى ورگاننىڭ باسشىسىنا كىرىپ، شاعىمىمدى وزگەرتتىم. «شەشىمدى جۇمسارتسىن» دەدىم. ەشكىم كۇشتەگەن جوق. ايادىم. ماعان يتتىك جاسادى، كەشىردىم.
ەڭ قىزىعى ول قايتا ورالدى. بۇرىنعى مەكتەبىنە ءمۇعالىم رەتىندە قايتا ورنالاستى. جانە ماعان قارسى كۇرەس جۇرگىزۋگە قايتا كىرىستى. ونىڭ بۇرىنعى كومەكشىلەرى ماعان قارسى قايتا جۇمىلدى.
شىنىمدى ايتايىن، شارشادىم. ساباق بەرەمىن بە، الدە سوتتاسامىن با؟ قايسىسىمەن جۇرەمىن؟
كەتكەن ديرەكتوردىڭ ورنىنا جاڭاسى كەلدى (ءاتى-جونى: جانات يماشيەۆا). ءبىراق ول دا بۇرىنعى ديرەكتوردىڭ، قازىرگى ءمۇعالىمنىڭ ايتقانىنان شىقپايدى. بۇل ديرەكتوردى دا ماعان قارسى قويدى. وتكەن ايدا عانا ماعان ارىز ءتۇسىردى.
ولار مەنى نەگە ۇناتپايدى؟ مەنى نەگە جۇمىستان شىعارعىسى كەلەدى؟ سەبەبى، مەن اقشا جيناۋعا قارسىمىن. اقشا جيناۋ تۋرالى اڭگىمە بولسا مەن سويلەيمىن. بار ماسەلە وسىدا.
مەنى قۋدالاۋ دا وسىدان باستالدى. ديرەكتوردىڭ ايداۋىنا كونىپ، ايتقانىمەن جۇرمەگەندىكتەن وسىنداي كۇيگە ءتۇستىم. كونىپ جۇرگەندەر قانشاما...
ايتپاقشى، اقشا دەمەكشى، ءقازىردىڭ وزىندە مەكتەپتىڭ ءىشىن جوندەيمىز دەپ اتا-انالاردان مىڭ-ەكى مىڭ تەڭگەدەن جيناتىپ جاتىر.
ءبىزدىڭ مەكتەپتە 2 مىڭعا تارتا بالا وقيدى. ەسەپتەڭىز، ءار بالادان 2 مىڭ تەڭگەدەن جيناعاندا 2 ملن تەڭگەگە شىعادى.
جوعارىدا ايتقان كوميسسياعا مەكتەبىمىزدەگى 150-گە تارتا ءمۇعالىم 27 مىڭ تەڭگەدەن جيناپ بەردى. ەسەپتەي بەرىڭىز...
مەنى قۋدالاعالى بەرى بۇرىندارى ارالاسىپ-قۇرالاسىپ جۇرەتىن ۇستازدار قاسىما جولاۋدان، سويلەسۋدەن قورقادى. ءتىپتى، بىرگە وتىرىپ تاماق ىشۋگە دە قايمىعادى. ۇركىتىپ تاستاعان. ىشتەي جاقتاسادى، كومەكتەرى سول.
مەنىڭ جاعدايىمدى وسى گازەتتەن وقىعان بولسا، الماتى وبلىسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى مۇنى نازارعا الادى جانە ءتيىستى شەشىم شىعارادى دەگەن سەنىمدەمىن.
جازىپ العان، دۋمان بىقاي
رەداكسيادان: الماتى وبلىسى ىلە اۋدانى №17 ورتا مەكتەبىنىڭ ۇستازى اينۇر كۇلەنبايەۆانىڭ كوزقاراسىمەن جانە ايتقان سوزدەرىمەن كەلىسپەيتىن تۇستارى بولسا، قارسى تاراپتىڭ پىكىرىن دە جاريالاۋعا ءازىرمىز. رەداكسيانىڭ كوزقاراسى مەن اۆتوردىڭ پىكىرى سايكەسە بەرمەيتىنىن ەسكەرتەمىز.
