ماڭعىستاۋدا جۇمىسسىزدىق ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن «جۇمىس جاسايمىن» وڭىرلىك جوباسىن قوسا العاندا، ءبىرقاتار شارالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. وسى جوبا اياسىندا 2022 جىلى 1،3 ملرد. تەڭگە بولىنگەن. بۇگىندە بۇل باعدارلاما بويىنشا 780 ادام جۇمىس ىستەيدى. جۇمىسشىلاردىڭ ورتاشا جالاقىسى 240 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى.
2023 جىلى 19،6 مىڭ ادامدى جۇمىسپەن قامتۋ شارالارى بويىنشا جۇمىسقا ورنالاستىرۋ جوسپارلانعان. وسى ماقساتتا 10،2 ملرد تەڭگە قارجى بولىنگەن.
جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىندا تىركەلگەن ازاماتتار ءۇشىن سۋبسيديالاناتىن جۇمىس ورىندارى ۇيىمداستىرىلعان. ولار: «جاستار پراكتيكاسى» «العاشقى جۇمىس ورنى»، «ۇرپاقتار ساباقتاستىعى»، «كۇمىس جاس» جوبالارى. وسى باعىتتار بويىنشا اعىمداعى جىلى 7،8 مىڭ ادام ۋاقىتشا جۇمىس ورىندارىمەن قامتىلادى.
بۇدان بولەك، وڭىردە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ءۇشىن حالىقتىڭ وسال توپتارىنىڭ وكىلدەرىنە 400 اەك (2023 جىلى 1،38 ملن تەڭگە) كولەمىندە بيزنەس-يدەيالارىن ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان «باستاۋ بيزنەس» جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. سونداي-اق، كاسىپكەرلىكپەن اينالىسامىن دەيتىن جاستارعا 2،5% شاعىن نەسيەلەر ۇسىنىلادى. بۇل ماقساتتا ارنايى 1،1 ملرد تەڭگە ءبولىندى. ونىڭ اياسۆندا 415 جاسقا قولداۋ كورسەتىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. سونىمەن قاتار، بيىل شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ ماقساتىندا بيىل «Mangystau business» وڭىرلىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعان. جوبا اياسىندا كاسىبىن جاڭا باستاعان جەكە كاسىپكەرلەر جىلدىق 1% - بەن 50 ملن تەڭگەگە دەيىن نەسيە الا الادى.
ءوڭىر باسشىسى ءوز بايانداماسىندا ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ نەگىزگى ونەركاسىپتىك سالاسى — حيميا ونەركاسىبى، ماشينا جاساۋ، مۇناي ونىمدەرىن وڭدەۋ، قۇرىلىس سالۋ يندۋسترياسى مەن مەتاللۋرگيا ونەركاسىبى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءوڭىردىڭ ونەركاسىپتىك ءوندىرىس كولەمى 3،1 ترلن. تەڭگەگە جەتكەن. ونىڭ ىشىندە ونەركاسىپتىك ءوندىرىستىڭ كولەمى - 205 ملرد تەڭگە، ياعني جالپى ۇلەستىڭ 6،6%-ى. نۇرلان نوعايەۆ وڭىردە پىسىقتالىپ جاتقان ءىرى جوبالاردىڭ ءبىرى «قازمۇنايگاز ۇك» اق كومپانياسى رەسەيلىك «لۋكويل» مۇناي كومپانياسىمەن بىرلەسىپ ىسكە اسىرىپ جاتقان «قالامقاس-تەڭىز، حازار جانە اۋەزوۆ» كەن ورىندارىن يگەرۋ جۇمىستارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
جوبانىڭ قۇنى 2،7 ترلن.تەڭگەنى قۇرايدى. جوبانى ىسكە اسىرۋدىڭ باستاپقى كەزەڭىندە 2 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلماق. ال مۇناي ءوندىرۋ 2028 جىلى باستالىپ، جىلىنا 4 ميلليون توننانى قۇراماق.
سونداي-اق، وڭىردە الەۋەتتى ينۆەستورلارمەن پوليپروپيلەن ءوندىرۋ جانە مەتاللۋرگيا زاۋىتىن سالۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ بويىنشا كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلۋدە. ەگەر بۇل جوبا وڭ شەشىمىن تاپسا، وعان 900 ملرد. تەڭگە ينۆەستيسيالانىپ، قۇرىلىس بارىسىندا 9 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلماق. ال نىسان پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كەيىن 3 مىڭنان استام تۇراقتى جۇمىس ورنىمەن قامتىلماق.
سونداي-اق، وبلىس اكىمى جاڭاوزەن قالاسىندا ءوندىرىستى وقشاۋلاۋ اياسىندا الداعى ۋاقىتتا ۇزاق مەرزىمدى شارتتار جاساسۋ ارقىلى 696 جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن ايتتى.
- نارىقتىق ەكونوميكانىڭ نەگىزگى تالاپتارىنىڭ ءبىرى ازاماتتاردىڭ شاعىن بيزنەستى دامىتا وتىرىپ، وزدەرىنىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ، مەملەكەتتەن تاۋەلسىز بولۋ مۇمكىندىگى. كاسىپپەن اينالىسۋ جانە ودان تابىس تابۋ — بۇل بارلىق وركەنيەتتى ەلدەردە قالىپتاسقان ەكونوميكالىق تۇجىرىمدا.
ماسەلەن، وتكەن جىلى وبلىستىڭ جۇمىسسىز ازاماتتارىن جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ماقساتىندا ۇكىمەتتىك دەڭگەيدەگى كەلىسسوزدەر ارقىلى "تاتنەفت" كومپانياسى 600-گە جۋىق بوس جۇمىس ورنىن ۇسىندى. الايدا وندا قازىرگى ۋاقىتتا تەك 43 ادام جۇمىس ىستەيدى. ايماقتا جۇمىس ورىندارى جەتەرلىك، ءبىراق جۇمىس ىستەگىسى كەلەتىندەر از. كوبىسى مۇناي سالاسىندا جۇمىس ىستەگىسى كەلەدى، تۇرعىلىقتى جەرىن وزگەرتكىسى كەلمەيدى. ءبىر جەردە تۇرىپ، ءبىر جەردە جۇمىس ىستەگىسى كەلەدى.
الايدا، ءقازىر جاڭا جاعدايلارعا جاعدايلاردا بەيىمدەلۋ كەرەك. اسىرەسە ءسىزدىڭ وتباسىڭىز بولسا، بالالارىڭىز ءوسىپ كەلە جاتسا، ۋاقىتتى بوسقا كەتىرگەننەن گورى مۇمكىندىكتى پايدالانعان دۇرىس، - دەدى نۇرلان نوعايەۆ.
سونىمەن قاتار، ءوڭىر باسشىسى مۇنايدىڭ ءبىر كەزدەرى اياقتالۋى مۇمكىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سوندىقتان ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدى ودان ءارى جانداندىراتىن جانە ەكونوميكالىق وسۋگە قوسىمشا سەرپىن بەرەتىن باسقا دا پەرسپەكتيۆتىك سالالار مەن ءوسۋ نۇكتەلەرىن زەرتتەۋ قاجەت.
– بىلىمگە جانە ءارقاشان دامىۋعا ۇمتىلاتىن ءوز ءىسىنىڭ شەبەرى-ارقاشان باسەكەگە قابىلەتتى بولادى. جاستاردىڭ ەڭبەككە دەگەن موتيۆاسياسىن ارتتىرۋ قاجەت. تەك سوندا عانا قوعام بىلىكتى مامانداردان تۇراتىن بولادى، - دەدى وبلىس اكىمى.
