سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدە توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە ولاردىڭ سالدارىن جويۋ باعىتىندا اۋقىمدى جاڭارتۋ ءجۇرىپ جاتىر. بۇل تۋرالى ق ر توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى Dalanews.kz اگەنتتىگىنە بەرگەن پىكىرىندە حابارلادى.
رەسمي مالىمدەمەگە سۇيەنسەك، كەيىنگى ەكى جىلدا مينيسترلىك ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن ايتارلىقتاي كۇشەيتىپ، زاماناۋي تەحنيكا مەن قۇرال-جابدىقتارمەن تولىقتىرعان.
“قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ يەلىگىمىزدە 4 مىڭعا جۋىق ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ اۆتوتەحنيكاسى، 120 مىڭنان استام جابدىق پەن جاراق بار. سونىمەن قاتار 191 ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتى قىزمەت اتقارۋدا. 2024–2025 جىلدارى تاعى 1500-گە جۋىق تەحنيكا، 12 اۋە كەمەسى مەن 20 مىڭنان استام قۇرال ساتىپ الىندى”، — دەدى مينيسترلىكتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
ق ر تجم ورتكە قارسى قىزمەت كوميتەتىنىڭ باسقارما باستىعىنىڭ ورىنباسارى ارمان قۇسايىنوۆتىڭ دەرەگىنشە، سوڭعى ەكى جىلدا قارجىلاندىرۋ كولەمىن وسىرمەي-اق ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جاراقتانۋ دەڭگەيى 40%-دان 65%-عا دەيىن وسكەن. بۇل رەتتە ءورت ءسوندىرۋ دەپولارى مەن قۇتقارۋ ستانسيالارىنىڭ جاڭا كەشەندەرى پايدالانۋعا بەرىلىپ، زاماناۋي تەحنيكامەن جابدىقتالۋدا.
"ءبىز “ءبىرتۇتاس پرينسيپ” قاعيداسى بويىنشا جىلدام تۇرعىزىلاتىن، ۇنەمدى نىساندار سالۋدامىز. تەك سوڭعى ۋاقىتتا استانا، اتىراۋ جانە سەمەي قالالارىندا جاڭا كەشەندەر ىسكە قوسىلدى. جالپى العاندا ەكى جىل ىشىندە 25 ءورت ءسوندىرۋ دەپوسى مەن قۇتقارۋ ستانسياسى پايدالانۋعا بەرىلدى”، - دەپ ناقتىلادى ول.
مينيسترلىك ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋ مەن كاسىبي دايارلىعىن ارتتىرۋعا دا ەرەكشە نازار اۋدارىپ وتىر.
“جاڭا نىساندى كيىم ۇلگىسى حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي قايتا جاسالدى. سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس قۇتقارۋشىلارعا ارنالعان الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەر، جاردەماقىلار مەن ساناتورلىق ەمدەۋ جۇيەسى ەنگىزىلدى”، - دەدى ق ر تجم كادر جانە تاربيە جۇمىسى دەپارتامەنتىنىڭ باسقارما باستىعى داۋرەن سابىرايەۆ.
2025 جىلعى 24 ماۋسىمدا قابىلدانعان جاڭا زاڭ بويىنشا ازاماتتىق قورعاۋ سالاسىنا قاتىستى 10 كودەكس پەن 37 زاڭعا 600-دەن استام تۇزەتۋ ەنگىزىلدى. بۇل وزگەرىستەر، مامانداردىڭ ايتۋىنشا، توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ مەن ولاردى جويۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.
سونىمەن قاتار مينيسترلىك جاساندى ينتەللەكت (جي) ەلەمەنتتەرى بار ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارىن (ۇۇا) كەڭىنەن قولدانا باستاعان.
