وقىرمانىمىزدىڭ ماقالاسى وزەكتى بولعاننان كەيىن ونى جاريالاۋدى ءجون دەپ شەشتىك. سونىمەن...
مىنا ءبىر دۇنيەنى تۇسىنبەي-اق قويدىق، ءتىپتى ءبىر جولى وسى ءۇشىن الدەكىمدەرمەن جاعا جىرتىسا جازداعانىمىز بار. كولىگىنىڭ ارتقى اينەگىنە «سسسر» دەگەن جازۋدى باتتاستىرىپ جاپسىرىپ الاتىندار الجاسقان با وسى؟ ودان قالدى كولىگىنىڭ ىشىنە رەسەيدىڭ تۋىن ورناتىپ العانداردى دا كورگەنبىز؟ ءاي، وڭبايدى بۇلار...
قايداعى كسرو، قايداعى كەڭەس وداعى؟ قىزىل يمپەريا الدەقاشان جەرمەن-جەكسەن ەمەس پە؟ الدە مۇندايلار قاي مەملەكەتتە ءومىر سۇرەتىنىن ءالى كۇنگە دەيىن بىلمەي مە؟ وسىنى ءتۇسىندىرىپ بەرە الاتىن جان بار ما، جوق پا؟!
بىلاي قاراساڭ، ءبارى رەتىمەن جۇرگىزىلىپ جاتقان سياقتى. تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا دا 25 جىل تولىپتى. از ۋاقىت ەمەس، تەگىندە. ارينە، تاريح ءۇشىن قاس-قاعىم ءسات، ءبىراق ادام عۇمىرى ءۇشىن ءبىر ۇرپاقتىڭ ەسەيىپ، وتاۋ قۇراتىن شاعى.
مەملەكەتىمىز ءبىر تۋدىڭ استىنا بىرىككەن ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىن «قازاقستاندىق ۇلتقا» اينالدىرماق بولىپ، مىنە، شيرەك عاسىر بويىنا تىربانىپ كەلەدى. ناتيجەسى دە جوق ەمەس. شىنىمىزدى ايتالىق، «قازاقستاندىق» دەگەن ۇعىمعا ۇيرەنىسىپ قالدىق، قۇلاققا ءسىڭىستى بولىپ الدى. بۇرىنعىداي تۇرپىدەي تيمەيدى.
جوعارىدان تۇسكەن تاپسىرما، اقىر اياعى اقپاراتقا، ساياساتقا اينالىپ حالىقتىڭ ساناسىنا بىرتىندەپ بولسا دا سىڭىسۋدە. سولاي ەمەس پە؟ ءسىز قالاي ويلايسىز؟
سوعان قاراماي وتكەن كۇندى اڭسايتىندار، كسرو-نى كوكسەيتىندەر بار ەكەن ارامىزدا. مۇنىڭ كورىنىسىن كۇندەلىكتى ومىردەن ءجيى بايقاۋعا بولادى.
[caption id="attachment_14904" align="alignright" width="300"]
رەسەي-قازاقستان[/caption]
ىلگەرىدە ايتقان، كولىگىنە كسرو دەگەن جازۋدى جاپسىرىپ الاتىنداردان بولەك، «روسسيا» نەمەسە «سسسر» دەگەن جازۋ جازىلعان جەيدە، كۇرتەشە كيگەندەردى دە كۇندەلىكتى ومىردە ءجيى كەزدەستىرۋگە بولادى.
بۇلاردىڭ ميىنا كىرىپ شىققانىمىز جوق. ءبىراق، ءبىر نارسەنى بىلەمىز. مۇندايلار ءوزىن ەشقاشان دا قازاقستاندىق ساناعان ەمەس جانە جەر باسىپ، اسىن ءىشىپ، اياعىن بوساتىپ وتىرعان قازاقستاندى وتانى دەپ ەسەپتەمەيدى.
ءسىز بۇلار اقىماق دەپ ويلايسىز با؟ جوق، ارينە. اۋمەسەر دە ەمەس. انىعى، ولار مۇنداي ارەكەتكە ءبىلىپ بارادى. ءبىزدىڭ ۇندەمەيتىنىمىزدى بىلەدى ويتكەنى. سەبەبى، باسىنعان. باسقا شىققاندارى دا بار... ولاردىڭ وسى ارەكەتىنەن-اق ويىنىڭ قانشالىقتى بۇزىق، كوزقاراسىنىڭ قانشالىقتى لاس ەكەنىن باعامدايسىڭ.
كسرو دەگەن جازۋدى كولىگىنە، بولماسا باسقا جەرىنە جابىستىرىپ الاتىندار، انىعىندا، قازىرگى قازاقستاندى، ونىڭ تاۋەلسىزدىگىن مويىنداعىسى كەلمەيدى. قارسىلاسار شاراسى جوق، ەندەشە وسىنداي ارەكەتتەر قوعام اراسىنا ىرىتكى سالعىسى كەلەدى. وزدەرىن ەندىگى جەردە كەلمەسكە كەتكەن وتكەن داۋىرمەن، بولماسا قازىرگى ۋاقىتتا سول ءداۋىردى قايتا تىرىلتكىسى كەلىپ وتىرعان رەسەيمەن بايلانىستىرادى. سولاي ەمەس پە؟ ءبىز سولاي ويلايمىز.
ايتپەسە، تاۋەلسىزدىك العان 25 جىلدا كسرو-نى ۇمىتاتىنداي بولدىق قوي. ونىڭ قايتىپ كەلمەسىن مەملەكەتىمىزدىڭ ءوزى ارەكەتىمەن-اق دالەلدەۋدە ەمەس پە؟
[caption id="attachment_14905" align="alignleft" width="319"]
كسرو-عا ورالۋ[/caption]
ايتالىق، ەلباسىمىزدىڭ «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ ءوزى ەگەمەندىكتىڭ ماڭگىلىك بولارىن جانە ەڭ باستىسى ازاتتىقتىڭ تامىرىنا بالتا شابىلماسىن اڭعارتىپ تۇر عوي.
انىعىندا، قازاقستانداعى تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىق قازاققا عانا ەمەس، وسى ەلدە، وسى جەردە ءومىر سۇرەتىن وزگە ۇلتتارعا عانا كەرەك. ءبىراق، سونى تۇسىنبەيتىندەر بار...
ءبىر ءسوز بار: «اتا-اناڭدى قالاي جاقسى كورسەڭ، ەلىڭدى دە سولاي ءسۇي» دەيدى. ادەمى ايتىلعان. الگىندەي ارەكەتكە بارعاندار قازاقستاندى سۇيەدى جانە وسى مەملەكەت ءۇشىن جان بەرۋگە دايىن دەپ ويلايسىز با؟ ءاي، قايدام...
انىعىندا، تاۋەلسىزدىكتىڭ ءاربىر جاڭا جىلى ءبىزدى قىزىل يمپەرياعا دەگەن ساعىنىشتان، جالپى ورىس الەمىنەن الىستاتا تۇسەدى. ەندى 40-50 جىل وتكەسىن قازىرگى بالا بۋىن بۇگىنگىدەي اۋمەسەرلەردىڭ ارەكەتتەرىنە كۇلە قارايتىن بولادى. لايىم، سولاي بولعاي.
جۇماش شۇيكەنوۆ،
«قالا مەن دالا» گازەتىنىڭ تۇراقتى وقىرمانى
