ءماجىلىس دەپۋتاتى بولاتبەك ناجمەتدين ۇلى تاعى ءبىر ب ا ق وكىلىمەن سوتتاسپاق. سوڭعى شاعىمىندا ول بەلگىلى جۋرناليست ميحايل كوزاچكوۆتى “جالا جاپتى” دەپ ايىپتاپ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ارىز تۇسىرگەن. الايدا بۇل شەنەۋنىكتىڭ اقپارات سالاسى وكىلدەرىنە قاتىستى العاشقى شاعىمى ەمەس. بۇعان دەيىن دەپۋتات ءدال وسىنداي ۋاجبەن جۋرناليست دياس نۇراقىندى دا سوتقا بەرگەن ەدى. Dalanews.kz اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا نۇراقىن دەپۋتاتتىڭ وزىنە نە ءۇشىن ارىزدانعانىن جانە سول ءىستىڭ قالاي اياقتالعانىن باياندادى.
“Dala Fruit” توڭىرەگىندەگى داۋ
ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنشا، بۇل داۋ 2022 جىلى الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازبادان كەيىن باستالعان. ول كەزدە جۋرناليست بولاتبەك ناجمەتدين ۇلىنىڭ يەلىگىندەگى “Dala Fruit” كومپانياسىنا بايلانىستى ماتەريال جاريالاعان.
“سول جىلى باق-تا “Dala Fruit” كومپانياسىنىڭ يتاليالىق الحورى ءوسىرۋ ءۇشىن مەملەكەتتەن ميللياردتاعان سۋبسيديا العانى، الايدا ءىس جۇزىندە ەشقانداي جەمىس-جيدەك وسىرمەگەنى تۋرالى اقپارات تارادى. ال القاپتاردى شاڭ باسىپ، قاراۋسىز قالعانى ۆيدەودا كورسەتىلدى. كەيىن بەلگىلى بولعانداي، جەمىس-جيدەكتەر شەتەلدەن تاسىمالدانىپ، وزدەرى وسىرگەندەي ەتىپ كورسەتكەن. وسىلايشا مەملەكەتتەن بولىنگەن قاراجات ماقساتسىز جۇمسالعان بولۋى مۇمكىن دەگەن سارىندا جازبا قالدىردىم”، - دەدى ول.
نۇراقىن جازباسىندا بولاتبەك ناجمەتدين ۇلىنىڭ بۇعان دەيىن سوتتى بولعانىن جانە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنەن ءىستى بولۋىنا بايلانىستى كەتكەنىن دە اتاپ وتكەن.
وسى ماتەريالدان كەيىن دەپۋتاتتىڭ ادۆوكاتى حابارلاسىپ، جازبانى ءوشىرۋدى جانە تەرىسكە شىعارۋدى تالاپ ەتكەن. ءبىراق نۇراقىن بۇل تالاپپەن كەلىسپەگەن.
“سونىمەن ءىس سوتقا دەيىن باردى. مەن سۋديادان جازبامداعى اقپاراتتاردىڭ ءبارى اشىق دەرەككوزدەردەن الىنعانىن دالەلدەۋ ءۇشىن فيلولوگيالىق-لينگۆيستيكالىق ساراپتاما تاعايىنداۋدى سۇرادىم. ساراپتاما ناتيجەسىندە مەنىڭ جازبامدا ەشكىمنىڭ ار-نامىسىنا نۇقسان كەلتىرىلمەگەنى انىقتالىپ، ءىس توقتاتىلدى. ودان كەيىن تاراپتار اپەللياسيا بەرمەدى، قىسىم بولعان جوق”، - دەدى جۋرناليست.
دياس نۇراقىن بۇل ءىستىڭ نۇكتەسى قويىلعاننان كەيىن ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ، ميحايل كوزاچكوۆقا قاتىستى ءدال وسىنداي جاعداي قايتالانعانىنا توقتالدى.
“كوزاچكوۆ تا مەن سەكىلدى بولاتبەك ناجىمەدەن ۇلىنىڭ بۇرىن ءىستى بولعانىن جازعان. سول سەبەپتى دەپۋتات ەندى ونى دا سوتقا بەرىپتى. مەن كوزاچكوۆتىڭ جازباسىنا پىكىر قالدىرىپ، “مەن دە وسى كىسىدەن سوتتا جەڭىپ شىقتىم، قورىقپاي سوتتاسا بەرىڭىز” دەپ جازعان ەدىم”، - دەيدى نۇراقىن.
ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي ارەكەت دەپۋتاتتىڭ قوعام الدىنداعى اشىقتىق قاعيداتىنا قايشى.
“مەنىڭ ويىمشا، ەل الدىندا جۇرگەن دەپۋتات ءۇشىن بۇل - ۇيات نارسە. قوعام قايراتكەرى اشىق بولۋى كەرەك، سۇراقتاردان قاشپاي، ءوز ارەكەتىنە تۇسىنىكتەمە بەرۋگە دايىن بولۋى ءتيىس. جۋرناليست ءارقاشان ەكى تاراپتىڭ پىكىرىن دە تىڭداۋعا دايىن. ءبىز ەشكىمدى قارالاۋ ءۇشىن ەمەس، قوعامعا اشىق اقپارات ۇسىنۋ ءۇشىن جازامىز"، - دەدى دياس نۇراقىن.
ميحايل كوزاچكوۆتى نە ءۇشىن سوتقا بەردى؟
كوزاچكوۆ وزىنە قارسى قوزعالعان اكىمشىلىك ءىس تۋرالى تەلەگرام ارناسىندا مالىمدەدى.