“بۇگىنگى تاڭدا تجم-دە 191 ۇشقىشسىز اپپارات بار، ونىڭ 132ء-سى جاساندى ينتەللەكت فۋنكسياسىمەن جابدىقتالعان. 2025 جىلدىڭ باسىنان بەرى 2180 وپەراسيا جۇرگىزىلىپ، 43 ادام قۇتقارىلدى. بۇل تەحنولوگيالار توتەنشە جاعداي كەزىندە مونيتورينگ جاساپ، ناقتى ۋاقىت رەجيمىندە اقپارات بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى”، - دەپ ءتۇسىندىردى ق ر تجم اقپاراتتاندىرۋ، سيفرلاندىرۋ جانە بايلانىس دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى يۋريي بۋدرين.
مينيسترلىك بيىل العاش رەت L-410 كوپماقساتتى ۇشاعىن ساتىپ الدى. ول ىزدەستىرۋ-قۇتقارۋ، ەۆاكۋاسيالاۋ جانە گۋمانيتارلىق جۇكتەردى تاسىمالداۋ سياقتى ماڭىزدى مىندەتتەردى اتقارادى.
"بۇل - توتەنشە جاعدايلارعا تەز دەن قويۋعا جانە جەتۋى قيىن ايماقتارعا كومەك جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ۇلكەن قادام. قۇتقارۋشىلاردىڭ اۆياسياسى وسىلايشا جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلىپ وتىر"، - دەدى ق ر تجم توتەنشە جاعدايلاردى جويۋ دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى رۋسلان قايراقبايەۆ.
توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، سيفرلىق تەحنولوگيالار مەن جاساندى ينتەللەكت ەلەمەنتتەرىن ەنگىزۋ توتەنشە وقيعالاردى بولجاۋ مەن جەدەل ارەكەت ەتۋ تيىمدىلىگىن ەداۋىر ارتتىرعان.
مينيسترلىكتىك وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار، سونداي-اق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار اراسىندا ناقتى ۇيلەسىم ورناعان.
"بيىل سۋ تاسقىنى كەزىندە ەلدى مەكەندەردى سۋ باسۋ ءقاۋپى 95 پايىزعا ازايدى. بۇل - سيفرلىق باقىلاۋ جۇيەلەرى مەن جەدەل اقپارات الماسۋدىڭ ناتيجەسى"، - دەيدى ق ر تجم توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى اسەت جىلقايداروۆ.
توتەنشە جاعدايلاردى بولدىرماۋ ماقساتىندا رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى بارلىق ءىس-قيمىل الگوريتمدەرى جاڭارتىلعان. مينيسترلىك بازاسىندا قۇرىلعان كوماندالىق ورتالىق بارلىق توتەنشە جاعدايلار بويىنشا ءبىرىڭعاي ۇيلەستىرۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
"بۇل ورتالىق شەشىم قابىلداۋ جىلدامدىعىن ارتتىرىپ، ازاماتتاردى قۇتقارۋ مەن كومەك كورسەتۋ ساپاسىن جاقسارتادى. مۇندا تجم قىزمەتكەرلەرىمەن قاتار دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ماماندارى دا تاۋلىك بويى كەزەكشىلىك ەتەدى”، - دەيدى مينيسترلىك مامانى.
جۇيەدە جاساندى ينتەللەكتكە نەگىزدەلگەن اناليتيكا ەنگىزىلىپ، گەواقپاراتتىق كارتالار 2GIS جانە ياندەكسپلاتفورمالارىمەن بىرىكتىرىلگەن. مىسالى، بيىل العاش رەت «Tasqyn» سۋ تاسقىنىن بولجاۋ جۇيەسى ىسكە قوسىلىپ، سەگىز ەلدى مەكەندەگى توتەنشە جاعدايدى الدىن الا بولجاۋعا مۇمكىندىك بەردى.
بۇعان قوسا، شاحتالارداعى اپاتتارعا جەدەل ارەكەت ەتۋ ءۇشىن «Qarmet»، «قازاقمىس»، «قازمىرىش» سياقتى ءىرى ءوندىرىس كومپانيالارىمەن ينتەگراسيا جۇرگىزىلىپ جاتىر.
