Orda مەن قازتاگ داۋلى ءىستىڭ ورتاسىندا قالدى
قازاقستاننىڭ مەديا كەڭىستىگى قايتا قىزۋ تالقىعا ءتۇستى: قىسقا ۋاقىت ىشىندە ەكى ءىرى اقپارات قۇرالى – قازتاگ حاا (حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگى) مەن Orda.kz – قىلمىستىق كودەكستىڭ 274-بابى «كورىنەۋ جالعان اقپارات تاراتۋ» بويىنشا قوزعالعان ىستەردىڭ فيگۋرانتتارى بولدى. بۇل ەكى جاعداي دا ءسوز بوستاندىعىنىڭ شەكاراسى مەن جاريالانعان مالىمەت ءۇشىن باق-تىڭ جاۋاپكەرشىلىگى تۋرالى جاڭا پىكىرتالاس تۋدىردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
9 جەلتوقساندا اقپارات اگەنتتىگى قازتاگ باسشىلىعىنا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالعانى تۋرالى جاڭالىق جاريالادى. باس ديرەكتور اسەت ماتايەۆ پەن باس رەداكتور امير كاسەنوۆ Freedom Finance كومپانياسىنىڭ (تيمۋر تۋرلوۆ تىزگىنىندەگى) ارىزى نەگىزىندە تەرگەۋ تاراپىنان رەسمي تۇردە كۇدىكتى رەتىندە تىركەلدى. سەبەپ – كومپانيادا الاياقتىق بولدى دەپ مالىمدەگەن ازاماتتاردىڭ سوزدەرىنە سۇيەنگەن جاريالانىمدار.
ايتا كەتەيىك، قازتاگ ءىسى Freedom Finance كومپانياسىنىڭ شاعىمىنان باستالدى. كومپانيا اگەنتتىك ءوزىنىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرەتىن مالىمەتتەر جاريالادى دەپ كورسەتتى. تەرگەۋ ارەكەتتەرى 25 قاراشادا باستالىپ، رەداكسيا قىزمەتكەرلەرى سۇراق-جاۋاپقا شاقىرىلدى. ءىس – ديسكرەديتاسيا، ىسكەرلىك بەدەلگە زيان كەلتىرۋ جانە Freedom Finance-تىڭ زاڭدى قىزمەتىن دەستابيليزاسيالاۋ فاكتىلەرى بويىنشا قوزعالعان.
كومپانيا وكىلدەرى جاعدايدى سوتقا دەيىنگى تارتىپپەن رەتتەۋگە تىرىسقانىن العا تارتتى. «كومپانيا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسى اياسىندا قاتاڭ تۇردە جۇمىس ىستەيدى، باعالى قاعازدار نارىعىنىڭ كاسىبي قاتىسۋشىسى رەتىندە ليسەنزياعا يە جانە ەلدەگى ءىرى جەكە بروكەرلەردىڭ قاتارىنا كىرەدى. حالىقارالىق ارەنادا كومپانيا قازاقستاندى اشىق ءارى سەنىمدى قارجى ينستيتۋتى رەتىندە تانىتىپ، مەملەكەتتىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعى مەن بەدەلىن ارتتىرۋعا ۇلەس قوسادى»، – دەپ مالىمدەدى Freedom Finance. ادۆوكات الەكساندر كامەندروۆسكييدىڭ ايتۋىنشا، قازتاگ رەداكسياسى كومپانيانىڭ رەسمي وتىنىشتەرىن ەلەمەگەن. ال اقپارات اگەنتتىگى حولدينگتىڭ ايىپتاۋلارىن جوققا شىعارادى، الايدا Freedom كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى تيمۋر تۋرلوۆ 9 جەلتوقساندا بىلاي دەدى: «ولار شىندىققا مۇلدە سايكەس كەلمەيتىن كوپتەگەن دەرەكتەردى كەلتىردى… ءبىز بارلىق دالەلدەر مەن قۇجاتتىق نەگىزدەردى جيناۋعا تىرىستىق. ءبىز زاڭ اياسىندا ارەكەت ەتكىمىز كەلەدى. ەگەر ادامدار شىندىققا جاناسپايتىن مالىمەت ايتسا، ءبىز قۇجاتتاردى ۇسىنىپ، ءوز ۇستانىمىمىزدى قورعاۋعا تىرىسامىز».