“مەنى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتپاق. ال ارىزدى جازعان - ءماجىلىس دەپۋتاتى بولاتبەك ناجمەتدين ۇلى، سول باياعى 2000 جىلى سىبايلاس جەمقورلىق دەرەگىمەن مەملەكەتتىك قىزمەتتەن قۋىلعان شەنەۋنىك”، - دەپ جازدى كوزاچكوۆ.
كەدەندەگى بىلىق پەن امنيستيا
ءجۋرناليستىڭ جازۋىنشا، 2000 جىلى 30 جاستاعى كەدەن قىزمەتكەرى بولاتبەك الييەۆ وزىنە باعىنىشتى قىزمەتكەرلەرگە قازاقستان–وزبەكستان شەكاراسىندا ۇستالعان جۇك كولىگىن، ىشىندە 240 قاپ ۇن تيەلگەن ماشينانى جىبەرۋگە بۇيرىق بەرگەن. وسىلايشا، ول كونترابانديستەرگە كومەكتەسكەن.
بۇدان بولەك، الييەۆ ارىپتەسى ەرجان اسانوۆپەن بىرگە اتالعان جۇككە قاتىستى بارلىق قۇجاتتى جويىپ جىبەرگەن. بۇل دەرەكتى ۇقك قىزمەتكەرلەرى انىقتاپ، ەكى كەدەنشىنى دە قىزمەتتىك وكىلەتىن اسىرا پايدالانۋ (ق ر قك 308-بابى) جانە قۇجاتتاردى جويۋ (ق ر قك 324-بابى) باپتارىمەن جاۋاپقا تارتقان.
سوت ولاردى كىنالى دەپ تانىعانمەن، امنيستياعا ءىلىنىپ، ەكەۋى دە تۇرمەدەن قۇتىلعان.
كوزاچكوۆ كوپشىلىكتى تولعاندىراتىن باستى سۇراقتى كوتەردى.
“سىبايلاس جەمقورلىق ءۇشىن سوتتالعان شەنەۋنىك مەملەكەتتىك قىزمەتكە قايتا قالاي كەلدى؟”، - دەپ جازدى ول.
وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋ ءۇشىن ول بىرنەشە مەملەكەتتىك ورگانعا رەسمي ساۋال جولداعان.
“ءبىز قىزمەتكە تەك ۇقك-نىڭ ارنايى تەكسەرۋىنەن وتكەن ازاماتتاردى عانا قابىلدايمىز”، - دەپ جاۋاپ بەرگەن تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ اپپاراتى جۋرناليسكە.
ال شىمكەنت قالاسى بويىنشا ۇقك دەپارتامەنتى بولاتبەك ناجمەتدين ۇلى ارنايى تەكسەرۋدەن وتكەنىن، الايدا ونىڭ ناتيجەلەرى جەكە دەرەكتەرگە جاتادى، سوندىقتان جاريا ەتۋگە جاتپايتىنىن مالىمدەگەن.
سونىمەن قاتار جۋرناليست الييەۆتىڭ 2008 جىلى سوت ارقىلى ءوز قىزمەتتەن بوساتىلۋ سەبەبىن وزگەرتىپ العانىن انىقتاعان.
بۇرىن ونىڭ ەڭبەك كىتاپشاسىندا: “وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا باس كەدەن باسقارماسىنىڭ باستىعىنىڭ ۇسىنىسى نەگىزىندە سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىس جاساعانى ءۇشىن جۇمىستان بوساتىلدى” دەپ جازىلعان بولسا، كەيىن بۇل تۇجىرىم “ءوز ەركىمەن جۇمىستان كەتتى” دەپ وزگەرتىلگەن.
“ءبىراق ءبارىبىر تۇسىنىكسىز. ەگەر ارتىندا “جەمقورلىق داۋى” بار بولسا 2007 جىلى ول مەملەكەتتىك قىزمەتكە قالاي ورالدى؟"، - دەيدى جۋرناليست.
“جالا جاپتى” دەگەن ايىپ جانە جاڭا ءىس
كوزاچكوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءدال وسى فاكتىلەردى جاريالاعاننان كەيىن، ياعني جازدا جارىق كورگەن ماقالاسىنان سوڭ، دەپۋتات پوليسياعا شاعىم تۇسىرگەن. ەندى جۋرناليسكە قارسى “جالا جابۋ” بابى بويىنشا اكىمشىلىك ءىس قوزعالعان.
ءقازىر ءىستى بوستاندىق اۋداندىق پوليسيا باسقارماسىنىڭ ۋچاسكەلىك ينسپەكتورى ولجاس جامىشيەۆ جۇرگىزىپ جاتىر.
“مەنى 200 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە ايىپپۇل سالۋ نەمەسە 25 تاۋلىككە اكىمشىلىك قاماۋعا الۋ ءقاۋپى بار. نە بولارىن بىلمەيمىن، ءبىراق مەن ەشقاشان شىندىقتى ايتۋدان باس تارتپايمىن. پروتوكولدار مەن قورقىتۋ ارەكەتتەرى ماعان اسەر ەتپەيدى. لاس كەدەنشىنى تازا ادام دەپ ايتا المايمىن”، - دەپ مالىمدەدى جۋرناليست.
كوزاچكوۆ بۇل ءىستىڭ استارىندا ەسەپ ايىرىسۋ مەن قورقىتۋ بار دەپ ەسەپتەيدى.
“مەنىڭ ويىمشا، بولاتبەك ناجمەتدين ۇلى مەنى ۇركىتكىسى كەلەدى. ويتكەنى ول ءوزىنىڭ اتى تاعى دا اتالعانىنان قورقادى”، - دەيدى ول.