مينيسترلىكتىڭ حابارلاۋىنشا، حالىقتى جەدەل قۇلاقتاندىرۋ بويىنشا «MASS ALERT» جۇيەسى الماتىدا تابىستى جۇمىس ىستەپ تۇر. الداعى ۋاقىتتا ول سەيسميكالىق ءقاۋىپتى 11 وڭىردە كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزىلمەك. سونىمەن قاتار ينتەللەكتۋالدى بەينە تالداۋ جۇيەلەرى مەن دىبىستىق مودۋلدەرى بار درونداربەلسەندى قولدانىسقا ەنگىزىلۋدە.
اۋىل حالقىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «اۋىل قۇتقارۋشىلارى» باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلىپ، 2024 جىلى 63، ال 2025 جىلى تاعى 82 جاڭا ءورت ءسوندىرۋ بەكەتى اشىلادى.
سەيسميكالىق قاۋىپتەرگە دايىندىق بويىنشا دا ماڭىزدى جوبالار قولعا الىنعان.
"الما-اراسان مەن ايۋساي شاتقالدارىندا يننوۆاسيالىق گيدرو جانە سەيسمولوگيالىق بەكەتتەردىڭ پيلوتتىق نۇسقالارى ىسكە قوسىلدى. الداعى ۋاقىتتا ولاردى باسقا ايماقتاردا دا ورناتۋ جوسپاردا بار"، - دەيدى مينيسترلىك وكىلى.
بۇدان بولەك، الماتىدا «الاتاۋ» وڭتۇستىك بازاسى سالىنۋدا. ول جەر سىلكىنىسى كەزىندە زارداپ شەككەندەردى ورنالاستىرۋعا ارنالعان كوپفۋنكسيونالدى نىسان بولماق.
ۆولونتەرلەر مەن قوعامنىڭ ءرولى ارتىپ كەلەدى
تجم توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ىسىندە ەرىكتىلەر قوزعالىسىنا دا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىر. 2024 جىلى «قازقۇتقارۋ-2024» جيىنى اياسىندا تابيعي جانە تەحنوگەندىك اپاتتارعا دەن قويۋ تاقىرىبىندا ۆولونتەرلەردىڭ II رەسپۋبليكالىق فورۋمى ءوتتى.
فورۋمعا ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىنەن 20-دان استام ەرىكتىلەر ۇيىمىنىڭ وكىلدەرى قاتىسىپ، قۇتقارۋ، العاشقى كومەك كورسەتۋ جانە سۋدا ىزدەستىرۋ جۇمىستارىن ۇيرەندى.
"فورۋم تەك تاجىريبە الماسۋ الاڭى عانا ەمەس، توتەنشە جاعداي كەزىندەگى قوعامنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ قۇرالىنا اينالدى"، - دەدى ق ر تجم توتەنشە جاعدايلاردى جويۋ دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى رۋسلان قايراقبايەۆ.
قازان ايىندا وتكەن وڭىرلىك فورۋمدارعا 339 ەرىكتىدەن قۇرالعان 78 كوماندا قاتىسىپ، العاشقى كومەك كورسەتۋ مەن ءورت كەزىندەگى ءىس-قيمىل بويىنشا جارىستى. ەڭ ۇزدىك كوماندالار ارنايى ديپلومدارمەن جانە سىيلىقتارمەن ماراپاتتالدى.
مينيسترلىك وكىلدەرى مۇنداي فورماتتاعى شارالار ۆولونتەرلەردىڭ دايىندىعىن كۇشەيتىپ قانا قويماي، توتەنشە جاعدايدا كومەك كورسەتۋگە دايىن ازاماتتاردىڭ ۇيىمشىل قاۋىمداستىعىن قالىپتاستىراتىنىن اتاپ ءوتتى.
ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىك مادەنيەتى ارتىپ كەلەدى
ق ر تجم ازاماتتىق قورعانىس جانە اسكەري بولىمدەر كوميتەتىنىڭ اعا وفيسەرى مادات جاعالبايلىنىڭ مالىمەتىنشە، ءقازىر بارلىق وڭىردە ازاماتتارعا توتەنشە جاعدايلار كەزىندە دۇرىس ارەكەت ەتۋ الگوريتمدەرى ۇيرەتىلىپ، وزىنە جانە وزگەگە كومەك كورسەتۋ داعدىلارى قالىپتاستىرىلۋدا.
“قاۋىپسىزدىك مادەنيەتى ءبىر كۇندە قالىپتاسپايدى. ءبىز حالىقتى جۇيەلى تۇردە وقىتىپ، جاۋاپكەرشىلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋعا كۇش سالىپ جاتىرمىز”، - دەيدى ول.
مەكتەپتەردە كەزەڭ-كەزەڭىمەن "جاس قۇتقارۋشى" سىنىپتارى اشىلىپ، وقۋشىلار توتەنشە جاعدايلاردا ارەكەت ەتۋ نەگىزدەرىن ۇيرەنىپ ءجۇر. سونىمەن قاتار قۇتقارۋشىلاردىڭ كاسىبي دايارلىعى مەن وقۋ-جاتتىعۋلاردىڭ جاڭا فورماتتارى ەنگىزىلۋدە.
"وتكەن جىلدان باستاپ بيىك عيماراتتاردا ءورت كەزىندە تۇرعىنداردى ەۆاكۋاسيالاۋ ءۇشىن تىكۇشاق تەحنيكاسىن قولدانۋ تاجىريبەسى ەنگىزىلدى. مۇنداي جاتتىعۋلار ءبىزدىڭ قىزمەتتىڭ شىنايى توتەنشە جاعدايلارعا دايىندىعىن ارتتىرادى"، - دەپ قوستى جاعالبايلى.
مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنشە، بيىلعى جىلدىڭ باسىنان بەرى ۇلتتىق ازاماتتىق قورعاۋ ورتالىعىندا 2 300 تىڭداۋشىنىڭ 1 965ء-ى وقۋدان وتكەن. ولاردىڭ قاتارىندا ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قىزمەتكەرلەرى بار. سونداي-اق، تجم اۋماقتىق بولىمشەلەرىندە 11 612 ادام مەن 971 ۆولونتەر ارنايى دايىندىقتان ءوتتى.
بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى — باستى نازاردا
حالىق اراسىندا قاۋىپسىزدىك مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءتۇرلى اكسيالار مەن اقپاراتتىق شارالار دا ءجيى وتكىزىلىپ كەلەدى.
دۇنيەجۇزىلىك ازاماتتىق قورعانىس كۇنى اياسىندا ەلدىڭ بارلىق وڭىرىندە ازاماتتاردىڭ توتەنشە جاعدايلار كەزىندەگى ءىس-قيمىل ءتارتىبى تۋرالى حاباردارلىعىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلدى. مينيسترلىكتىڭ حابارلاۋىنشا، بۇل شارالار ازاماتتاردىڭ ءقاۋىپ كەزىندە دۇرىس ارەكەت ەتۋگە دايىندىق دەڭگەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.
حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى قارساڭىندا "بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى – باستى نازاردا" اكسياسى وتكىزىلدى.
"بۇل اكسيانىڭ ماقساتى – بالالاردى قاۋىپسىزدىك نەگىزدەرىنە وقىتۋ، قۇتقارۋشى ماماندىعىن ناسيحاتتاۋ جانە ومىرگە ۇقىپتى قاراۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ"، - دەپ اتاپ ءوتتى ق ر تجم ازاماتتىق قورعانىس جانە اسكەري بولىمدەر كوميتەتىنىڭ اعا وفيسەرى مادات جاعالبايلى.
