قالاي دەيسىز بە؟ "جۇمىستى اتقارىپ تاستادىق" دەگەن جالعان اكتىلەر تولتىرۋ ارقىلى ايلاپات اقشا تىستەگەننىڭ اۋزىندا، ۇستاعاننىڭ قولىندا كەتىپتى. بۇل داۋعا باياناۋىلىنىڭ اۋدانىنىڭ ەكس-اكىمى ورازگەلدى قايىرگەلدينوۆ تە شاتىلىپ، ءقازىر سوت الدى تەرگەۋدەن وتۋدە.
ناقتىلاي كەتەلىك، اۋدان اكىمى بار، اۋداننىڭ جولاۋشىلارى تاسىمالى جانە كولىك جولدارى ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى بار جانە جول جوندەۋگە بولىنگەن تەندەردى ۇتىپ العان ساپا+ جشس-نىڭ باسشىسى ۇشەۋى ءسوز بايلاسىپ، 2018-2019 جىلى ۇزىندىعى 37 شاقىرىم الەكسەيەۆكا-جاڭاجول (ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەي ۇلىنىڭ كەسەنەسى وسى اۋىلدا ورنالاسقان) ۋچاسكىسىنە بولىنگەن 399 ملن-دى تەڭ ءبولىسىپ العان.
بىلايشا ايتقاندا "وڭىرلەردى دامىتۋ" باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا بولىنگەن اقشانى بانكتەگى ەسەپشوتىنا اۋدارعان.
ءماشھۇر ءجۇسىپتىڭ كەسەنەسىنە اپارار تاس جولدىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسۋعا دەپۋتات نۇرجان اشىمبەتوۆ ارنايى كەلىپ، كوڭىلى تولماي قايتتى. حالىق قالاۋلىسىنا ەسەپ بەرگەن قازىرگى اۋدان اكىمى قانات كارىموۆ ساپا+ ءجشس-نىڭ جۇمىسىنداعى شيكىلىكتەردى ءتىزىپ شىقتى.
"37 شاقىرىمنىڭ 26-سىن اسفالتتاپ تاستادىق دەپ اكتى تولتىرعان. ونىڭ ءوزى شالا-شارپى. وزگە 7 شاقىرىمى اياقسىز قالدى. جولدىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەيدى. ءقازىردىڭ وزىندە قوس قاپتالى كەرتىلىپ، ۇڭعىل-شۇڭعىلى كوبەيىپ جاتىر. بۇل مەردىگەرگە سەنىم جوق. بىلتىر جاساعان جولىنىڭ سيقى مىناۋ. اياقسىز قالعان جۇمىستى قايتادان تەندەر ويناتىپ، ءجونى دۇرىس مەردىگەرگە تاپسىرۋ كەرەك. ساپا+ء-تىڭ باسى داۋعا قالعانىن بىلەسىز. بۇل ءىس سوتقا جەتپەي تىنبايدى"، – دەيدى اۋدان اكىمى.
كەسەنەگە باستار جولدى بىلتىر عانا 900 ملن تەڭگەگە كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزگەن ساپا+ ج ش س بيىل بۇل جولدى قايتا جاساپ شىعىپتى. الايدا بىلتىرعىدان وڭعانى شامالى. "مىنا جولدىڭ قالىڭدىعى ءبيتتىڭ قابىعىنداي عانا" دەيدى دەپۋتات نۇرجان اشىمبەتوۆ.
ال قۇرىلىسقا بولىنگەن قارجىنىڭ قىزىعىن جەمقورلار كورگەن.
جەرگىلىكتى جۇرت بولسا "مەردىگەر كومپانيا ءماجھۇر ءجۇسىپتىڭ كەسەنەسىنە اپارار تاس جولدىڭ قۇرىلىسىنا بولىنگەن اقشانى جامباسقا باسقانى ءۇشىن اۋليەنىڭ قارعىسىنا ۇشىرادى" دەيدى.
"اۋليە مۇندايدى كەشىرمەيدى. كەسەنە جانىنان ءوتىپ بارا جارا جاتقان ماسكۇنەمنىڭ كولىگى مىندەتتى تۇردە بۇزىلادى. قارا نيەتتى، تەرىس پيعىلدى جاندار كەسەنەنى اينالىپ ءوتۋى كەرەك.
كەسەنەگە اپارار تاس جولدىڭ قۇرىلىسىنا بولىنگەن قاراجاتقا دجيپ ساتىپ العان مەردىگەردىڭ ءبىرى ءدال وسى ارادا اۋدارىلىپ قالعان.
