ەرەكەڭە ايتار ءبىر تاعى ءبىر ءۋاجىمىز بار. بۇگىندە ۇلتتىق ارنانىڭ قۇرامىندا بىرنەشە تەلەارنا قوساقتالعان. سولاردىڭ ءبىرى – «بالاپان» ارناسى. بۇلدىرشىندەرمىزگە تالىم-تاربيە بەرەتىن مۇنداي ارنا ەلىمىز ءۇشىن اسا قاجەت ەكەنىن ءبارىمىز تۇسىنەمىز.
الداعى ۋاقىتتا «بالاپان» ارناسى Nickelodeon مەن TiJiء-دىڭ ورىنىن باسۋ ءۇشىن كوپ جۇمىس ىستەۋى كەرەك؟ ءقازىر «بالاپاندى» اۋىلدىڭ بالالارى عانا قارايدى، ال قالانىڭ بالالارى جوعارىدا ايتقان ەكى ارنانىڭ تۇراقتى «كورەرمەنى» دەسەك قاتەلەسپەيمىز. بىزدەر اۋىل مەن قالاداعى بالا بىتكەننىڭ ءبارى «بالاپاننىڭ» كورەرمەنى بولعانىن قالايمىز. ارينە، بۇل ءۇشىن شەتەلدىك ارنالارمەن قالىسپاي، باسەكەلەسىپ جۇمىس ىستەۋ كەرەك.
بۇل رەتتە «بالاپان» ارناسى قازاقى ومىرگە لايىق، زاماناۋي مۋلتفيلمدەر ءتۇسىرۋى كەرەك.
مەنىڭشە، «بالاپان» ارناسىنىڭ قازىرگى باسشىلعى مۇنداي بيىك دەڭگەيدە جۇمىس ىستەي الماۋدا. «بالاپان» ارناسى دەگەندە ونىڭ ديرەكتورى ءلايلا سۇلتان قىزى ەسىمىزگە تۇسەدى. ال ءلايلا سۇلتان قىزى ەسىمىزگە تۇسكەندە انشى-ارتىستەردى (ءبىر رەت قىزتەكەنى تاۋىپ، حابار جاساعانىن دا ەلدىڭ ەسىندە) جيناپ الىپ، «ايەل باقىتىندا» اڭگىمە سوعىپ وتىرعان شوۋ-جۇرگىزۋشى ەسكە تۇسەدى. قۇدى ءبىر قىس بولىپ، تۇرىپ جادىراپ جاز شىققانداي ءارى-سارى كۇيگە تۇسەسىڭ. وسىنداي بىر-بىرىنە كەرەعار كورىنىستەر ءارقايسىمىزدىڭ وي-سانامىزدا شارلاپ جۇرگەنى جاسىرىن ەمەس.
ءلايلا حانىم «ايەل باقىتى» باعدارلاماسى ءساتتى شىعۋى ءۇشىن بار كۇش-جىگەرىن جۇمىساپ، ەڭبەكتەنىنىپ جۇرگەنىن جوققا شىعارمايمىز. ءيا، قوعامدا سۇرانىس بولعاننان كەيىن مۇنداي باعدارلامانىڭ بولۋى زاڭدى. «ايەل باقىتىنىڭ» شارۋاسىمەن جۇگىرگەندە ءلايلا حانىمنىڭ «بالاپان» ءۇشىن «باس اۋىرتاتىنداي» مۇمكىندىگى دە بولما ما؟ جارايدى، مۇمكىندىگى جەتتى دەلىك. ءبىراق حالىق الدىنداعى مورالدىق كەلبەتىن قايدا قويامىز؟ وسى جاعىن ويلاعان ادام بار ما؟
سوندىقتان «بالاپان» ارناسىن دامىتۋ ءۇشىن ونىڭ باسقارۋ تىزگىنىن بالالاردىڭ تانىم-تۇسىنىگىن، پسيحولوگياسىن جەتىك بىلەتىن مامانعا تاپسىرۋ كەرەك. ايتپەسە «بالاپان» وسى بيىگىنەن ارى قاراي كوتەرىلە المايتىنى انىق. بۇل رەتتە ءبىز ارىپتەسىمىز ءلايلا سۇلتان قىزىنىڭ قىزمەتىنە كوز الارتىپ، مۇقاتايىق دەگەن ويىمىز جوق.
ءسوز جوق، ءلايلا حانىم جۇلدىزدارعا قاتىستى باعدارلامالاردى دايىنداۋدا مىقتى مامان. ال بالالارعا قاتىستى ارنانىڭ باسشىلىعىندا بالالاردىڭ جانىن تۇسىنەتىن مامان وتىرۋى كەرەك. ارىپتەسىمىز ەكى كەمىنىڭ قۇيرىعىن ۇستاۋ قاشاندا ءقاۋىپتى ەكەنىن ءبىز ايتپاساق تا، ءوزى دە بىلەدى.
اڭگىمە اراسىندا «بالاپان» بالالارعا ارنالعان مىقتى ارنامەن باسەكەلەسۋى ءۇشىن تارتىمدى مۋلتفيلمدەر ءتۇسىرۋى كەرەك ەكەنىن ايتتىق. قازىرگى تاڭدا مەملەكەتتىك مۋلتفيلم تۇسىرۋگە بولگەن قارجىسىن «قازاقفيلم» يگەرەدى. مەنىڭشە، سول قارجىنى «بالاپانعا» بۇرۋ كەرەك. بۇل ءۇشىن «بالاپاننىڭ» باسشىسى بيىك مىنبەلەردە ويىن اشىق ايتىپ، ىسىندە تاباندىلىق تانىتاتىن قايراتكەر ادام بولۋى ءتيىس. ال مۇنداي حاريزما ءلايلا حانىمنىڭ بويىندا بار دەپ ەشكىم ايتا الماسى انىق.
ماسەلەنىڭ ءمانى تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن كوز الدىڭىزعا مىنا ءبىر كورىنىستى ەلەستەتىڭىزشى، مادەنەيت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديا ۇلى مەن «ءقازاقفيلمنىڭ» ديرەكتورى باقىت قايىربەكوۆتىڭ الدىندا مەملەكەتتىڭ مۋلتفيلم تۇسىرۋگە بولىنگەن قارجىسىن «بالاپانعا» باعىتتاۋ كەرەك ەكەنىن ءلايلا حانىم تالاپ ەتىپ جاتىر دەلىك. ءلايلا سۇلتان قىزى قانشا تانىمال بولسا دا ونىڭ قولىنان مۇنداي ءىس كەلمەسىن انىق. سوندىقتان ەرلان قارين ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىزعا ءمان بەرىپ، «بالاپاننىڭ» باسشىسىن اۋىستىرىپ جاتسا، وسى ءبىر كورىنىستى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ السا جاقسى بولار ەدى.
نۇرلان جۇماحان
(ماقالا اۆتوردىڭ فەيسبۋكتاعى پاراقشاسىنان الىندى)