قازتاگ ءىسى تالقىلانىپ جاتقان تۇستا، جەلتوقسان باسىندا Orda.kz باس رەداكتورى گۇلنار باجكەنوۆاعا قاتىستى دا قىلمىستىق ءىس قوزعالعانى بەلگىلى بولدى. تەرگەۋ رەداكسيانىڭ ءبىرقاتار جاريالانىمدارىن ادەيى جانە قايتالاپ تاراتىلعان جالعان اقپارات دەپ سانايدى. ءىس تۋرالى حابارلانعان كۇنى Orda.kz كەڭسەسىندە جانە باجكەنوۆانىڭ ۇيىندە ءتىنتۋ جۇرگىزىلىپ، تەحنيكا تاركىلەندى. كەلەسى كۇنى سوت ونى ەكى اي مەرزىمگە ءۇي قاماققا جىبەرۋ تۋرالى شەشىم شىعاردى.
تەرگەۋدەگى ەپيزودتاردىڭ ءبىرى 2024 جىلى جاريالانعان ماتەريال بولدى. وندا قۇقىق قورعاۋ ورگانىنىڭ قىزمەتكەرى پارا الىپ جاتقان كەزىندە ۇستالدى دەپ ايتىلعان. ماتەريالدىڭ شىققانىنا ءبىر جىلدان اسسا دا، ونى تەكسەرۋ جۇمىستارى تەك 2025 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي باستالعان. جۋرناليستىك قاۋىمداستىق بۇل جاعدايدى تۇسىنىكسىز ءارى ورىنسىز ۋاقىتتا جاسالعان ءىس دەپ قابىلدادى.
ەكى وقيعا دا كەڭ قوعامدىق تالقىلاۋ تۋدىردى. “ارگۋمەنتى ي فاكتى. كازاحستان” باسىلىمىنا بەرگەن پىكىرىندە ساراپشى ەدۋارد پولەتايەۆ مەديانارىقتا قارقىندى كوممەرسياليزاسيا ءجۇرىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى: مۇنداي جاعدايدا ساپا ستاندارتتارى جىلدامدىق پەن باسەكەلەستىككە ۇمتىلۋدىڭ كولەڭكەسىندە قالۋى مۇمكىن. سونداي-اق ول كوپتەگەن ب ا ق، بلوگەرلەر جانە ونلاين-پلاتفورمالار كوبىنە تابىس تابۋ نيەتىمەن ارەكەت ەتەتىنىن ايتقان: «بۇل سالانىڭ ەداۋىر دارەجەدە كوممەرسيالانعانىن كورىپ وتىرمىز، ال تابىس تابۋ مۇمكىندىگى قانداي دا ءبىر حايپقا ۇرىندىرۋى مۇمكىن» دەدى ول.
الايدا وسى ماتەريالدا ساياساتتانۋشى مارات شيبۋتوۆ «اقپاراتتىق سوعىستاردىڭ» قارقىنى تومەندەپ كەلە جاتقانىن ايتادى: مەملەكەت مۇنداي جاعدايلاردى رەتتەۋدى ۇيرەندى، ال مەديا-شابۋىلداردىڭ تيىمدىلىگى السىرەي ءتۇستى. دەگەنمەن، ونىڭ ايتۋىنشا، اۋديتوريانىڭ نازارىن ءتۇرلى فاكتورلار ءبولىپ جىبەرگەن قازىرگى زاماندا رەپۋتاسيا مەن وبەكتيۆتىلىك ءوزىنىڭ سالماعىن جوعالتا باستايدى.
قازتاگ پەن Orda.kz توڭىرەگىندەگى جاعدايلار ءسوز بوستاندىعى مەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتىڭ قانشالىقتى نازىك ەكەنىن انىق كورسەتەدى. جۋرناليستەر قولايسىز سۇراق قويۋعا قۇقىلى، ءبىراق اقپاراتتىڭ دۇرىستىعىن تەكسەرۋگە مىندەتتى. مەملەكەت زاڭنىڭ ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس، ءبىراق بۇل رەتتە باقىلاۋ قۇرالدارىن قىسىم تەتىگىنە اينالدىرماۋى قاجەت.
مەديا كەڭىستىكتەگى سەنىمدى ساقتاۋ – تەك مەديا، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى، بيزنەس جانە اۋديتوريا كاسىبي نورمالاردى ساقتاعاندا جانە زاڭعا سۇيەنگەندە عانا مۇمكىن. سەبەبى قوعام ءۇشىن ساپالى اقپارات – وزگەرمەيتىن باستى قۇندىلىق.