بۇل جولعا بولىنگەن اقشانى اساپ العىسى كەلگەن اكىمدەردىڭ ەشبىرى وڭعان جوق"، – دەيدى باياناۋىلدىقتار.
ال ساپا+ جشس-نىڭ بەدەلىنە الدەقاشان داق تۇسكەن ەكەن. مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ رەەسترىندە بۇل كومپانيا ءوز جۇمىسىن سوڭىنا دەيىن ورىندامايتىن مەكەمە رەتىندە "قارا تىزىمگە" ەنىپتى.
"مۇنداي كومپانيانىڭ ءبىزدىڭ وڭىردە قالاي، ءقايتىپ جۇمىس ىستەپ كەلگەنىن انىقتايمىز"، – دەيدى پاۆلودار وڭىرىندەگى كوررۋپسياعا قارسى قىزمەتتىڭ باسشىسى ايدار تاستەمىروۆ.
...
پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل اۋدانى، ءوز تۋعان اۋىلىندا سوپىلاردىڭ سوڭعى ۇرپاعى ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيەۆ 1931 جىلى جەر قوينىنا تاپسىرىلادى.⠀
ءوزىنىڭ ولىمىنە 10 جىل قالعاندا 1921 جىلى ءماشھۇر ءجۇسىپ بار تۋىس-تۋماسىن جيناپ، ءبىر جەردى انىقتاپ كورسەتىپ: «مەنىڭ مازارىمدى وسى جەردەن قازىڭدار. مەنى جاتقىزىپ ەمەس، وتىرعىزىپ جەرلەڭدەر. ءالسىن-السىن حابار الىپ تۇرىڭدار، مەنىڭ دەنەم 40 جىل بويى بۇزىلماي ساقتالادى» دەگەن ەكەن. قايتىس بولارىنان تۋرا ءبىر جىل بۇرىن ۇلكەن كەلىنى اق زەينەپتىڭ ءىنىسى دۇسجانعا مازارىن قازدىرىپ باستايدى. ءوزى ۇنەمى باسى-قاسىندا وتىرىپ، ەنىن، ۇزىندىعىن قاداعالايدى.⠀
مازار دايىن بولعان سوڭ الىس-جاقىن اعايىن-اۋىلىن جيناپ، كوزى تىرىسىندە ءوزىنىڭ جانازاسىن شىعارىپ، قۇربان شالىپ، اس بەرگىزەدى.⠀
مۇنىڭ سەبەبىن سۇراعان اۋىلداستارىنا: «جەتپىس ۇشكە شىققانشا بالتالاساڭ دا ولمەيمىن. جەتپىس ۇشكە شىققان سوڭ سۇراساڭ دا تۇرمايمىن. مەن ولگەن سوڭ قاتتى السىرەيسىڭدەر. اس بەرىپ، جانازا نامازىمدى وقىتپاق تۇگىلى، باقا-شايان تەرىپ كەتەسىڭدەر»، – دەپ 1931 جىلعى اشارشىلىقتى كۇنى بۇرىن بولجاعان ەكەن. راسىندا سوپى جان تاپسىرعان سوڭ السىرەگەن تۋىستارى اۋليەنىڭ ءمايىتىن دايىن مازاراتقا ارەڭ اپارىپ جەرلەيدى.⠀
سودان سوڭ اۋليە ءماشھۇر ءجۇسىپ ءسوزىن بىلاي دەپ جالعايدى: «جۇت كەلەدى. قالىڭ قازاق قىرىلادى. جۇتتان امان شىققان ەل 70 جىل قۇدايسىز قوعامدا ءومىر سۇرەدى. ودان كەيىن ەلدى 30 جىل ۇرى-قارىلار بىلىقتىرادى. وسىنىڭ بارىنەن وتكەن سوڭ عانا قازاققا قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان زامان تۋادى» دەپ بولجاعان ەكەن.⠀
اۋليە ءماشھۇر ءجۇسىپتىڭ 4 بولجامى ورىندالىپ كەتتى.
ولار:
✓ ءوزىنىڭ ءولىمى
✓ اشارشىلىق
✓ 70 جىل اتەيستىك كومپارتيا
✓ 30 جىل ۇرى-قارىنىڭ بيلەۋى.⠀
ەندى بەسىنشىسى بەيبىت، بەيقام زامان 2021 جىلدىڭ سوڭىنا كەلىپ تۇر ەكەن. بيلىككە ادال ءسۇت ەمگەن، حالقىنا قايىرلى باسشىلار كەلەدى دەپ بولجاعان ەكەن.
https://youtu.be/nD67mVJyuMo
